دانشگاه مختلط، آری یا خیر؟
پس از آنکه طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاهها و یا بهتر بگوییم جداسازی دانشجویان دختر و پسر از یکدیگر به صورت جدی مطرح گردید، شاهد موضع گیری‌های بسیاری در این زمینه بودیم که توانست این خبر را هر از چند گاهی و برای مدتی هر چند کوتاه در صدر اخبار اجتماعی نگه دارد.
علی کریمی فیروزجایی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی می‌گوید: وزیر علوم اعلام کرد در تابستان که فصل تعطیلی دانشگاهها است تحقیقی انجام می‌شود تا ظرفیت دانشگاهها برای تفکیک جنسیتی مشخص شود و دانشگاه‌هایی که امکان جدا شدن کلاس‌ها را داشته باشند از مهر ماه تفکیک می‌شوند.وی می‌افزاید: حتی المکان باید از اختلاط بی‌مورد دانشجویان دختر وپسر جلوگیری شود و این سیاستی است که خانواده‌ها ،مجلس، روحانیت علاقمندان به نظام، و مراجع تقلید بر روی اجرای آن تاکید دارند. ضمن این که یکی از دغدغه‌های اصلی اولیا دانشجویان این است که فرزندانشان از هدف اصلی آموزش دور نشوند .کریمی فیروزجایی می‌گوید: وزیر علوم اعلام کرد که به جز جداسازی سیاست دیگر این وزارتخانه احداث دانشگاه‌های تک جنسیتی است و در این زمینه نیز هر گونه حمایت بودجه‌ای و قانونی که لازم باشد مجلس انجام خواهد داد.
در مقابل این اظهار نظرها عده‌ای اما به کمبود ظرفیت‌ها و امکانات آموزشی دانشگاهها اشاره کردند و اجرای این موضوع را عجولانه دانستند چرا که معتقد بودند وزارت علوم در این مقطع قادر به اجرای این طرح نیست و در صورت اجرای این طرح به لحاظ فضای فرهنگی آسیب می‌بینیم. زیرا ما زمانی می‌توانیم تفکیک جنسیتی در دانشگاهها را اجرایی کنیم که امکان انجام چنین کاری را داشته باشیم، یعنی در صورت اجرای چنین طرحی باید دانشگاه‌های ما از تعداد کافی اساتید مربوط به بخش بانوان برخوردار باشد.
اسلام جامعه دینی را جامعه غیرمختلط معرفی می‌کند؛ چرا که عدم اختلاط زن و مرد زمینه‌های انحرافات اخلاقی جامعه را کاهش میدهد و کام‌جویی‌های جنسی را به خانواده محدود می‌کند و موجب استحکام و پایداری خانواده میگردد
آزمایشگاه‌های لازم برای این کار مهیا باشد و در کل فضای آموزشی کافی در دست باشد که در حال حاضر چنین نیست و به لحاظ زیر ساختی امکان اجرای چنین طرحی وجود ندارد.برای مثال اگر 50 دانشجوی دختر و پسر در یک رشته با یک استاد داشته باشیم، میتوان 25 نفر آن‌ها را در یک کلاس و 25 نفر دیگر را در کلاسی دیگر قرار داد، حال آن که در بسیاری موارد تعداد دانشجویان دختر حاضر در کلاس بسیار بیشتر از تعداد پسران است و گاه در برخی کلاس‌ها، خصوصاً در دوره‌های کاردانی و کارشناسی تنها یک یا دو نفر دانشجوی پسر حضور دارند.با توجه به تعداد بالای دانشجویان در کشور ما، اساساً تحقق این ایده مستلزم افزایش تعداد ساختمان‌ها و یا شیفتی شدن دانشگاهها است و در هر دو صورت نیازمند بودجه و هزینه‌ای اضافی است.
از سوی دیگر بر طبق آیات و روایات موجود در اسلام دو نکته اساسی در روابط زن و مرد وجود دارد:
اولا اسلام توصیه می‌کند که روابط اجتماعی زنان و مردان نامحرم همواره در حداقل مقدار ممکن باشد و به موارد ضرورت محدود گردد. اسلام جامعه دینی را جامعه غیرمختلط معرفی می‌کند؛ چرا که عدم اختلاط زن و مرد زمینه‌های انحرافات اخلاقی جامعه را کاهش میدهد و کام‌جویی‌های جنسی را به خانواده محدود می‌کند و موجب استحکام و پایداری خانواده میگردد. مسئله عدم ارتباط زنان و مردان در دوران جوانی و اوج کشش‌های جنسی، از حساسیت و اهمیت بیشتری برخوردار است و طبیعی است هنگامی‌که دختران و پسران جوان در مدت طولانی در کنار یکدیگر در یک محیط آموزشی قرار داشته باشند، زمینه‌های تحریک جنسی و آلودگی‌های اخلاقی فراهم میگردد و این مسائل، طبعا، توجه جوانان را از جدیت کافی در تحصیل و تحقیق بازمیدارد و موجب استهلاک قوای آنان میگردد و راندمان علمی آنان را کاهش خواهد داد. تجربه برخی از کشورهای غربی در جداسازی دانشآموزان و دانشجویان دختر و پسر در برخی مراکز آموزشی نشان داده است که راندمان آموزشی در مراکز غیرمختلط بیش از مراکز مختلط است.تجربه برخی از کشورهای غربی در جداسازی دانشآموزان و دانشجویان دختر و پسر در برخی مراکز آموزشی نشان داده است که راندمان آموزشی در مراکز غیرمختلط بیش از مراکز مختلط است
همچنین کشش و جاذبه جنسی میان زن و مرد، جذابیت‌های زنان برای مردان و میل زنان به خودآرایی در برابر مردان، اموری نیستند که با افزایش تحصیلات و رشد فرهنگی افراد کاهش یابند. به عبارت دیگر، تحصیلات و ارتقای فرهنگی افراد نمیتواند مانع تمایلات و تحریکات جنسی میان دو جنس گردد. آنچه میتواند مانعی مستحکم در برابر هجوم کشش‌های جنسی زنان و مردان نامحرم باشد، تقوای الهی و تأمین غریزه جنسی از مجرای ازدواج صحیح و قانونی است. بنابراین نمیتوان گفت چون دانشجویان عاقل و بالغ هستند، میتوان عوارض جنسی اختلاط را با آموزش‌های لازم کنترل نمود.
در همین راستا آیت‌الله صافی گلپایگانی مرجع تقلید شیعیان در پاسخ به این سئوال که شنیده می‌شود برخی مسئولان و نمایندگان، طرح اجراء تفکیک جنسیتی دختران و پسران دانشجو را مانع پیشرفت‌های علمی و پژوهشی می‌دانند و برخی دیگر به بهانه هزینه مالی که بر دوش کشور گذاشته می‌شود آن را به صرفه نمی‌دانند، می‌گوید: آیا سزاوار است با بهانه‌های یاد شده از طرح‌های جداسازی اصولی و تدریجی این قشر فرهیخته جلوگیری کرد؟ مختلط‌بودن مانع پیشرفت علمی و موجب مفاسد بزرگ است. هزینه مالی اجراء تفکیک جنسیتی، هر چه هم سنگین باشد قابل تحمل است و ملت مسلمان ما که برای برقراری نظام اسلامی و احکام اسلام ده‌ها هزار شهید والا مقام تقدیم داشته، از این هزینه‌ها استقبال دارند و باید از هزینه‌های غیرلازم و غیر ضروری و اسراف‌گرانه بکاهند و به این موارد حساس و اساسی اختصاص دهند.
بنابر آنچه گفته شد از دیدگاه اسلامی ، وضعیت مطلوب در دانشگاه‌های کشور اسلامی آن است که سیاست‌های نظام اسلامی در جهتی حرکت کند که دانشجویان دختر و پسر در درازمدت بتوانند به آسانی و با آرامش خاطر در دانشگاهها و فضاهای مجزا به تحصیل بپردازند ولی از آنجایی که شرایط موجود ، امکانات کافی را برای تفکیک جنسیتی دانشجویان فراهم نمی‌کند ، می‌بایست تا تحقق این آرمان اصول کلی احکام دینی را رعایت نمود و در نتیجه دانشجویان می‌بایست پوششی مناسب که درشان و کرامت انسانی با فرهنگ است را برگزینند و این امر برای زن و مرد تفاوتی ندارد. در این زمینه برای مثال داشتن پوشش واحد و یکسان برای دانشجویان راه گشاست، زیرا دانشگاه یک فضای رسمی است و دانشجو باید در یک محیط رسمی حضور پیدا کند طبیعی است آن پوششی که در یک محفل خانوادگی و کوچه بازار دارد با پوششی که در دانشگاه باید داشته باشد، متفاوت است.
آنچه میتواند مانعی مستحکم در برابر هجوم کشش‌های جنسی زنان و مردان نامحرم باشد، تقوای الهی و تأمین غریزه جنسی از مجرای ازدواج صحیح و قانونی است
و نهایتا اینکه ما دانشگاه اسلامی داریم، دانشگاه‌های ما با جهان بینی اسلامی حرکت می‌کنند و باید در تمام مقولات اسلامی باشد نه تنها در علم. در نتیجه از آنجایی که در زمینه اخلاق گرایی پوشش یکی از موارد است، با توجه به اینکه ما مورد هجمه فرهنگی هستیم، یکی از راه‌های مقابله با آن رعایت پوشش و حجاب است باید فعالیت‌ها را در راستای مصالح عمومی و منافع ملی با محور اخلاق اسلامی هدایت کنیم و از همین رو تا تحقق این آرمان و رسیدن به آن حد از امکانات آموزشی، میتوان با تدوین قانونی مبنی بر پوشش یکسان و واحد و مناسب از حضور برخی دانشجویان که ظاهری متناسب با فرهنگ دانشگاه ندارند جلوگیری به عمل آورد. در نهایت نیز پس از آنکه دستورالعمل تفکیک دانشجویان قطعی شد، هرگونه برنامه در این زمینه نباید حساسیت‌برانگیز باشد و بازتاب منفی در دانشگاه داشته باشد. به همین جهت است که امام خمینی قدسسره در سال 61 با مجزا کردن کلاس‌های درس که هم در سطح داخلی و هم بین‌المللی بازتاب نامطلوبی داشت مخالفت کردند. اما این موضع‌گیری به این معنا نیست که ایشان اساسا با تفکیک جنسیتی مخالف باشند. بررسی دیدگاه‌های فقهی و اجتماعی ایشان به خوبی نشان میدهد که ایشان نیز به اصل عام و کلی کاهش اختلاط میان زن و مرد اعتقاد دارند.
فرآوری:فاطمه برادران
بخش اجتماعی تبیان
منابع: ابتکار / جامعه و شهروند /خبر آنلاین/سراج/فردا
لینک‌های مرتبط :
