علت پدیده فرو شكست
در هوای خشك حداكثر مقدار میدان الكتریكی در حدود ٨٠٠٠٠٠٠V/M است. اگر E از این مقدار بیشتر شود هوا موقتاً رسانا شده و جرقهای در آن به وجود میآید. به این پدیده فرو شكست میگویند. در این پدیده به طور لحظهای از عایق جریان عبور میكند. مواد دیالكتریك عمداً بیشتر از هوا میتوانند در مقابل پدیده فروشكست دوام بیاورند.
بنابراین یكی از مزایای استفاده از دیالكتریك در خازن ها بالا بردن قابلیت اعمال ولتاژ به آن ها میباشد. در تصویر سمت راست، شرایط محیط و هوا طوری است كه پدیده فروشكست در اختلاف پتانسیل ٣٠٠٠٠ ولت روی می دهد.
از دیدگاه مولكولی چرا پدیده فروشكست روی میدهد؟
همان طور كه میدانید مواد عایق الكترون آزاد ندارند و الكترون های موجود در آن ها در قید اتم و مولكول میباشد. وقتی میدان خارجی در دیالكتریك افزایش می یابد، به الكترون ها در خلاف جهت میدان نیرو وارد میشود.
با افزایش بیش از حد میدان E (با اختلاف پتانسیل اعمالی به خازن) نیروی وارد بر الكترون به اندازه كافی زیاد شده و آن ها میتوانند در خلاف جهت میدان حركت كنند. الكترون ها در حین حركت با اتم های مجاور بر خورد نموده و باعث آزاد شدن الكترون آن ها نیز میشوند.
این پدیده به صورت زنجیرهای روی داده و باعث می شود كه به طور لحظه ای جریان شدیدی از دیالكتریك (خازن) عبور كند. در این حالت پدیده فروشكست روی می دهد.
در فیلم زیر مراحل مختلف فروشكست را مشاهده می كنید.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی
تنظیم: مریم فروزان کیا