مقابله با بدحجابی،ویژه تابستان؟
حجت‌الاسلام و المسلمین لواسانی در گفت‌و‌گوی اختصاصی با تبیان:
بدون پیش شرط تحقق جامعه اسلامی، برخورد موسمی با بدحجابی ابتر می ماند
مناسبت بیست و یكم تیر ماه روز عفاف و حجاب بهانه ای شد تا موضوع عفاف و حجاب در جامعه و نحوه فرهنگ سازی در این زمینه را با حجت الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی معاون فرهنگی سابق بنیاد شهید و مدرس دانشگاه به بحث بگذاریم تا از طریق نقد سیاستهای موجود در این زمینه، بتوانیم زمینه ای را برای یافتن راهكارهای مناسب در این باره فراهم كنیم.
او معتقد است كه بدون تشكیل جامعه اسلامی با ویژگی های خاص آن نه فرهنگ سازی و نه برخوردهای موسمی با موضوع بدحجابی اثرگذار نخواهد بود.
حجت الاسلام و المسلمین لواسانی در ادامه اضافه می كند كه دولت به عنوان مقدمه‌ی جامعه‌ی دینی باید رعایت كننده تمام شئون اسلام باشد. چرا كه بدون وجود رغبت در مسوولان، فرهنگ عمومی دچار وادادگی خواهد شد.
مشروح این گفت‌وگو را در زیر می خوانید:
-ارزیابی شما از برخوردهای فصلی و مقطعی برای مقابله با مظاهر بدحجابی در سطح جامعه چیست؟
من معتقدم هم این برخوردهای موسمی و فصلی خیلی ره به جایی نمی‌برد و هم بحث‌هایی كه تحت عنوان فرهنگ‌سازی و یا سیاست‌گزاری فرهنگی می‌گویند ره به جایی نخواهد برد مگر این‌كه پیش‌شرطی حاصل شود. در غیر این صورت هردو ابتر خواهد ماند.-این پیش شرط دقیقا چیست؟
سینمای ما دقیقا مظهر ضد جامعه‌ی اسلامی و هم‌چنین حجاب بود كه مظاهرش را می‌بینیم. تلویزیون ما در سال‌های گذشته این‌گونه بود و خیلی از این مظاهر اول در تلویزین و سینما رسم شد و بعد وارد جامعه شد. مثلا پدیده‌ی آرایش كه به امری عادی در جامعه تبدیل شده اول در تلویزیون و سینما رسم شده و بعد وارد جامعه شد
تشكیل جامعه اسلامی یك فرآیند بسیار طولانی است و یك مسیر در راه بسیار دشوار است و اگر بخواهیم به آن برسیم باید فرآیند خاصی را طی كنیم. اما باید توجه داشته باشیم كه مساله‌ی حجاب در صورتی حل خواهد شد كه جامعه، اسلامی باشد و روح حاكم به آن اسلام باشد. اگر در این موقعیت كار تبلیغی و فرهنگی بكنید حتما جواب مناسب خواهد داد و اگر كسی رعایت نكرد آن وقت برخورد محكم قانونی با او شود كه در این صورت جوابگوست.
اما اگر در آن محیط نباشیم یعنی مثلا صدا و سیمای ما یك روش برای خودش دارد و جاهای دیگر روش خاص خودشان را دارند. بعد وقتی ما بیاییم روش‌های موسمی انجام بدهیم نتیجه مطلوب را نخواهیم گرفت. چنان‌چه سال‌های سال این را تجربه كردیم و نتیجه‌ای نگرفتیم. حتی هر سال قدری عقب‌نشینی هم نسبت به سال قبل اتفاق می‌افتد. حتی در این شرایط كار تبلیغی و فرهنگ‌سازی هم نتیجه نمی‌دهد چون تناقضی در این بین وجود دارد .
-بنابراین شما حلقه‌ی مفقوده را در جامعه اصل موضوع حجاب می‌دانید؟
من فكر می‌كنم برای حل معضل حجاب باید به سمت جامعه‌ی اسلام برویم و مقدمات آن را فراهم كنیم. اگر به این سمت برویم مساله حجاب حل خواهد شد اما اگر به این سمت نرویم این برخوردهای موسمی نتیجه‌ی مطلوبی نخواهد داد و حتی فرهنگ‌سازی‌هایی كه بخشش را دولتمردان معمولا مطرح می‌كنند و در عمل هم هیچ‌گونه تمایل و اراده‌ای برای انجام آن ندارند موفق نخواهد بود.من نمی‌خواهم بگویم كه ما باید هیچ كاری نكنیم و هر بی‌قانونی انجام شد باید سكوت كنیم. من چنین نظری ندارم و این حرف‌ها را قبول ندارم كه باید در مقابل مظاهر بدحجابی سكوت كنیم بلكه باید برخورد قانونی انجام شود اما نه به روشی كه الان انجام می‌شود؛ چرا كه این روش درستی نیست.
-فاكتورهایی كه برای تشكیل جامعه اسلامی به آن معتقدید چه مواردی هستند كه در حال حاضر معتقدید جامعه اسلامی تشكیل نشده است؟
من معتقدم جامعه‌ی اسلامی تشكیل نشده كه حجاب هم در آن رعایت شود. مثلا مساله طلاق را در جامعه نگاه كنید. چرا این‌قدر طلاق در شهری مثل تهران زیاد است؟ یا مساله رشوه، اشرافی‌گری را ببینید. اینها همه مظاهری است كه فاصله‌ی ما با جامعه‌ی مطلوب اسلامی را نشان می‌دهد و نشان می‌دهد كه باید به این سمت برویم. اگر به این سمت برویم به صورت طبیعی وقتی فرهنگ اسلامی حاكم شد طبیعتا فرهنگ عفاف و حجاب، حیا و غیرت هم حاكم می‌شود. اما اگر این فرهنگ حاكم نشود طبیعتا همه‌ی كارهای ما فقط فشار از بیرون است و سعی می‌كنیم به صورت مصنوعی فشار وارد كنیم كه جواب نخواهد داد.اگر بخواهیم ببینیم آیا جامعه‌ی ما یك جامعه‌ی اسلامی است به معنایی كه اسلام قبول دارد یكی از شاخص‌هایی كه خیلی راحت و سریع ما را به مقصد می‌رساند بحث حجاب است كه ببینیم آیا خانم‌هایی كه در ایران زندگی می‌كنند رعایت حجاب را دارند یا نه
-عملكرد دستگاه‌های متولی بخش فرهنگ در این زمینه چقدر موثر است؟
دستگاه‌های فرهنگی را باید به دو دسته‌ی كلی تقسیم كرد. یك دسته دستگاه‌هایی است كه به اصطلاح رسانه نامیده می‌شوند مثل صدا و سیما، سینما و تئاتر كه از زبان هنر استفاده می‌كنند و یك سری رسانه‌های مكتوب هم در این دسته هستند و دسته‌ی دیگر روی فرهنگ عمومی كار می‌كنند مثل وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی كه باید این دو دسته را از هم جدا كرد.در دسته‌ی اول ما با زبان هنر و زبان رسانه خیلی می‌توانیم كار كنیم و این فرهنگ را جا بیندازیم. متاسفانه باید عرض كنم كه در این سال‌های طولانی گذشته ما برعكس این عمل كردیم. یعنی سینمای ما دقیقا مظهر ضد جامعه‌ی اسلامی و هم‌چنین حجاب بود كه مظاهرش را می‌بینیم. تلویزیون ما در سال‌های گذشته این‌گونه بود و خیلی از این مظاهر اول در تلویزین و سینما رسم شد و بعد وارد جامعه شد. مثلا پدیده‌ی آرایش كه به امری عادی در جامعه تبدیل شده اول در تلویزیون و سینما رسم شده و بعد وارد جامعه شد.
اما این رسانه‌ها خیلی می‌توانند تاثیرگذار باشند و اتفاقا اینها هستند كه تاثیر اصلی را در فرهنگ‌سازی دارند. البته رسانه‌های مكتوب، دیجیتالی، اینترنتی هم می‌توانند در وهله‌ی دوم تاثیر داشته باشند.
اما در بخشی كه فرهنگ عمومی در اختیارش است مثل وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات، اینها باید یك سری كارها را در جامعه نهادینه كنند. مثلا من برای یك مراسم تفریحی به یكی از سازمان‌های دولتی رفتم. خانم‌هایی كه آمده بودند و از همسران و دختران كارمندان بودند هیچ حجاب مناسبی نداشتند. وقتی من به رییس آن سازمان گفتم كه این خلاف تشكیلات است گفت ما نمی‌توانیم این‌جا كاری كنیم. ببینید مسوول ما در نظام دولتی خودش را مسوول فرهنگ عمومی جامعه نمی‌بیند.
-مهم‌ترین ضعف دستگاه‌های فرهنگی در برخورد با بدحجابی را چه می‌دانید؟
من فكر می‌كنم دولت ما كه مقدمه‌ی جامعه‌ی اسلامی است باید اسلامی باشد و رعایت كننده تمام شئون اسلام باشد. وقتی دولت این كار را نمی‌كند و عملا وادادگی فرهنگی در این قضایا دارد نتیجه‌اش مثلا در بحث امر به معروف و نهی از منكر این دیدگاه وجود دارد كه چرا باید خودمان را درگیر این موضوع كنیم. وقتی این مسائل را جمع‌بندی می‌كنیم می‌بینیم كه هیچ رغبتی در مسوولان ما برای كار جدی نیست لذا از این جهت فرهنگ عمومی دچار وادادگی بسیار جدی است.هم‌چنین می‌بینیم وقتی برخورد قانونی یا انتظامی با این قضیه می‌شود می‌گویند باید فرهنگ‌سازی شود اما به هیچ وجه حاضر به فرهنگ‌سازی هم نیستند.
سارا كیان
بخش اجتماعی تبیان
لینک های مرتبط :
