سایه روشن‌های مصرف سویا
سویا ماده غذایی با امتیاز پروتئینی بالا و حاوی آنتی اکسیدان های قوی، اسیدهای چرب ضروری و نیز مقادیر بالای ایزوفلاوونوئیدها و سایر ترکیبات است. ایزوفلاوونوئیدهای سویا ترکیباتی شبیه به استروژن هستند که فیتواستروژن نامیده می‌شوند.
اخیراً نگرانی‌هایی مطرح شده است که دریافت مقادیر بالای فیتواستروژن های سویا می‌تواند باعث ایجاد اختلالات داخلی در کودکان شود. مطالعات متعدد نشان داده است که در نوزادانی که شیر خشک حاوی سویا دریافت کرده‌اند نسبت به آن‌هایی که با شیر خشک معمولی تغذیه شده‌اند، بلوغ زودرس بیشتر اتفاق می‌افتد، زیرا غلظت‌های بالای فیتواستروژن های سویا باعث می‌شود که سطح هورمونی در کودکان همانند بالغین گردد.
محققان اعلام کردند که غلظت ایزوفلاوونوئیدها در گردش خون نوزادانی که منحصراً با شیر خشک حاوی سویا تغذیه می‌شوند،13000تا 22000 برابر بیشتر از غلظت‌های استرادیول در نوزادانی است که با شیر خشک تهیه شده از شیر گاو تغذیه می‌شوند.
بلوغ زودرس ناشی از مصرف سویا در پسران، ریسک ایجاد سرطان بیضه را در بزرگ‌سالی افزایش می‌دهد. مطالعه جدید دانشگاه هاروارد همچنین نشان داده است که فیتواستروژن های سویا می‌تواند باعث کاهش چشمگیر میزان اسپرم در منی مردان شود.
مطالعه مشترک دانشگاه کورنل و لانگ آیلند نشان داد که نوزادانی که شیر فرمولای سویا مصرف کرده‌اند، 2 برابر بیشتر از سایر کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 شده‌اند.
شیر خشک حاوی سویا علاوه بر این که تأثیرات منفی هورمونی اعمال می‌کند،1000 برابر بیشتر از فرمولای معمولی آلومینیوم دارد.
مطالعات متعدد همچنین حاکی از تأثیر ایزوفلاوونوئیدهای سویا در اختلال عملکرد تیروئید و ایجاد گواتر است.
سویا همچنین حاوی مقادیر زیادی مواد ضد مغذی است از جمله این مواد ممانعت کننده‌های آنزیمی هستند که با باند شدن به تریپسین و سایر آنزیم‌ها از عملکرد آن‌ها ممانعت کرده و از جذب پروتئین جلوگیری می‌کنند. در مطالعات حیوانی، رژیم‌های غنی از ممانعت کننده‌های تریپسین، باعث ایجاد و حاد شدن مشکلات پانکراس از جمله سرطان پانکراس می‌شود.
یکی از جنبه‌های تأثیر گذار سویا مربوط به اسیدهای چرب ضروری موجود در ساختمانش است که تقریباً به طور تمام و کمال حین عمل روغن کشی از بین می‌رود؛ لذا اگر می‌خواهید برای حفظ سلامتی‌تان سویا مصرف نمایید سعی نمایید از دانه‌های روغنی آن استفاده نمایید نه از دانه‌های روغن کشی شده
بدین ترتیب ممانعت کننده‌های تریپسن و هماگلوتینین باعث کاهش رشد در کودکان می‌گردند.
با توجه به مشکلات جدی که ایزوفلاوونوئیدهای سویا می‌توانند ایجاد کنند، سازمان غذا و داروی آمریکا و نیز انجمن قلب آمریکا برای جلوگیری از بروز عوارض منفی، مصرف تنها 25گرم سویا را برای بالغین توصیه نموده است و مطالعات بیشتری نیز لازم است تا اثرات منفی مصرف فرمولای سویا را در نوزادان بررسی نماید.
منابع سویای دریافتی آرد سویا، روغن مایع سویا، لسیتین (به عنوان امولسیفایر در صنایع غذایی)، کنسانتره پروتئین سویا، توفو و سس سویا است.
از شیر خشک‌های با پایه سویا استفاده نکنید مگر به تجویز پزشک
سویا یک پروتئین گیاهی است که مانند شیر گاو برای هضم بهتر توسط شیر خواران تغییر داده شده و ویتامین‌ها و مواد معدنی به آن اضافه می‌شود. شیر خوارانی که به لاکتوز (نوعی قند که کربوهیدرات اصلی موجود در شیر مادر و شیر گاو است) حساسیت دارند ممکن است به شیر خشک‌های با پایه سویا بهتر جواب دهند ولی تنها در صورتی باید از این نوع شیر خشک‌ها استفاده کرد که پزشک استفاده از آن‌ها را توصیه کند.تقریباً نیمی از کودکانی که به شیر خشک گاو حساسیت دارند به شیر خشک سویا نیز حساسند. همچنین، جذب کلسیم و مواد غذایی دیگر از شیر خشک سویا کمتر است، از این رو باید از انواعی استفاده کرد که مواد غذایی بیشتری به آن‌ها اضافه شده است. بهترین کسی که می‌تواند شیر خشک مناسب را برای کودک تجویز کند پزشک است.
چگونه می‌تواند عدم تحمل لاکتوز را متوجه شد؟ عدم تحمل حقیقی لاکتوز در کودکان نادر است.
علائم آن عبارتند از: درد و تورم شکم، دفع گاز و اسهال. در صورتی که کودک چنین مشکلاتی داشته باشد باید به پزشک مراجعه کرد. بعضی علائم عدم تحمل لاکتوز و حساسیت به شیر گاو مشترکند و برای اطمینان باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک برای تشخیص، احتمالاً از آزمایش مدفوع برای کنترل وجود بعضی اسیدها و مواد دیگر در مدفوع استفاده می‌کند.
کودکانی که مشکل دیگری ندارند معمولاً متعاقب یک اسهال به طور موقت تحت رژیم شیر سویا قرار می‌گیرند. اسهال سبب تغییر آنزیم‌ها در روده کودک شده و هضم لاکتوز را بسیار مشکل می‌کند. این شایع‌ترین نوع عدم تحمل لاکتوز در شیرخواران است. تغذیه شیرخوار با شیر خشک سویا برای یک مدت، این فرصت را به آنزیم‌های روده می‌دهد که به حالت طبیعی برگردند.
هر چند ممکن است شنیده باشید که شیر خشک‌های سویا در تسکین کودکان کولیکی مؤثرند ولی محققین شواهدی دال بر اثبات این ادعا پیدا نکرده اند.
بالاخره سویا بخوریم یا نه؟
دکتر رزا لوپز متخصص تغذیه در دپارتمان بهداشتی نیومکزیک در این باره خاطرنشان کرده است که برای زنان مبتلا به سرطان سینه، خوردن سویا موجب تشدید سرطان می‌شود.دکتر رزا لوپز متخصص تغذیه در دپارتمان بهداشتی نیومکزیک در این باره خاطرنشان کرده است که برای زنان مبتلا به سرطان سینه ، خوردن سویا موجب تشدید سرطان می‌شود.
به گزارش پایگاه اینترنتی سان نیوز، هم چنین کسانی که در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند باید در مصرف آن مراقب باشند. علاوه بر این، برخی از پزشکان معتقدند که رژیم غذایی حاوی سویا به دلیل تأثیر در کاهش تعداد اسپرم‌ها (سلول‌های جنسی نر) بر سیستم تولید مثلی مردانه تأثیر منفی دارد.
سویا محتوی تمام اسید آمینه‌های ضروری برای انسان بوده و منبعی از پروتئین محسوب می‌شود و در بهبود و درمان سرطان کولون و سرطان پروستات نقش مهمی دارد.
با این وجود در یک تحقیق جدید بر روی موش‌های آزمایشگاهی، متخصصان دریافته‌اند که مصرف این ماده غذایی در مدت طولانی سطح هورمون جنسی مردانه موسوم به تستوسترون را به مقدار قابل توجهی در مقایسه با گروه کنترل کاهش می‌دهد. کاهش این هورمون در مردان موجب کاهش تولید اسپرم‌ها شده و از این رو می‌تواند تأثیر نامناسبی روی توان تولید مثلی مردان داشته باشد.
بنابراین با رعایت تعادل در مصرف هر ماده غذایی، می‌توان از فواید آن سود برد.
دانه‌های روغنی سویا مفیدتر است
بر کسی پوشیده نیست که در سال‌های اخیر تقریباً در تمامی محافل علمی تغذیه‌ای صحبت از جانشینی سویا به جای گوشت است و عده‌ای از کارشناسان تغذیه و پزشکان به علت عدم وجود کلسترول در سویا و همچنین بالا بودن میزان پروتئین موجود در این ماده غذایی و همچنین بعضی دیگر از خواص سویا، آن را به عنوان جانشینی مناسب برای گوشت بالاخص در بیماران قلبی و عروقی و دارای فشار خون و کلسترول بالا پیشنهاد می‌نمایند.نکته‌ای که در این زمینه نباید از نظرتان دور بماند این است که سویایی که اکنون در بازار و به صورت بسته بندی ارائه می‌شود در حقیقت تفاله سویا است که بعد از عمل روغن کشی در کارخانه‌های تهیه روغن نباتی از سویا به دست می‌آید.
این ماده غذایی به سبب از دست دادن روغن خود، هنگام پخت مقادیر زیادی روغن به خود جذب می‌کند که با توجه به وجود رادیکال‌های آزاد و چربی‌های ترانس در روغن‌های موجود در بازار می‌تواند برای سلامتی شما مضر باشد.
همچنین فراموش نکنید که یکی از جنبه‌های تأثیر گذار سویا مربوط به اسیدهای چرب ضروری موجود در ساختمانش است که تقریباً به طور تمام و کمال حین عمل روغن کشی از بین می‌رود؛ لذا اگر می‌خواهید برای حفظ سلامتی‌تان سویا مصرف نمایید سعی نمایید از دانه‌های روغنی آن استفاده نمایید نه از دانه‌های روغن کشی شده.
فرآوری: معصومه آیت اللهی
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منابع:
گیتی بهدادپور- کارشناس تغذیه و رژیم درمانی
نی نی سایت
ایسنا
rejimdarmani
مطالب مرتبط:
سویا سرطان زا است یا ضد سرطان؟مواد غذایی که از سویا به دست می‌آیند
