گشت و گذاری در استان یزد

( صدوق ، خاتم ، تفت ، بافق ، اردکان، ابرکوه())

صدوق

شهرستان صدوق با وسعت 5486 کیلومتر مربع در شمال غربی استان قرار دارد. جمعیت این شهرستان در سال 1375 بالغ بر 27924 نفر بوده است. مرکز این شهرستان «اشکذر» است و دارای دو بخش «مرکزی» و «خضرآباد» و سه دهستان است.

مراکز دیدنی: مجموعه حجت آباد وزیر شامل حمام، آب انبار و بازار، مجموعه سلطانیه در بندرآباد، مسجد ریگ، مسجد امیرالمومنین زارچ، مجموعه آثار تاریخی ندوشن و ...

خاتم

شهرستان خاتم 931/7 کیلومتر مربع وسعت و جمعیتی معادل 947/27 نفر دارد. آب و هوای «خاتم» بیابانی و نیمه بیابانی است. بخش عمده این شهرستان، زیر پوشش جنگلی قرار دارد. جنگل های پسته وحشی «باغ شادی» و جنگل های بادام کوهی «چنار ناز» از جمله پوشش گیاهی این منطقه به شمار می روند.

این شهرستان مهم ترین قطب کشاورزی استان یزد محسوب می شود. وجود منابع آبی فراوان از جمله سفره های وسیع آب های زیرزمینی، همجواری با شهرستان سرسبز بوانات و قرار گرفتن در مسیر رودخانه بوانات، چشم انداز نوید بخشی را برای کشاورزی این منطقه ترسیم کرده است. چاه آرتزین شهرستان خاتم نمونه ای از وفور آب در این منطقه است. صنایع دستی شهرستان خاتم عبارت اند از: قالی بافی، گیوه بافی، گلیم بافی، جوال بافی و ...

پرنده زیبا و نادر «هوبره» در شهرستان خاتم بسیار یافت می شود.

مراکز دیدنی: قلعه مروست، بقعه شیخ عبدالله، بقعه شیخ بهاء الدین، مسجد شاه حسین، قلعه محمد کریمخان هرات و ...

تفت

شهرستان تفت با وسعت شش هزار کیلومتر مربع در هجده کیلومتری جنوب غربی استان قرار دارد و یکی از مناطق خوش آب و هوای این استان است. این شهرستان دارای دو بخش و نه دهستان است. مساحت عمومی این شهر بیش از پانزده کیلومتر مربع است و بیشتر فضاهای آن را، به ویژه در محلات قدیمی، باغ ها تشکیل می دهند. بافت کلی و قدیمی شهر، باغ – محله و خانه – باغ است.

جمعیت این شهرستان در سال 1375 هجری شمسی بالغ بر 603/56 نفر بود. قله شیرکوه با ارتفاع 075/4 متر در این شهرستان قرار دارد.

65% جمعیت این شهرستان به کشاورزی و باغداری اشتغال دارند. در تاریخ یزد، همواره آب تفت زبانزد عام و خاص بوده و اکنون نیز کوچه ای به نام «آب تفت» در شهرستان یزد وجود دارد که نشانه ای از توجه به طراوت شهرستان تفت است.

شهرستان تفت یکی از بزرگترین مراکز پرورش کرم ابریشم و تولید انار در استان است و انار آن به مناطق مختلف صادر می شود.

مراکز دیدنی: آب انبار سرده، آب انبار برسه، سنگ قبر صفی قلی بیک، حسینیه شاه ولی، سنگ قبر خانش بیگم، خانقاه یا بقعه شاه خلیل ثانی، مسجد شاه ولی، حسینیه غیاث آباد، مسجد و حسینیه محله گرمسیر، قلعه گرمسیر، مسجد شاه یحیی، مسجد جامع بیدا خوید، مسجد شیخ علی بنیمان، مسجد توران پشت، بقعه سید گل سرخ توران پشت، بقعه پیرمراد توران پشت، بقعه چهل دختران توران پشت، بقعه شیخ جنید توران پشت، مزار توران پشت، قلعه شواز، مسجد اسلامیه (فراشاه) و ...

بافق

ین شهرستان با مرکزیت شهر بافق، در فاصله یک صد و بیست کیلومتری جنوب شرقی یزد و در ارتفاع 927 متر از سطح دریا قرار دارد. وسعت این شهرستان 15298 کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از 41835 نفر است و از دو بخش و شش دهستان تشکیل شده است.

به علت وجود درختان خرما در این منطقه، صنایع دستی وابسته به نخل در این شهرستان رونق فراوان دارد. همچنین این شهرستان به لحاظ وجود معادن غنی بسیار حائز اهمیت است و شغل بسیاری از مردم آن معدن کاری است.

مراکز دیدنی: امامزاده عبدالله بن موسی بن جعفر(ع)، مسجد جامع (قرن 12هـ. ق)، مسجد سراستخر، مسجد امام حسین (ع)، مسجد حاج حسین، مسجد چهارده معصوم(ع)، مسجد فاطمیه بافق و مسجد فاطمیه آهن شهر، مسجد صاحب الزمان (ع) مبارکه، حسینیه امامزاده، مسجد حاجی سید حسن و ...

اردکان

شهرستان اردکان با وسعت بیش از بیست و سه هزار کیلومتر مربع و ارتفاع هزار و سیصد متر از سطح دریا، در شصت کیلومتری شمال غرب استان و در حاشیه کویر نمک قرار دارد و دارای 61717 نفر جمعیت است. گفته شده که اردکان در قرن هفتم هـ. ق در محل «زردک» (قدیمی ترین آبادی این منطقه) بنا شده است. این شهرستان دارای سه بخش «مرکزی»، «خرانق» و «عقدا» است. مرتفع ترین قسمت شهرستان قله «میل» و پست ترین ناحیه آن کویر «سیاه کوه» است.

آب و هوای اردکان عمدتاً صحرایی است. کمی نزولات جوی، بالا بودن میزان تبخیر، پدیده بیابان زایی و حرکت شن های روان از ویژگی های خاص این منطقه است. بیشتر مردم این منطقه به کشاورزی و باغداری اشتغال دارند.

مراکز دیدنی: مسجد جامع اردکان، مسجد زیرده، تکیه بازار نو، امامزاده میر سید محمد (ع)، امامزاده سید نور الدین (ع)، موزه مردم شناسی، چهار سوق، آب انبار دو راه، آب انبار قلعه، تکیه بازار نو، سنگ قبر ملا عارف و مراکز مذهبی زرتشتیان عبارت از: پیرشاه اشتادا یزد، پیرشاه تشترا یزد، پیر شاه مهرایزد، پیرشاه مراد، پیر شاه فریدون، پیرهریشت، پیر سبزچک چک، زیارتگاه پارس بانو و ...

ابرکوه

شهرستان ابرکوه با وسعت 5641 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 41000 نفر در یک صد و چهل کیلومتری غرب شهرستان یزد قرار دارد. مرکز این شهرستان، شهر ابرکوه با وسعت شش کیلومتر مربع است و بیشتر اهالی آن به کشاورزی اشتغال دارند.

ابرکوه یکی از شعب راه ابریشم است که در گذشته آباد و پرجمعیت بود. نام آن در منابع قدیم و جدید به صورت های «ابرقو»، «ابر قویه»، «برقوه» و «در کوه» آمده است.

اگر چه این روایات جنبه افسانه دارد، اما سرو پنج هزار ساله ابرکوه نشان دهنده قدمت و دیرینگی این شهر است.

مراکز دیدنی: گنبد عالی، مزار پیر حمزه سبزپوش، مقبره حسن بن کیخسرو، گنبد سیدون و گنبد گل سرخی، قطبیه، مسجد حاجی کامل، امامزاده احمد بن جعفر(ع)، مناره های مسجد نظامیه، مسجد جامع ابرقو، مسجد بیرون یا مسجد امام رضا(ع)، پریشک یا پیرصدق، پیر حسین، مقبره اشرف الدوله حسن بن شمس الدین مهر، امامزاده عباس بن علی بن الحسین بن علی ابی طالب(ع)، یخچال دوره قاجاری، تل های خاکستری، بی بی سارا خاتون، بناهای کوه صفه، بادگیرها، محله های قدیمی چون : در قلعه، بنادان، جرمدین، صفاییه، جهانستان، دروازه میران، گل کاران، نظامیه، طاووس، بازار، پشت آسیاب، محله خواجه و ...

کتاب سازمان میراث فرهنگی استان یزد

تهیه و تنظیم: زهره پری نوش

لینک ها