تبیان، دستیار زندگی
امام؛ احیاگر اسلام جمال امامت در آینه كرامت روشنى دیدگان امام؛ احیاگر اسلام دوره عباسى ـ به ویژه در زمان امام حسن عسكرى علیه‏السلام ـ از هر نظر بدترین دوره اسلامى بود؛ چرا كه به علت عیاشى و ستم‏پیشگى حاكمان و منصب‏داران و نی...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نقش تربیتى و سیاسى امام

عسكری علیه السلام (2)

امام؛ احیاگر اسلام

جمال امامت در آینه كرامتروشنى دیدگان

امام؛ احیاگر اسلام

دوره عباسى ـ به ویژه در زمان امام حسن عسكرى علیه‏السلام ـ از هر نظر بدترین دوره اسلامى بود؛ چرا كه به علت عیاشى و ستم‏پیشگى حاكمان و منصب‏داران و نیز بى‏خبرى و فقر عمومى در سایر بلاد اسلام، بسیارى از ارزش‌هاى اسلامى از بین رفته بود و اگر تلاش شبانه‏روزى امام عسكرى علیه‏السلام یارى‏گر اسلام نمى‏گردید، نام و یاد اسلام در ورطه سیاست‏هاى حكومت عباسى به نابودى كشیده مى‏شد.

امام عسكرى علیه‏السلام به حَسَب سختى زمان و اقتضاى شرایط مكان ـ كه طوفان بى‏دینى و لاابالى‏گرى بر سرزمین‏هاى اسلامى مى‏وزید ـ از نیروى «كرامت» كه خداوند آن را در وجود اولیاى خاص خود قرار مى‏دهد، در راه تقویت ایمان شیعیان و دیگر شیفتگان وادى حق، بهره مى‏جست.

معجزات و كراماتى كه با نیروى معنوى آن حضرت رخ مى‏نمود، نقش اساسى در هدایت مسلمانان به سوى ارزش‏هاى اسلامى داشت. چنان كه در همان فضاى آلوده و تاریك، كه در سراسر سرزمین‏هاى اسلامى جریان داشت، بسیارى از اندیشمندان و آگاهان، امام را به عنوان حقیقت زلال اسلام مى‏دانستند و در مشكلات مادى و معنوى به امام حسن علیه‏السلام پناه مى‏بردند.

دوره عباسى ـ به ویژه در زمان امام حسن عسكرى علیه‏السلام ـ از هر نظر بدترین دوره اسلامى بود؛ چرا كه به علت عیاشى و ستم‏پیشگى حاكمان و منصب‏داران و نیز بى‏خبرى و فقر عمومى در سایر بلاد اسلام، بسیارى از ارزش‌هاى اسلامى از بین رفته بود و اگر تلاش شبانه‏روزى امام عسكرى علیه‏السلام یارى‏گر اسلام نمى‏گردید، نام و یاد اسلام در ورطه سیاست‏هاى حكومت عباسى به نابودى كشیده مى‏شد.

گرچه امام عسكرى علیه‏السلام زیر نظر مستقیم دولت عباسى قرار داشت؛ لیكن درایت و كاردانى آن حضرت چنان بود كه در بیشتر سرزمین‏هاى اسلامى «نماینده» داشت و از حال مسلمانان آگاه بود. برخى از مساجد و اماكن دینى در شهرها به امر مبارك ایشان ساخته شد؛ از جمله مسجد امام حسن عسكرى علیه‏السلام (مسجد جامع) در قم. این مطلب، نشانگر آن است كه آن بزرگوار به وسیله نمایندگان خود و با نیروى امامت، از تمام كاستى‏ها و مشكلات مردم آگاه بوده است.

دانشگاه مخفى امام علیه‏السلام، حوزه آگاهى و رشد اسلامى همگان به شمار مى‏رفت كه ثمره آن، پرورش صدها دانشمند و اسلام‏شناس بود. چنانكه از كتب رجال و حدیث پیداست، حداقل 500 نفر از جویندگان و علاقمندان به مسائل اسلامى، از محضر آن حضرت بهره برده‏اند. در كتاب‏هاى رجالى نام 107 نفر آمده كه به عنوان اصحاب خاص امام علیه‏السلام از آن وجود مبارك، روایت كرده‏اند(8) و این، نشانه حجمى گسترده و چشمگیر از تلاش علمى امام علیه‏السلام در بدترین دوران حكومت عباسى است. تا زمانى كه آن ‏جناب زنده بود، هیچ كس قدرت سوء استفاده و تحریف مسائل اسلامى را نداشت.

آن حضرت در گستره سیاسى نیز میزان حق و باطل بود. از هر قیام ضد دولتى كه در جهتاحقاق عدالت و حقوق مردم انجام مى‏گرفت، مخفیانه حمایت مى‏كرد و اگر كسانى در پى بهره‏گیرى از نیروى مردمى براى مقاصد سیاسى خویش دست به فعالیتى مى‏زدند، حضرت قاطعانه مى‏ایستاد و دسیسه آنان را آشكار و خنثى مى‏نمود.

در زمان امامت آن حضرت، فردى به نام «یحیى بن عمر طالبى» بر ضد خلیفه عباسى به پا خاست؛ هدفش چنانكه از لا به لاى سخنان و شعارهایش پیدا مى‏شود، عدالت اجتماعى و تقسیم غنائم میان ضعیفان و تهى‏دستان مسلمان بود. در جنگى كه بین «یحیى» و «مستعین»، پادشاه ستمگر عباسى درگرفت، یحیى كشته شد و به دستور"مستعین" و بعد «معتزّ» جنازه او را بر دروازه بغداد نصب نمودند و مردم را وادار به اظهار بیزارى و بدگویى از قیام كنندگان كردند. در میان بزرگان و چهره‏هاى برجسته اسلامى، تنها امام عسكرى علیه‏السلام است كه از زبان مباركش كلمه‏اى بر ضد قیام كنندگان شنیده نشد.(9)

دانشگاه مخفى امام علیه‏السلام، حوزه آگاهى و رشد اسلامى همگان به شمار مى‏رفت كه ثمره آن، پرورش صدها دانشمند و اسلام‏شناس بود. چنان كه از كتب رجال و حدیث پیداست، حداقل 500 نفر از جویندگان و علاقمندان به مسائل اسلامى، از محضر آن حضرت بهره برده‏اند. در كتاب‏هاى رجالى نام 107 نفر آمده كه به عنوان اصحاب خاص امام علیه‏السلام از آن وجود مبارك، روایت كرده‏اند و این، نشانه حجمى گسترده و چشمگیر از تلاش علمى امام علیه‏السلام در بدترین دوران حكومت عباسى است. تا زمانى كه آن ‏جناب زنده بود، هیچ كس قدرت سوء استفاده و تحریف مسائل اسلامى را نداشت.

رهبرى قیام زنگیان، با فردى به نام «على بن عبدالرّحیم» از قبیله عبدالقیس بود. او خود را علوى و از نوادگان «زید شهید» مى‏نامید. مردم را به یارى فرا مى‏خواند؛ برخى به وى گرویدند و شعار خود را دفاع از مردم قرار دادند. چون از ناحیه‏اى از شامات به نام «زنج» بود، به این نام نیز معروف شد. امام حسن عسكرى علیه‏السلام فرمود:

«صاحب الزّنج لیس منّا اهل‏البیت.»(10)

جمال امامت در آینه كرامت

«ابوهاشم جعفرى»، از یاران امام عسكرى علیه‏السلام مى‏گوید:

در زندان بودیم كه امام عسكرى علیه‏السلام را به زندان آوردند. برادرش «جعفر» نیز همراه او بود. دورش جمع شدیم و از هر موضوعى پرسش نمودیم. اتفاقاً مردى در زندان بود كه خود را علوى معرّفى مى‏نمود. امام نگاهى به سوى او كرد و فرمود:

«اگرغریبه‌ای در میان ما نبود، زمان آزادى هر یك از شما را مى‏گفتم.»

گفتم: اى پسر رسول خدا! مگر این، از ما نیست؟ او خود را علوى مى‏نامد!

فرمود: «این مرد، جاسوس است و زیر لباسش كاغذى است كه اسامى زندانیان نوشته شده و همه سخنان شما را گزارش مى‏كند.»

ابوهاشم مى‏گوید: لباس او را گشتیم؛فهرستی كه امام به آن اشاره فرموده بود را، پیدا كردیم.(11)

«على بن ابراهیم» مى‏گوید:

در زندان بودیم. امام حسن عسكرى علیه‏السلام هم در زندان با ما بود. هر روز غلام امام از منزل ایشان بسته‏اى مى‏آورد و همه ما روزه خود را با آن افطار مى‏كردیم. چند روز بعد، من به قسمت دیگر زندان منتقل شدم و نمى‏توانستم از غذاى امام افطار كنم. نان خشكى بیش نداشتم و هر روز با آن افطار مى‏كردم. یك روز از شدت ضعف، حالم دگرگون شد. نزد امام عسكرى علیه‏السلام رفتم. هنوز چیزى نگفته بودم كه به غلام خود فرمود: «براى على‏بن ابراهیم غذا بیاور كه روزه نیست.» سپس به من فرموند: «روزه با نان خالى، بدن را ضعیف مى‏كند و توان آدم را به تحلیل مى‏برد. گاهى از گوشت استفاده كن تا بدین حال دچار نشوى. گوشت، باعث مى‏شود تا بهتر روزه بگیرى و توفیق بیشترى در عبادت پروردگار متعال داشته باشى.»

من از این برخورد امام تعجب كردم؛ زیرا كسى از وضع من خبر نداشت و به هیچ كس هم حرفى ‏نزده بودم. روز بعد، چیزى پیش آمد كه بر شگفتى من افزوده شد. امام علیه‏السلام روزها روزه داشت و شب‏ها به عبادت مشغول بود و كمتر سخن مى‏گفت. صبح روز بعد، غلام ایشان به عادت همیشه غذا آورد. امام علیه‏السلام فرمود تا غذاها را به ما تحویل دهد. سپس فرمود: «من امروز آزاد مى‏شوم و این غذاها روزىِ شماست!»

به خدا سوگند! هیچ حرف و سخنى از آزادى نبود، اما آن حضرت عصر همان روز از زندان آزاد گردید.(12)

روشنى دیدگان

با تولد امام زمان علیه‏السلام، شادى چهره مبارك امام حسن عسكرى علیه‏السلام را فرا گرفت و فرمود:

«سپاس خداوندى را كه به من فرزندى داد كه: اشبه النّاس برسول الله صلى‏ الله ‏علیه ‏و ‏آله ‏و سلم خَلْقاً و خُلْقاً یحفظه الله تبارك و تعالى فى غیبته ثمّ یظهر، یملأ الأرض عدلاً و قسطاً كما مُلِئَتْ جَوْراً و ظُلْماً؛ او از نظر صورت و سیرت، شبیه‏ترین مردم به پیامبر صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله است و خداوند پس از یك غیبت طولانى، آشكارش مى‏نماید و زمین را پر از عدل و داد مى‏كند، در حالى كه پر از بى‏عدالتى و ستم پیشگى مى‏باشد.»(13)

پى‏نوشت‏ها:

8. ر.ك: رجال طوسى/ الغیبه/ رجال كشّى/ معجم رجال الحدیث.

9. منتهى الآمال، ج 2، ص 66 ـ 64، انتشارات علمى و ایران، تهران.

10. حیاة ‏الامام العسكرى(ع)، ص 283 ـ 277.

11. بحارالانوار، ج 20، ص 159.

12. مناقب آل ابیطالب، ج 4، ص 46.

13. سیرى در تاریخ تشیّع، به نقل از: كمال الدّین، شیخ صدوق، ج 2، ص 409.

"غلامحسین صمیمى"

منبع:

مجله كوثر، شماره 60

لینك مقالات مرتبط:

-مبارزات امام حسن عسكرى علیه السلام

-سخنانی از نور

-اختر فروزان سامراء

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.