تبیان، دستیار زندگی
حسد در روایات اسلامى در روایات اسلامى نكوهش شدیدى از حسد شده، به گونه‏اى كه درباره كمتر صفتى از صفات رذیله چنین نكوهشی دیده مى‏شود، به عنوان نمونه كافى است به چند حدیث زیر - كه گوشه‌ای از آن احادیث است - نظر بیافكنیم: - در ح...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ضد ارزشی به نام حسد(3)


حسد در روایات اسلامى

در روایات اسلامى نكوهش شدیدى از حسد شده، به گونه‏اى كه درباره كمتر صفتى از صفات رذیله چنین نكوهشی دیده مى‏شود، به عنوان نمونه كافى است به چند حدیث زیر - كه گوشه‌ای از آن احادیث است - نظر بیافكنیم:

- در حدیثى از رسول خدا(ص) مى‏خوانیم: «الحسد یاكل الحسنات كما تاكل النار الحطب؛ حسد حسنات را مى‏خورد همانگونه كه آتش هیزم را مى‏خورد.» (17)

تعبیر بالا به خوبى نشان مى‏دهد كه آتش حسد مى‏تواند تمام خرمن سعادت انسان و حسنات او را بسوزاند و زحمات یك عمر او را بر باد دهد به گونه‏اى كه دست‏ خالى از دنیا برود.

- همین معنى به صورت شدیدترى از امام باقر و امام صادق‏علیهماالسلام نقل شده است، مى‏فرمایند: «ان الحسد یاكل الایمان كما تاكل النار الحطب؛ حسد ایمان را مى‏خورد همانگونه كه آتش هیزم را مى‏خورد». (18)

آرى صفت رذیله "حسد" نه تنها خرمن حسنات را مى‏سوزاند كه خرمن ایمان را نیز خاكستر مى‏كند. شرح این سخن در تحلیل‏هاى آینده خواهد آمد.

آتش حسد مى‏تواند تمام خرمن سعادت انسان و حسنات او را بسوزاند و زحمات یك عمر او را بر باد دهد به گونه‏اى كه دست‏ خالى از دنیا برود.

- در حدیث دیگرى از امیرمؤمنان علی(ع) آمده است:« الحسد شر الامراض؛ حسد بدترین بیمارى اخلاقى است‏». (19)

طبق این حدیث هیچ بیمارى اخلاقى بدتر از حسد نیست.

- از همان حضرت نقل شده است كه فرمود: «راس الرذائل الحسد؛ سرچشمه صفات رذیله حسد است‏». (20)

- و نیز از همان حضرت در یك تعبیر كنایى آمده است كه فرمود: «لله در الحسد ما اعدله بدء بصاحبه فقتله؛ آفرین بر حسد! چقدر عدالت ‏پیشه است، نخست ‏به سراغ صاحبش مى‏رود و او را مى‏كشد!» (21)

- باز از همان حضرت نقل شده كه فرمود:« ثمرة الحسد شقاء الدنیا والآخرة؛ میوه درخت‏ حسد شقاوت دنیا و آخرت است‏.»! (22)

- در حدیث دیگرى از امام صادق(ع) آمده است: «آفة الدین الحسد والعجب والفخر؛ آفت دین و ایمان (سه چیز است) حسد و خود بزرگ بینى و فخرفروشى‏». (23)

- امام صادق(ع) مى‏فرماید: هنگامى كه موسى بن عمران(ع) با خدا مناجات مى‏كرد چشمش به مردى افتاد كه در سایه عرش الهى قرار داشت، عرض كرد: «یا رب من هذا الذى قد اظله عرشك؛ خداوندا این كیست كه عرش تو بر سر او سایه افكنده است؟!»فرمود:«یا موسى هذا ممن لم یحسد الناس على ما آتاهم الله من فضله؛ اى موسى! این از كسانى است كه نسبت ‏به مردم در برابر آنچه خداوند از فضلش به آنها ارزانى داشته، حسد نورزیده‏ است.» (24)

- در حدیث دیگرى از پیامبر اكرم(ص) مى‏خوانیم: «ستة یدخلون النار قبل الحساب بستة؛ شش گروهند كه قبل از حساب الهى وارد آتش دوزخ مى‏شوند به خاطر شش چیز.»

«قیل یا رسول الله من هم؟؛ عرض كردند اى رسول خدا! آنها چه کسانی هستند؟»

«قال: الامراء بالجور، والعرب بالعصبیة، والدهاقین بالتكبر، والتجار بالخیانة، و اهل الرستاق بالجهالة، والعلماء بالحسد؛ زمامداران به خاطر ظلم و بیدادگرى، عرب به خاطر تعصب، كدخدایان و خان‏ها به خاطر تكبر، تجار به خاطر خیانت ‏به مردم، روستاییان به خاطر جهل و دانشمندان به خاطر حسد.»! (25)

به این ترتیب حسد در درجه اول بلاى بزرگ براى دانشمندان است!

- این بحث را با حدیث دیگرى از پیامبر اكرم(ص) به پایان مى‏بریم (هر چند احادیث در این زمینه بسیار است) فرمود: «انه سیصیب امتى داء الامم! قالوا: و ماذا داء الامم؟! قال: الاشر والبطر والتكاثر والتنافس فى الدنیا، و التباعد و التحاسد حتى یكون البغى، ثم یكون الهرج!؛ به زودى بیمارى (بزرگ) امت‌ها، امت مرا فرامى‏گیرد! عرض كردند: بیمارى(بزرگ) امت‌ها چیست؟ فرمود: هوسرانى و عیاشى و فزون‏طلبى، مسابقه در دنیاپرستى، اختلاف و نفاق و حسد نسبت‏ به یكدیگر و سرانجام به ظلم و ستم و سپس به هرج و مرج مبتلا مى‏شوند!» (26)

پی نوشت‌ها:

17- المحجة البیضاء، جلد 5، صفحه 325.

18- اصول كافى، جلد 2، صفحه‏306، حدیث 1 و 2.

19- غررالحكم، شرح فارسى، جلد 1، صفحه 91.

20- همان.

21- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، جلد 1، صفحه‏316/ بحارالانوار، جلد 70، صفحه 241.

22- غررالحكم.

23- المحجة البیضاء، جلد 5، صفحه‏327.

24- بحارالانوار، جلد 70، صفحه 275.

25- المحجة البیضاء، جلد 5، صفحه‏327.

26- همان مدرك، صفحه‏326.

لینک مقالات مرتبط:

- حسد از ضد ارزش هاست (1)

- حسد از ضد ارزش‌هاست(2)

- حسادت

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.