شرعا نسبت به حفظ اسکناس مسئولیم!
اسکناس، سرمایه ملی است و صیانت از آن وظیفه ملی و میهنی محسوب می‌شود که متأسفانه در کشورمان در نگهداری این سرمایه ملی غفلت فراوانی صورت می‌گیرد. باید دغدغه حفظ اسکناس میان مردم ایجاد شود
روند نامطلوب حفظ و نگهداری اسکناس یکی از مهم‌ترین مسائل پیش‌روی بانک مرکزی، شبکه بانکی و اقتصاد کشور محسوب می‌شود.
وضع نگهداری اسکناس بین مردم ما بسیار نامناسب است. اسکناس و پول یک کشور جزو سرمایه‌های ملی آن است و هر شخص باید به بهترین شکل از آن نگهداری کند.
اما بسیاری از مردم کشور ما اهمیت چندانی به نحوه نگهداری از پول نمی‌دهند در صورتی که شیوه درست نگهداری از اسکناس، کار چندان سختی نیست و با روش درست می‌توان از اتلاف و هدر رفتن هزینه‌های فراوان جلوگیری کرد.
عمر متوسط اسکناس در کشورمان 5 سال است البته عمر اسکناس‌های ریز ما گاهی اوقات حتی به یک سال نیز نمی‌رسد. تا چندی پیش متوسط عمر اسکناس در ایران 5/3 سال بود که با اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی نسبت به هزینه‌ها و صدمات وارده، متوسط عمر اسکناس به 5 سال افزایش پیدا کرده است.
طول عمر سکه نیز حداقل سی سال است به همین دلیل در ارزش‌های پایین‌تر، ضرب سکه رایج‌تر است و این امر در کاهش هزینه‌ها بسیار مؤثر است. به عنوان مثال هزینه سکه ?? تومانی در حدود ?? تومان تمام می‌شود به این معنا که هزینه چاپ اسکناس ?? تومانی یک سوم سکه ?? تومانی است اما عمر آن یک سی‌ام آن است.
بسیاری از مردم علاقه‌ای به استفاده از کیف پول ندارند و به همین دلیل اسکناس را به بدترین شکل ممکن در جیب‌هایشان نگهداری می‌کنند. برخی نیز اسکناس را با برگه یادداشت و دفترچه تلفن و خاطرات اشتباه می‌گیرند.
به دلیل پایین بودن فرهنگ استفاده از اسکناس در کشور و فرسوده شدن اسکناس‌ها، هر روز بر تعداد اسکناس‌های فرسوده افزوده می‌شود. طبیعتاً با افزایش تعداد اسکناس‌های فرسوده، هزینه بیشتری برای چاپ مجدد اسکناس بر سیستم پولی و بانکی کشور تحمیل می‌شود.
بالابردن فرهنگ استفاده از اسکناس و ارائه اطلاعات درباره هزینه بالای تولید و نابودی اسکناس می‌توان از نابودی این سرمایه ملی جلوگیری و بر عمر آن اضافه کرد
آموزش و اطلاع‌رسانی برای بالابردن فرهنگ استفاده از اسکناس در میان مردم می‌تواند از هزینه‌های بالای استهلاک اسکناس بکاهد. شاید طی سال‌های آتی استفاده از کارت‌های اعتباری در دادوستدهای روزانه بتواند یکی از مؤثرترین روش‌ها برای حل مشکل کهنگی و فرسودگی اسکناس باشد.
امروزه در کشورهای پیشرفته حجم انتقال پول بسیار کم شده است زیرا اینگونه انتقالات و معاملات پولی مشکلاتی از قبیل سرقت، افزایش ترافیک شهری، آلودگی هوا، اتلاف وقت و صرف میلیاردها ریال هزینه بابت تولید و امحاء اسکناس و... را به دنبال دارد.
هرچند تا رایج شدن چنین روش‌هایی در ایران راهی طولانی در پیش است، اما با دادن اطلاعات و آگاهی به مردم می‌توان استفاده از این روش‌های پیشرفته که یکی از آنها استفاده از کارت اعتباری به جای پول نقد است را در جامعه جا انداخت.
همچنین با بالابردن فرهنگ استفاده از اسکناس و ارائه اطلاعات درباره هزینه بالای تولید و نابودی اسکناس می‌توان از نابودی این سرمایه ملی جلوگیری و بر عمر آن اضافه کرد.
موضوع وقتی جدی تر می شود که بدانیم در دیدگاه مراجع عظام تقلید آسیب زدن به اسکناس اشکال دارد. در زیر نگاه مراجع عظام تقلید را می خوانید:
مراجع عظام تقلید حضرات آیات نوری همدانی، علوی گرگانی، صافی گلپایگانی و حسینی زنجانی به استفتای ایسنا در مورد حکم شرعی نوشتن بر روی اسکناس‌های رایج در کشور پاسخ دادند.
متن سوال و پاسخ این آیات عظام به این شرح است:
سوال: نظر حضرتعالی درباره نوشتن بر روی اسکناس‌های رایج در کشور چیست؟
پاسخ آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی: اگر موجب نقص نشود، اشکال ندارد.
پاسخ آیت‌الله العظمی حسینی زنجانی: شریعت به حفظ اموال عمومی تاکید زیاد دارد. شایسته است از نوشتن روی اسکناس‌ها پرهیز شود.
پاسخ آیت‌الله العظمی علوی گرگانی: درصورتی که صدق ضرر و زیان به حکومت اسلامی شود حرام و موجب ضمان است.
پاسخ آیت‌الله العظمی نوری همدانی: اشکال دارد.
شاید تحلیل های بالا انگیزه مناسبی برای حفظ اسکناس نباشد اما قطعا حکم صریح مراجع عظام بر ما واجب می کند که به حفظ پول ملی بیندیشیم
فرآوری:ریحانه حمیدی فر
بخش اقتصاد تبیان
منابع: همشهری/خبرآنلاین
