تبیان، دستیار زندگی
پس از کشته شدن ناصرالدین شاه به ضرب گلوله‌ی یکی از شاگردان سید جمال الدین، مظفرالدین شاه جایگزین وی شد. مظفرالدین شاه از همان اول حکومت، سیاست‌های اقتصادی غیر مردمی در پیش گرفت که این خود باعث تزلزل حکومتش می‌شد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مجمع آدمیت چه بود؟


پس از کشته شدن ناصرالدین شاه به ضرب گلوله‌ی یکی از شاگردان سید جمال الدین، مظفرالدین شاه جایگزین وی شد. مظفرالدین شاه از همان اول حکومت، سیاست‌های اقتصادی غیر مردمی در پیش گرفت که این خود باعث تزلزل حکومتش می‌شد .


آدمیت

او تعرفه‌های بازرگانان داخلی را بالا برد ، مستمری درباریان و علما را کاهش داد و از کنترل شدید بر موقوفات خبر داد ، اوهمچنین قرارداد دارسی را امضا کرد و مبالغ بسیاری از بیگانگان استقراض کرد . همزمان با این  سیاست‌ها وی در زمینه‌های آزادی‌های لیبرالی نیز فعال بود به طوری که « او مرزهای کشور را به روی روزنامه‌های لیبرالی مانند حبل المتین و پرورش که در کلکته و قاهره منتشر می‌شد باز کرد ؛ همچنین ممنوعیت مسافرت را از میان برداشت ؛ ملکم را به مقام سفیر ایران در رم گمارد ؛ و مهم‌تر از همه این که تشکیل انجمن‌های صنفی وآموزشی را تشویق کرد »

خیلی جالب به نظر می‌رسد که مظفرالدین شاه از یک سو به سیاست‌هایی در جنبه‌ی اقتصاد روی می‌آورد که به قدرتمند شدن هر چه بیشتر حکومت کمک می‌کند و از طرف دیگر به سیاست‌های فضای باز وایجاد نهادهای سیاسی لیبرالی روی می‌آورد . به نظر می‌رسد این سیاست دوگانه را به این خاطر مظفرالدین شاه در پیش گرفت که مخالفت مردم را فرو نشاند اما این سیاست‌ها بیشتر روشنفکران را به ایجاد سازمان‌های سیاسی و اجتماعی ترغیب کرد. یکی از این سازمان‌ها که در انقلاب مشروطه نیز نقش مهمی داشت "مجمع آدمیت" بود.  این مجمع در واقع همان ادامه‌ی روند فعالیت فراموشخانه‌ی ملکم خان است. «جامع آدمیت در واقع یکی از نخستین گروه‌های سازمانیافتهای است که شعار محدودیت قدرت سلطنت را مطرح کرد و پارلمان را برای ایران رهایی­بخش دانست.»

این مجمع از تشکیلات شبه فراماسونری در ایران بود. این مجمع تحت تاثیر اومانیسم لیبرال اگوست کنت و پوزینیویسم رادیکال سن سیمون بود. رهبری این مجمع در بدو تاسیس با عباس قلی خان قزوینی بود که بعدها به آدمیت معروف شد. وی از ارادتمندان میرزا ملکم خان بود. وی پدر فریدون آدمیت مورخ معروف تاریخ جنبش مشروطه بود. فریدون آدمیت در مورد اهداف اصلی این گروه می‌نویسد «مجمع سه هدف اصلی داشت: به کار بردن مهندسی اجتماعی برای دستیابی به توسعه‌ی ملی ؛ دستیابی به  برابری در حقوق برای همگان بدون در نظر گرفتن اصل و نصب و مذهب به منظور حفظ و تضمین شأن و منزلت همه شهروندان .»

اعضای اصلی این گروه را کارمندان عالی رتبه‌ی دولتی تشکیل می‌دادند چرا که صحبت از آزادی و برابری و اصطلاحاتی از جمله مهندسی اجتماعی برای آن‌ها که از ساختار نابرابر حکومت رنج می‌بردند بسیار جذاب‌تر بود ، این گروه به تقلید از انجمن‌های فراماسونری رازداری تشریفاتی داشت و در فعالیت‌های روز مره اش بسیار محتاط عمل می‌نمود.

اعضای اصلی این گروه را کارمندان عالی رتبه‌ی دولتی تشکیل می‌دادند چرا که صحبت از آزادی و برابری و اصطلاحاتی از جمله مهندسی اجتماعی برای آن‌ها که از ساختار نابرابر حکومت رنج می‌بردند بسیار جذاب‌تر بود ، این گروه به تقلید از انجمن‌های فراماسونری رازداری تشریفاتی داشت و در فعالیت‌های روز مره اش بسیار محتاط عمل می‌نمود.

«انجمن آدمیت توانست افراد با نفوذی را از حکومت قاجار به خود جذب کند که فعالیت‌های این انجمن مصادف شد با روی کار آمدن مظفرالدین شاه. به واسطه اقدامات اعضای این انجمن مانند میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله، طی قراردادی امتیاز نفتی به ویلیام ناکس دارسی داده شد.» بعد از به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه عباس قلی خان رهبر انجمن خانه نشین شد و به لژهای دیگر که با اروپا در ارتباط بودند به دلیل ملی گرایی نپیوست و خانه نشینی را ترجیح داد.

بخش تاریخ تبیان


منبع: سیاست ما