دستگاه گوارش دوزیستان

همه ی جانوران برای رشد و نمو و ترمیم بدن و به طور کلی اعمال حیاتی، به انرژی و غذا نیاز دارند.

جانوران از گیاهان و یا جانوران دیگر تغذیه نمایند و همچنین می بایست تغییرات فیزیکی و شیمیایی روی مواد غذایی که دریافت می کنند انجام دهند تا قابل استفاده برای بدن گردد.

این تغییرات به وسیله ی دستگاه گوارش و غده های ترشحی آن انجام می شود.

دستگاه گوارش شامل لوله ای است که از دهان آغاز شده و به مخرج (مرز) منتهی می گردد.

برای روشن شدن موضوع، دستگاه گوارش یک قورباغه را مورد بررسی قرار می دهیم:

قورباغه ها غده های بزاقی ندارند. غذا از دهان به گلو وارد شده و از مری (Esophagus) می گذرد. در مری غذا به وسیله ی ماده ی مخاطی لزج شده و سپس وارد کیسه ی بزرگی به نام معده می شود.

دیواره ی معده از 4 بخش تشکیل شده است:

1. 1- لایه مخاطی (Mucosa) که دارای غده های ترشحی زیادی است.
2. 2- لایه زیر مخاطی (Submucosa) که از بافت پیوندی، رگ های خونی، رگ های لنفی و رشته های پی تشکیل شده است.
3. 3- لایه ی ماهیچه ای صاف بوده و تارهای آن در جهت درازا و پهنا قرار گرفته اند.
4. 4- آبشامه ی روی معده که معده را می پوشاند.

ماهیچه ی معده باعث حرکت معده شده و در نتیجه علاوه بر مخلوط کردن غذا با ترشحات معده به خرد کردن غذا نیز کمک می کند. غذا در معده کمی گوارش می یابد و کم کم از دریچه ی بین معده (Stomuch)  و روده (phloricvalue) گذشته و وارد روده ی کوچک می شود.

ساختمان دیواره ی روده شبیه ساختمان دیواره ی معده بوده و از 4 لایه تشکیل شده است...

در روده نیز غددی وجود دارد که شیره ی روده را ترشح می کند:دیاستاز (آنزیم) های معده و روده ی قورباغه شامل Pepsin (پپسین)، Trpsin (تریپسین) و Erepsin (اربسین) است و روی مواد پروتئینی اثر دارد.

دیاستازهای دیگر شامل Lipse  (لیپاز) Amilopsin  (آمیلوپسین) و Maltase (مالتاز) روی مواد نشاسته ای و قندیی تأثیر گذارند.

اسید کلرید ریک که در معده ترشح می شود موجب فعال شدن شیره ی معدی می گردد.

کار جذب در معده بسیار کم است و بیشترین جذب مواد غذایی در روده ی کوچک انجام می شود. دو غده ی ترشحی بزرگ دستگاه گوارش یعنی کبد (liver) و لوزالمعده (pancreas) هستند که ترشحات آن ها به داخل روده ی کوچک می ریزد. کبد دارای لپ های زیادی است و صفرا (زرداب) را ترشح می کند.

صفرا از لوله های کوچک گذشته وارد کیسه ی زرداب Gall Blader می شود.

و سپس از آنجا به وسیله ی لوله ی صفراوی وارد روده های کوچک می شود.

لوزالمعده غده ی چند یاخته ای است که دیاستاز های زیادی ترشح می نماید. این آنزیم ها از لوله ی لوزالمعده گذشته، وارد روده ی کوچک می شوند. بیشتر کار گوارش و جذب در روده ی کوچک انجام می شود. مواد جذب شده از راه خون و لنف به بخش های گوناگون بدن رفته و به مصارف مختلف می رسند. بعضی از مواد غذایی اضافی مانند چربی و گلیکوژن

نیز در بعضی از اندام ها ذخیره می شود.

غذاهایی که احتمالا گوارش نیافته اند در اثر جنبش های دودی شکل روده، وارد

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی