تلسکوپ ها و دستاوردهای جدید کیهانی

تلسکوپ پلانک و غوطه وری كهكشان راه شیری در انتشارات مه آلود اسرارآمیز

تلسكوپ فضایی پلانك متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) چندی قبل انتشارات مایكرویو مرموز و اشكال جزیره مانندی از ستارگان را در كهكشان راه شیری ثبت كرد. «كریزیستوف گورسگی» از محققان آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا می گوید: تلسكوپ پلانك جنبه های دیدنی و حیرت انگیزی از كهكشان راه شیری را آشكار می كند. در این تصاویر انتشارات مه آلود ریزموج (مایكروویو) در اطراف مركز كهكشان دیده می شود.

به گفته وی، انتشارات مه آلود ریزموج در طول موج های كوتاه روشن تر از نورهای مشابهی هستند كه در سایر نقاط كهكشان ساطع می شوند. این انتشارات از نقطه ای در قلب كهكشان ساطع می شوند و شبیه شكلی از انرژی نور هستند كه در هنگام شتاب الكترون ها در میدان مغناطیسی تولید می شوند. محققان به طور دقیق موفق به كشف منبع اصلی انتشارات مه آلود نشده اند، اگرچه ابرنواختر، تندبادهای عظیم كهكشانی یا ماده تاریك به عنوان منابع احتمالی مطرح شده اند. تلسكوپ پلانك همچنین مناطقی از گاز سرد (عمدتا هیدروژن) را در كهكشان راه شیری كشف كرده كه به گفته محققان، احتمالا محل شكل گیری ستارگان جدید است. هیدروژن مولكولی سوخت مورد نیاز در فرآیند شكل گیری ستارگان است و كشف ابرهای ناشناخته از منواكسید كربن به درك بهتر از نحوه تولد ستارگان در كهكشان راه شیری كمك می كند.

تلسكوپ فضایی پلانك در سال 2009 به فضا پرتاب شد. محققان از تصاویر و داده های این تلسكوپ در كنار اطلاعات به دست آمده از كاوشگر ویلكینسون ناسا برای تجزیه و تحلیل نوسانات كوچك در پس زمینه كیهانی استفاده می كنند.

تلسکوپ های شیلی و رصد انفجار بزرگ ستاره‌ای قرن 19

تیمی از دانشمندان با استفاده از شیوه جدید پژواک نوری، موفق به ثبت نوری از یك انفجار فضایی شده‌اند كه در اواسط دهه 1800 روی زمین مشاهده شده است. دانشمندان مؤسسه علوم تلسكوپ فضایی توانسته‌اند پژواک‌های یك موج شوك نور را كه از ابرهای فضایی منعكس شده، ثبت كنند تا انسان امروزی بتواند مانند افراد حاضر در 170 سال قبل این لحظه را شاهد باشد.

این شیوه به گشایش اسرار یك رویداد ستاره‌ای موسوم به «انفجار عظیم» در قرن نوزدهم كمك كرده كه در آن ستاره «اتا کارینا» ناگهان به دومین جسم درخشان در فضا تبدیل شده بود. ستاره «اتا کارینا» كه یكی از عظیم‌ترین ستارگان موجود در كهكشان راه شیری بوده، در قرن 19 میلادی به طور غیرمنتظره‌ای با افزایش درخشش روبه‌رو شد. برای 10 سال در اواسط دهه 1800 این ستاره، دومین جسم درخشان آسمان دیده می‌شد.

این دانشمندان با استفاده از تصاویر «اتا کارینا» به بررسی پژواک‌های نوری انفجار عظیم پرداخته و دریافتند كه نور این انفجار در غبار بین سیاره‌ای با فاصله ده‌ها سال نوری از این ستاره منعكس یا پژواک داده شده است. این ده‌ها سال نوری اضافی بدین معنی است كه نور این انفجار به جای قرن نوزدهم در حقیقت اكنون به زمین رسیده است.

دانشمندان ابتدا بر این تصور بودند كه بادهای ستاره‌ای یا همان گازهای منتشر شده از یك ستاره دیگر، باعث افزایش این انفجار شده است؛ اما رصدهای دقیق‌تر نور از لحظه انفجار نشان‌دهنده نادرست بودن این باور بود. محققان سپس با استفاده از تلسكوپ‌های دقیق‌تر شیلی، توانستند طیف‌های پژواک‌های نور را به دست آورند كه آنها را قادر به تجزیه دقیق‌تر نور به اجزای آن می‌سازد.

رصدخانه پاریس و شبیه سازی تولد یک کهکشان مارپیچ

گروهی از ستاره شناسان چینی و فرانسوی تولد و تکامل یک کهکشان مارپیچ واقع در صورت فلکی اژدها را شبیه سازی کردند. دانشمندان رصدخانه پاریس در شورای ملی تحقیقات فرانسه و آکادمی علوم چین برپایه شبیه سازیهایی که با ذرات میکروسکوپی، اصول گرانشی و دینامیک جریانهای اجرام بزرگی چون کهکشانها انجام دادند توانستند تولد و تکامل کهکشانی با عنوان NGC 5907  واقع در صورت فلکی اژدها در فاصله 50 میلیون سال نوری از زمین را بازسازی کنند.

حداقل 6 میلیون ذره در این شبیه سازی با هم فعل و انفعال می کنند. این محققان با کمک این ذرات توانستند در فیلمی، شکل گیری این کهکشان و حلقه های عظیم ماده ای که در اطراف آن می چرخد را نشان دهند. برپایه اطلاعات جمع آوری شده در این بازسازی مدل، احتمالاً برخوردهای متعددی روی شکل کهکشانها اثر گذاشته اند و به نظر می رسد که حداکثر نیمی از کهکشانهای مارپیچ که 9 میلیارد سال اخیر به وجود آمده اند به همین روش شکل گرفته اند.

براساس گزارش ساینس تک دیلی، در کهکشان NGC5907 سیستمی از جریان ستاره ای که حلقه های غول پیکر را می سازند وجود دارد. این حلقه ها بقایای برخورد عظیمی هستند که بین 8 تا 9 میلیارد سال قبل میان کهکشانهای در ابعاد مشابه رخ داده است.

برگرفته از ایسنا، مهر، پارس اسکای