جعفر صادق علیه السلام در

محضر درس پدر (2)

ایراد منطقی جعفر صادق در نظر شاگردان پدرش چون سؤال‌های کودکان که با وسواس ادامه پیدا می‌کند جلوه نمود و از آن روز به بعد هر بار که جعفر صادق مسئله عدم امکان گردش خورشید را به دور زمین (در هر شبانه روز یک بار) پیش می‌کشید با بی‌اعتنائی شاگردان پدرش مواجه می‌شد.

او می‌گفت در این کره آسمانی نشان داده می‌شود که خورشید در یک دایره بزرگ که دوازده برج در آن قرار گرفته، اطراف زمین می‌گردد و اگر قائل بشویم که خورشید در هر شبانه روز یک مرتبه اطراف زمین می‌گردد لازمه‌اش این است که سالی یک بار اطراف زمین در منطقة البروج نگردد و من می‌گویم که یکی از این دو حرکت از لحاظ عقلی قابل قبول نیست.

خورشید اگر سالی یک مرتبه در حالی که خط سیرش دایره منطقة البروج است اطراف زمین بگردد لازمه اش این است که نتواند هر شبانه روز یک بار اطراف زمین بگردد و هر گاه هر شبانه روز یک بار اطراف زمین می‌گردد لازمه‌اش این است که نتواند هر سال یکبار، در منطقة البروج، اطراف زمین بگردد.

این نظریه منطقی که امروز از طرف هر مرد و زن عامی پذیرفته می‌شود از طرف شاگردانی که در محضر درس محمدباقر علیه السلام حضور به هم می‌رسانیدند قابل پذیرش نبود و آن را یکی از گفته‌های کودکانه به شمار می‌آوردند ولی هر گاه یک مرد بالغ و کامل هم آن نظریه را ابراز می‌کرد، باز بعید بود که آنان بپذیرند. چون «کوپرنیک» لهستانی در نیمه اول قرن شانزدهم میلادی همان حرف جعفر صادق علیه السلام را می‌زد و کسی گفته‌اش را نمی‌پذیرفت.

آنچه سبب شد که کوپرنیک بعد از ابراز نظریه‌اش راجع به حرکت زمین و سیارات دیگر به دور آفتاب، زنده بماند این بود که در لهستان می‌زیست.

اگر او در یکی از کشورهای فرانسه یا آلمان یا اسپانیا (یا در شهر ناپل) سکونت داشت به طور حتم گرفتار سازمان تفتیش عقاید (انکیزیسیون) می‌شد خاصه آن که در آن موقع، این سازمان رئیس متعصب بی رحمی به نام «تورکمادا» داشت که برای امور بی‌اهمیت، مسیحیان را به زندان می‌انداخت و آنها را مورد شکنجه قرار می‌داد تا این که اعتراف کنند و بعد از آن حکم مجازات آنان را صادر کرد.

ولی کشور لهستان خارج از حیطه نفوذ سازمان تفتیش عقیده بود؛ لذا کوپرنیک که گفت زمین و سیارات به دور خورشید می‌گردند، جان به در برد و همان سازمان بود که گالیله را وادار به توبه و استغفار کرد؛ چون او هم می‌گفت که زمین به دور خورشید می‌گردد.

بسیاری از مردم تصور می کنند اولین کسی که اظهار داشت زمین به دور خورشید می‌گردد گالیله بوده است در صورتی که چنین نیست و اولین کسی که در اروپا چنین ادعایی کرد کوپرنیک بود و گالیله با اختراع دوربین نجومی، گفته کوپرنیک را تأیید نمود و گفت مشاهدات نجومی من با دوربین نجومی (تلسکوپ) به من ثابت کرد که نظریه کوپرنیک صحیح است و زمین و سیارات به دور خورشید می‌گردند.

اما غافل از این بود که وی در کشوری زندگی می‌کند که در منطقه نفوذ سازمان "تفتیش عقیده" قرار دارد و اگر چند تن از رجال سیاسی با نفوذ از او حمایت نکرده بودند زنده در آتش می‌سوخت. حتی بعد از این که وی مورد حمایت بزرگان سیاسی قرار گرفت سازمان تفتیش عقیده دست از او برنداشت و مجبورش کرد که گفته خود را در خصوص گردش زمین به دور خورشید، پس بگیرد و توبه کند (که دیگر قول کفار مرتد را نقل ننماید)؛ و توبه نامه گالیله هم ثابت می‌کند که نظریه گردش زمین به دور خورشید از خود گالیله نبود بلکه او قول کوپرنیک را نقل و تأیید کرد.

منبع:

کتاب مغز متفکر جهان شیعه امام صادق علیه السلام

ترجمه ذبیح الله منصوری

لینک مقالات مرتبط:

- امام صادق علیه السلام و اندیشه‏ هاى انحرافى

- سیماى شیعه در نگاه امام صادق علیه السلام

- نقش امام صادق علیه ‏السلام در تقریب بین مسلمانان