شیوه صحیح راز و نیاز با پروردگار
نگاهی به کتاب «دعا و توسل»
باورهای کلامی شیعی، همان اصول ناب اسلامی‌اند که در قرآن خطوط آن ترسیم و سپس با شرح و تفسیر ائمه معصومین(علیهم‌السلام) تبیین شده‌اند. تلاش‌های تفسیری، روایی و عقلانی دانشوران شیعی در پرتو قرآن و حدیث به این باورها نظم و قاعده خاصی بخشیده و گنجینه‌ای از معارف را به ارمغان آورده است.
کتاب «دعا و توسل» نوشته آیت‌الله سیدحسن طاهری خرم‌آبادی از سوی موسسه بوستان کتاب تجدید چاپ شد. این اثر که دومین کتاب از مجموعه آثار «تبیین باورهای شیعی» است، موضوع دعا و توسل را به بحث و بررسی می‌گذارد.
باورهای کلامی شیعی، همان اصول ناب اسلامی‌اند که در قرآن خطوط آن ترسیم و سپس با شرح و تفسیر ائمه معصومین(علیهم‌السلام) تبیین شده‌اند. تلاش‌های تفسیری، روایی و عقلانی دانشوران شیعی در پرتو قرآن و حدیث به این باورها نظم و قاعده خاصی بخشیده و گنجینه‌ای از معارف را به ارمغان آورده است.
بی‌تردید «توحید» در صدر باورهای شیعه است و در این مکتب، عمق و ژرفای بیشتری یافته است؛ به طوری که هرکس به مجموع احادیث توحیدی شیعه نظری بیفکند، عمیق‌ترین درس‌ها را از آنها می‌گیرد.
خطبه‌های توحیدی امام اول شیعیان در نهج‌البلاغه همه را به شگفتی واداشته است. دعاها و مناجات‌های رسیده از آن امامان معصوم(علیهم‌السلام) مانند دعای کمیل، ابوحمزه ثمالی، مناجات شعبانیه و امثال آنها، آبشخور زلال توحید و شیوه صحیح راز و نیاز با پروردگار یکتاست. در اصول مذهب شیعه، «توحید» اصل نخست است و همه چیز بر محور یکتاپرستی می‌چرخد.
همین آموزه‌های توحیدی هر فرد شیعه را ملزم می‌کند تا از غیر خدا دوری جوید و شائبه‌های شرک را از خود دور کند، اما در میان فرقه‌های مسلمان، «وهابیت» ـ‌‌که اصالت و ریشه‌ای ندارد‌ـ در اخلاص توحیدی شیعه تردید افکنده و عقایدی نظیر؛ شفاعت، زیارت، توسل و مانند آن را اعمالی شرک‌آمیز معرفی کرده و شبهه‌های بی‌اساس را وارد ساخته‌اند. دانشمندان شیعه و حتی برخی عالمان منصف و حقیقت‌طلب اهل سنت به این تهمت‌ها و شبهه‌ها پاسخ گفته و آثار گران‌سنگی پدید آورده‌اند.
دعاها و مناجات‌های رسیده از آن امامان معصوم(علیهم‌السلام) مانند دعای کمیل، ابوحمزه ثمالی، مناجات شعبانیه و امثال آنها، آبشخور زلال توحید و شیوه صحیح راز و نیاز با پروردگار یکتاست.
باورهای شیعی، آموزه‌هایی ناب از اسلام محمدی(ص) محسوب می‌شوند که به وسیله ائمه معصومین(علیهم‌السلام) تبیین شده‌اند و تفسیری رسا از قرآن کریم و رفتار و گفتار پیامبر گرامی اسلام(ص) است که آدمی را به سوی سعادت و کمال سوق می‌دهد.
در طول تاریخ پاره‌ای از فرقه‌ها یا کج‌فهمان به این تبیین و تفسیرها خرده گرفته و جاهلانه بر عقاید شیعه، طعن زده‌اند. از این‌رو، عالمان شیعه با دست مایه‌هایی قوی از قرآن، روایت، تاریخ و دیگر علوم نقلی و عقلی، به وظیفه مرزبانی از حریم عقاید ناب اسلامی برآمده‌اند و آثار بدیع و عمیقی نگاشته‌اند.
یکی از این آثار، مجموعه پنج جلدی «تبیین باورهای شیعی» است که در آن آیت‌الله سیدحسن طاهری خرم‌آبادی در پنج موضوع «توحید و زیارت؛ عدم تحریف قرآن؛ دعا و توسل؛ تبرک و قبور، شفاعت»
باورهای شیعی را با مدد جستن از قرآن و احادیث و نیز با استفاده از منابع کهن و دست اول اهل سنت، تبیین کرده است. از این رو، نگاهی به این کتاب می‌اندازیم.
توسل چیست؟
«توسل» به معنای واسطه قرار دادن شیء یا شخصی برای وصول به مطلوب با استفاده از همه اسباب و وسایل عادی و غیر عادی است، ولی در اینجا مقصود آن است که فردی که دارای مقام، جاه و منزلتی نزد خداوند است، واسطه و شفیع نزد او قرار داده شود و به واسطه او انسان به مطلوب خود نایل شود؛ همان‌گونه که نزد سلطان و صاحبان قدرت، خواص و نزدیکان او واسطه قرار داده می‌شوند و این بر دو نوع است. نخست، این که به شخصی که واسطه است مراجعه شود و از او درخواست وساطت و شفاعت شود که در بسیاری از وساطت‌ها معمولا چنین است. استغاثه و توسل به اولیای خداوند و طلب حاجت و شفاعت از آنها از همین قسم است، یعنی از آنها می‌خواهیم که دعا کنند و از خداوند حاجت‌ها و حل مشکلات ما را بخواهند و این قسم، در بحث استغاثه و طلب حاجت از اولیای خدا در همین اثر بررسی شده و در بحث طلب شفاعت نیز برای گناهان مطرح می‌شود.
نوع دوم این است که شخص، حاجت خود را به طور مستقیم به خداوند عرضه می‌دارد، ولی مقام و منزلت واسطه را مطرح می‌کند و به عنوان مثال عرض می‌کند: خدایا! به حرمت و مقام و منزلت رسول خدا حاجت مرا برآورده فرما! آن چه در این کتاب مورد بحث است، همین قسم دوم است.
وهابی‌ها این نوع را هم شرک شمرده یا آن را غیر مشروع دانسته‌اند. بعضی هم آن را در مورد پیامبر(ص) جایز دانسته‌اند؛ البته اگر حدیثی که در این مورد رسیده است، صحیح باشد. برخی هم جواز آن را ویژه حال حیات دانسته و در مورد اموات، غیر جایز شمرده‌اند.
چاپ چهارم کتاب «دعا و توسل» در شمارگان 1000 نسخه، 152 صفحه و بهای 22000 ریال راهی بازار نشر شد.
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منبع:خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)
