حل چند مثال در باره ظرفیت خازن
در تمرین های گذشته وقتی عایق بین صفحات خازن قرار میگرفت، خازن به باتری متصل بود. در مثال زیر خازن از باتری جدا شده است.
فرض كنید خازنی شارژ شده و از منبع ولتاژ جدا گردد. اگر در این حالت عایقی بین صفحات قرار گیرد اختلاف پتانسیل دو سر خازن چه تغییری می كند؟ اگر صفحه ای فلزی بین این صفحات قرار گیرد، اختلاف پتانسیل دو سر خازن چه تغییری می كند؟
به آزمایش زیر توجّه كنید. در این آزمایش از الكتروسكوپ برای نشان دادن اختلاف پتانسیل خازن استفاده شده است.
مثال:
یك خازن (با عایق خلاء) به باتری وصل و شارژ گردیده است. خازن را از باتری جدا نموده و یك عایق بین صفحات آن قرار میدهیم. اختلاف پتانسیل بین دو صفحه خازن چه تغییری میكند؟
راهنمایی و حل:
حل مسئله بر این اساس است كه به محض جدا شدن خازن از باتری، بار روی صفحات خازن ثابت میماند زیرا عاملی برای زیاد یا كم شدن بار وجود ندارد (بقای بار الكتریكی). بار روی صفحات خازن از رابطه q= CV به دست میآید. در ضمن با ورود عایق بین صفحات، ظرفیت خازن افزایش مییابد، بنابراین اختلاف پتانسیل دو سر خازن (V) كم میشود. (با در نظر گرفتن رابطه q= CV و این موضوع كه q ثابت است می توان نتیجه گرفت كه با زیاد شدن C كاهش V الزامی است).
میزان كاهش ولتاژ بستگی به مقدار اولیه اختلاف پتانسیل (V) و جنس عایق دارد. اگر مایل باشید طرز كار میكروفون خازنی را مشاهده كنید، به مطلب زیر خوب دقت کنید:
یكی از كاربردهای خازن با صفحات متحرّك در میكروفون خازنی میباشد. آیا تاكنون به ساختار میكروفون خازنی توجّه كردهاید؟ طرز كار میكروفون خازنی در مدل سازی زیر مشاهده میشود.
آیا میتوانید دو صفحه خازن را تشخیص دهید؟ در میكروفون چه عاملی باعث به حركت درآمدن صفحات خازن میگردد؟
طرز كار میكروفون:
صدا باعث به حركت درآمدن صفحات خازن در میكروفون میگردد. وقتی فاصله صفحات كم میشود ظرفیت خازن افزایش یافته و اگر فاصله صفحات زیاد شود ظرفیت خازن كم میشود. از آن جا كه میكروفون به اختلاف پتانسیل V وصل است، بنابراین كم و زیاد شدن C باعث تغییر بار خازن (q= CV ) میگردد. لازمه تغییر بار خازن ورود و خروج جریان میباشد، پس اگر فردی در مقابل میكروفون صحبت كند، جریان متغیّری متناسب با صدا در سیم میكروفون حاصل میشود، این جریان توسط مدارهای صوتی تقویت و استفاده میشود.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی
تنظیم: مریم فروزان کیا