تبیان، دستیار زندگی
خواندن‌ هم‌ سرگرمی‌ است‌ و هم‌ كاری‌ مهم‌ و اساسی؛ انس‌ با كتاب‌ را باید از كودكی‌ در افراد به‌ وجود آورد تا كتابخوانی‌ بخشی‌ طبیعی‌ از زندگی‌ روزانه‌ فرد شود. كودكان‌ با یاری‌ بزرگترها، راه ‌رفتن، حرف ‌زدن‌ و انجام‌ سایر كا...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

به كودكانمان «كتاب خواندن» را بیاموزیم ( قسمت اول)


خواندن‌ هم‌ سرگرمی‌ است‌ و هم‌ كاری‌ مهم‌ و اساسی؛ انس‌ با كتاب‌ را باید از كودكی‌ در افراد به‌ وجود آورد تا كتابخوانی‌ بخشی‌ طبیعی‌ از زندگی‌ روزانه‌ فرد شود. كودكان‌ با یاری‌ بزرگترها، راه ‌رفتن، حرف ‌زدن‌ و انجام‌ سایر كارها را می‌ آموزند. آنها از ما الگو می‌ گیرند و عقاید، ارزش ها و اطلاعات‌ را به‌ دست‌ می ‌آورند و عادت ها در آنان‌ شكل‌ می ‌گیرد.

تشویق‌ بچه‌ها به‌ خواندن‌

خواندن‌ باید با سرگرمی‌ و خوشی‌ همراه‌ باشد؛ بیشتر كودكانی‌ كه‌ به‌ مدرسه‌ می‌ روند راهكارهای‌ خواندن‌ را می ‌آموزند. اگر كودكان‌ از خواندن‌ همراه‌ با سرگرمی‌ خوششان‌ بیاید و برای‌ كتابخوانی‌ اشتیاق‌ نشان‌ دهند، برای‌ كسب‌ مهارت های‌ خواندن‌ مجهزترند.

به‌ هر حال‌ خواندن‌ تنها یك‌ مهارت‌ نیست بلکه حادثه‌ ای‌ بزرگ‌ است. شما باید در جستجوی‌ راه هایی‌ باشید كه‌ خواندن‌ را با شعف‌ و خوشی‌ مرتبط‌ كند، زیرا كودكان‌ به‌ طور طبیعی‌ دوست‌ دارند بازی‌ كنند و سرگرمی‌ داشته‌ باشند، بدون‌ این كه‌ خسته‌ شوند. بچه‌ ها هرقدر بیشتر بخوانند و از خواندن‌ بیشتر لذت‌ ببرند، مهارت های‌ بیشتری‌ كسب‌ می‌ كنند. به عنوان مشوق کودک، از فشار و سرخوردگی ای‌ كه‌ تأكید بیش‌ از حد بر خودِ مهارت‌ به‌ وجود می‌ آورد بپرهیزید.

- با صدای‌ بلند بخوانید؛ این‌ كار را از وقتی‌ كه‌ بچه‌ها در سنین‌ طفولیت‌ هستند آغاز كنید و هیچ‌ گاه‌ آن‌ را ترك‌ نكنید. صرف‌ نظر از این كه‌ بلند خواندن‌ به‌ توانایی‌ كودك‌ در خواندن‌ كمك‌ می ‌كند، این‌ شیوه‌ تجربه ‌ای‌ گرانسنگ‌ است‌ كه‌ خواننده‌ و شنونده‌ را به‌ هم‌ نزدیك‌ می ‌كند.

- پیوسته‌ مقدار زیادی‌ مواد خواندنی‌ در دسترس‌ داشته‌ باشید؛ كتاب، مجله‌ و روزنامه‌ همگی‌ از لوازم‌ مهم‌ هر خانه‌ اند كه‌ ما را به‌ خواندن‌ دعوت‌ می‌ كنند. مهم‌ نیست‌ كه‌ كتاب‌ را بخرید یا از كتابخانه‌ امانت‌ بگیرید؛ كتاب ها نو باشند یا كهنه‌ و دست‌ دوم؛ مهم‌ این‌ است‌ كه‌ در فضای‌ زندگی‌ تان‌ مواد خواندنی‌ وجود داشته‌ باشد تا كودكان‌ آنها را ببینند، لمس‌ كنند و بخوانند.

- اجازه‌ دهید كودكان‌ خواندنِ شما را ببینند؛ چه‌ بسا پدران‌ و مادرانی‌ كه‌ بعد از به‌ خواب ‌رفتن‌ فرزندان، خود را با خواندن‌ كتاب‌ یا مجله‌ سرگرم‌ می ‌كنند و هرگز توجه‌ ندارند كه‌ در اثر این‌ كار حتی‌ كودكان‌ نمی‌ دانند كه‌ مادر و پدرشان‌ كتابخوان های‌ مشتاقی‌ هستند. بچه‌ها وقتی‌ كتاب های‌ باز را در اطرافشان‌ می ‌بینند، یا از زبان‌ شما می ‌شنوند كه‌ عبارتی‌ جالب‌ یا مقاله ‌ای‌ از روزنامه‌ را با صدای‌ بلند می ‌خوانید، یا این كه‌ می ‌بینند سر در كتابی‌ خوب‌ فرو برده‌اید از شما سرمشق‌ می ‌گیرند.

- به‌ طور مرتب‌ به‌ كتابخانه‌ بروید؛ كتابخانه، كتاب هایی‌ با موضوع های‌ متنوع‌ و ارزشمند دارد كه‌ به‌ زحمت‌ می‌ توان‌ نسخه‌هایی‌ از آنها را در خانه‌ پیدا كرد. از این‌ لحاظ‌ نوجوانان‌ می ‌توانند به‌ طور جسته‌ و گریخته‌ مروری‌ بر مجله‌ها و كتاب ها بكنند و از ایده‌های‌ برگرفته‌ از این‌ مطالعات‌ برای‌ خود نمونه ‌سازی‌ كنند. اگر مسئول‌ كتابخانه‌ موافقت‌ كرد اجازه‌ دهید كودك‌ شما عضو كتابخانه‌ شود و كارت‌ عضویت‌ داشته‌ باشد. فرصت هایی‌ در اختیار كودكان‌ بگذارید تا از كارت‌ عضویت‌ خودشان‌ استفاده‌ كنند.

- اجازه‌ دهید كودكان‌ بدانند كه‌ شما برای‌ خواندن‌ ارزش‌ قائلید؛ اگر كودكان‌ ببینند كه‌ شما از كتابخانه‌ كتاب‌ امانت‌ می ‌گیرید، كتاب‌ می‌ خرید یا به‌ كسی‌ كتاب‌ هدیه‌ می ‌دهید یا انتظار دارید دیگران‌ به‌ شما كتاب‌ هدیه‌ كنند، به‌ زودی‌ متوجه‌ می ‌شوند كه‌ برای‌ خواندن‌ ارزش‌ قائلید.

- سرگرمی های‌ خواندن‌ را با هیجان‌ همراه‌ كنید؛ اشتیاق‌ و تخیل‌ نوجوانان‌ ممكن‌ است‌ خیلی‌ زود از بین‌ برود. با نامگذاری‌ یك‌ بازی‌ یا حادثه، ‌ هیجان‌ تازه‌ای‌ برای‌ خواندن‌ به‌ وجود آورید.

- به‌ كودكان‌ حق‌ انتخاب‌ بدهید؛ دیر یا زود متوجه‌ می ‌شوید فرزندتان‌ جذب‌ چیزهایی‌ شده‌ كه‌ به‌ آن‌ هله‌هولهِ ذهنی‌ می‌ گوییم. هوس‌ نكنید كودك‌ را به‌ خواندن‌ كتاب هایی‌ نظیر«جنگ‌ و صلح» وادارید. در عوض‌ او را با كتاب هایی‌ كه‌ به‌ وی‌ می‌ دهید و برایش‌ بلند می ‌خوانید و با توصیه‌ های‌ هر كتاب‌ به‌ آرامی‌ به‌ طرف‌ خواندن‌ كتاب های‌ مناسب ‌تر راهنمایی‌ كنید.

- با كودكان‌ گفتگو كنید؛ حرف‌ زدن‌ با كودك‌ نه ‌تنها به‌ او كمك‌ می ‌كند كلمات‌ و الگوهای‌ جمله‌ را درك‌ كند بلكه‌ این‌ كار نشان‌ دهنده‌ میزان‌ علاقه‌ و احترامی‌ است‌ كه‌ برای‌ او قائلید. صحبت ‌كردن‌ با كودكان‌، هنر گفتگو و گفت‌ و شنود، فكر كردن‌ و تبادل‌ نظر و عقیده‌ را به‌ آنان‌ می‌ آموزد.

- به‌ صحبت های بچه‌ها گوش‌ كنید؛ با گوش ‌كردن‌ می ‌توانیم‌ به‌ سرنخ هایی‌ درباره‌ علایق‌ و نیازهای‌ كودكانمان‌ دست‌ یابیم‌ تا بتوانیم‌ در خواندن‌ به‌ آنها كمك‌ كنیم.

- به‌ حرف‌ زدن‌ خودتان‌ گوش‌ دهید؛ هنگامی‌ كه‌ گرم‌ گفتگو هستید، كمی‌ هم‌ به‌ حرف های‌ خودتان‌ گوش‌ كنید. آیا تا به‌ حال‌ احساس‌ نكرده‌اید كه‌ بعضی‌ روزها میانگین‌ واژه‌هایی‌ كه‌ می ‌گویید واژه‌ «نكن» است؟ گاهی‌ با كمی‌ توجه‌ بیشتر می‌ توانیم‌ گفتگوی واقعی‌ ترتیب‌ دهیم‌ و با بچه‌ها صادقانه‌ گپ‌ بزنیم. در درازمدت‌ به‌ امتحانش‌ می‌ارزد.

- موقعیتی‌ برای‌ خنده‌ فراهم‌ كنید؛ خنده‌ و خندیدن‌ نه‌ تنها آرامش‌ دهندهِ خوبی‌ است، بلكه‌ می‌ تواند راهنمای‌ خوبی‌ برای‌ خواندن‌ باشد. لطیفه‌ گفتن، پرداختن‌ به‌ بازی های‌ ساده‌ ، تكرار سخنان‌ بی‌ معنا یا موزون‌ و قافیه ‌دار، خواندن‌ بریدهِ خنده ‌داری‌ از روزنامه‌ با صدای‌ بلند و نظایر آن‌ همگی‌ می ‌توانند كودكان‌ را به‌ خنده‌ وادارند و موجب‌ شوند آنها با واژه‌ها احساس‌ راحتی‌ و آرامش‌ كنند.

خندیدن‌ كودك‌ با پدر و مادر، آنان‌ را به‌ هم‌ نزدیك‌ می ‌كند و هنگامی‌ كه‌ خنده‌ با خواندن‌ همراه‌ شود خواندن‌ را هیجان‌ انگیز می‌ كند.

- فرصت‌ دهید و توجه‌ كنید؛ در دنیای‌ پر آشوب‌ كنونی،‌ زمان‌ و توجه، ارزنده‌ و مهم‌ است. اگر می‌ خواهید به‌ كودكانتان‌ كمك‌ كنید تا خواندن‌ خود را تقویت‌ كنند یا فكر كنند و قوه‌ تخیل‌ خود را به‌ كار اندازند، راهی‌ جز وقت‌ گذاشتن‌ و توجه‌ و دقت‌ به‌ آنها ندارید. باید انتخاب‌ كنید؛ البته‌ گاهی‌ هم‌ این‌ كار سخت‌ است!

- به‌ عنوان‌ هدیه، تأیید و تصدیق‌ كنید؛ اگرچه‌ بعضی‌ اوقات‌ تردید داریم، اما بچه‌ ها می‌ خواهند ما را خوشحال‌ كنند. هنگامی‌ كه‌ كودك‌ مغرورانه‌ با انگشتان‌ كثیف‌ و چسبناك، لكه‌های‌ درهم‌ و برهم‌ از رنگ های‌ سبز و قهوه‌ایِ روی‌ كاغذ را به‌ شما نشان‌ می‌ دهد و می ‌گوید، این‌ یك‌ آدمك‌ است‌ كه‌ از ساقه‌ لوبیای‌ سحرآمیز بالا می‌ رود، انگشتان‌ او را ندیده‌ بگیرید؛ به‌ طور جدی‌ سعی‌ كنید هنرمند جوان‌ (كودك) را تحسین‌ كنید و با كف ‌زدن‌ و تشویق، نقاشی‌ او را به‌ درِ یخچال‌ بچسبانید. در اثر تشویق‌ شما قوهِ تخیل‌ و ابتكار او تقویت‌ می‌ شود و علاقه‌ اش‌ به‌ خواندن‌ افزایش می یابد.

منبع: «راهنمای‌ خانواده»، نوشتهِ روی‌ بلج ‌فورد

ترجمهِ سیروس‌ حِدوَت‌ و سیدعلی‌ اكبر مرعشی

لینک ها

نقش والدین در علاقمند کردن کودک به مطالعه

چگونه كودك را به كتاب خواندن علاقمند كنیم؟

«کتاب بازی» را به کودک یاد دهید!

قصه و تأثیر آن در تربیت كودكان ( قسمت اول  )، ( قسمت دوم )، ( قسمت سوم  )، ( قسمت چهارم )

تربیت کودک ( مجموعه مقالات)

گزیده ای از تصاویر حیوانات )

فروش کتاب های « روان شناسی » ، « خانواده » ، « کودکان » و « متفرقه » در فروشگاه اینترنتی تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.