موش ها میهمانان پرجمعیت شهر ما
دیگر سالهاست ماجرای موشهای کوچک خانگی که با دیدن گربههای چاق و فربه به هفت سوراخ میخزیدند بیشتر به داستانی غیرقابل باور درون کتابهای داستان یا کارتونهای کودکانه تبدیل شده است. موشهای شهر ما حالا دیگر از نظر جثه با گربهها برابری میکنند.
آنها به راحتی در کوچهها، کانالها و جویها جولان میدهند و دیگر از حضور گربهها ابایی ندارند و شاید به همین دلیل است که دیگر شهرداریها هم نمیتوانند برای از بین بردن موشها روی گربهها حساب باز کنند.
در واقع باید گفت گربههای شهری نمیتوانند از پس موشهای فاضلاب بر بیایند زیرا این موشها بزرگ هستند و گربهها از موشهای کوچک خانگی استفاده میکنند که تازه آنها را نیز نمیخورند و فقط با موشها بازی کرده و سپس آنها را میکشند، گوشت موشهای فاضلاب برای گربهها هم لذیذ نیست!
مدتهاست دیدن موشهای چاق و چلهای که در هر ساعتی از شبانهروز داخل جویهای پر از لجن و زباله جست و خیز کرده و یا بین شمشادهای کنار جداول پرسه میزنند به صحنهای عادی و البته تکراری در زندگی روزمره شهروندان تبدیل شده است.موشهای قصه ما در عین این که هر روز جان شهروندان را به لب میرسانند و با خونسردی از محل هر روزشان میگذرند، حالا دیگر خوب میدانند که مردم از آنها میترسند پس تنها دیدنشان کافی است تا راه برای عبور و مرورشان از سوی همه باز گذاشته شود و آنها براحتی در شهر جولان دهند.
همچنین موشها نزدیک به 4 دهه است که تهران و بسیاری از شهرها را برای زندگیشان انتخاب کردهاند و به نوعی شهروند این شهرها شدهاند. شواهد هم بیانگر این واقعیت است که آنها چنان از زندگی در محیطهای شهری لذت میبرند که به هیچ قیمتی حاضر به ترک آن نیستند.
شاید سخن گزافی نباشد اگر بگوییم در آینده معضل موشها را نیز باید به لیست سیاه، مشکلات و معضلات زندگی شهری اضافه کرد. معضلی که اگرچه شاید در برابر مشکلات کلانتر مانند ترافیک، آلودگی هوا، کمبود حمل و نقل عمومی و... کمتر در چشم مردم و مسئولان خودنمایی کند اما همچون زنگ خطری است که به صدا در آمده است.
همچنین موشها نزدیک به4 دهه است که تهران و بسیاری از شهرها را برای زندگیشان انتخاب کردهاند و به نوعی شهروند این شهرها شدهاند. شواهد هم بیانگر این واقعیت است که آنها چنان از زندگی در محیطهای شهری لذت میبرند که به هیچ قیمتی حاضر به ترک آن نیستند
این جمله قطعا برای خیلیها خوشایند به نظر نمیرسد، اما واقعیت انکارناپذیر این است که خانواده موشهای شهرمان با وجود تدابیر متفاوت برخورد با آنها، همچنان در حال گسترش نسل است .در واقع داستان از جایی جالب میشود که میشنویم مبارزه سالانه با حیوانات موذی از جمله موشها، بیش از 10 میلیارد تومان هزینه به مدیریت شهری تحمیل میکند و با وجود این که شهرداری هر ساله حدود یک میلیون موش را در تهران معدوم میکند، اما هنوز هم جویها و معابر شهر شاهد جولان موشهای فربه و کثیفی است که هر روز به تعداد آنها اضافه میشود. این در حالی است که براساس آمارهای اعلام شده از سوی برخی مسئولان، سرانه موش برای هر شهروند تهرانی البته در مناطق جنوبی شهر به 6سر در روز رسیده است. یعنی در یک روز عادی که هوا آفتابی است و اراده میکنید از منزل بیرون بروید تا زمان بازگشت احتمال دارد 6 موش از کنارتان رد شود.
واقعیت این است که اگرچه مبارزه با موشها طی سالهای اخیر در قالب طرحهایی با عناوین گوناگون مانند ضربتی، فراگیر، ناحیهای، منطقهای و... از سوی شهرداریها با هدف کنترل و مهار جمعیت این جانور موذی و با صرف هزینههای میلیاردی به اجرا درآمده است اما همچنان شهروندان شاهد پرسه گسترده و بی پروای این جانور موذی در گوشه و کنار شهر هستند بدون این که از تعداد آنها کاسته شده باشد.گویی شهروندان دیگر سالهاست به همزیستی مسالمتآمیز با جانداران موذی شهرمان تن دادهاند و به نظر میرسد با وجود رشد روزافزون جمعیت موشها و ناکامی مسئولان در کنترل آنها، داشتن شهری بدون موش بتدریج میرود تا به رویایی دستنیافتنی برای شهرنشینان تبدیل شود.
بسیاری از كارشناسان عامل اصلی افزایش جمعیت موشها در تهران را رعایت نشدن قوانین شهروندی از سوی گروهی از ساكنان تهران میدانند كه محیط زیست لازم جهت تولید مثل و زاد و ولد آنها را فراهم میكند زیرا از آنجایی که شهرداری تهران با اجرای طرح مکانیزاسیون جمعآوری زباله و نصب مخازن مکانیزه در سطح شهر تا حدودی دسترسی این جانور موذی به غذا محدود شده است، اما در این میان هستند برخی شهروندانی که با عدم رعایت نظافت و ریختن زبالهها در کنار خیابان و داخل جویها، سفره رنگارنگی از خوراکیهای متنوع و جالب توجه برای موشها میگسترانند.
رعایت نكردن بهداشت معابر، رها كردن زبالهها در رودخانه ها و از همه مهم تر الگوهای غلط غذایی از دلایل ازدیاد موشها در تهران به شمار میرود و سبب میشود آنها از هر كوی و برزن و جوی آبی سر درآورده و كم كم وارد زندگی شهروندان شود.بخصوص آن که در این ماه ها هوا حسابی گرم شده و به این سفره رنگارنگ، زبالههای آبمیوههای خوشمزه، چسبناک و شیرین نیز اضافه خواهد شد.
موشها ناقل 30 تا40 نوع بیماری هستند و حضور آرام و بیسر و صدای آنها در سطح شهر در آیندهای نه چندان دور تهدیدی برای سلامت شهر و شهرنشینان به شمار خواهد رفت. زیرا موشها علاوه بر خسارت مالی كه به خودروها میزنند، حداقل در ایجاد35 نوع بیماری مانند یرقان مسری، سالك، تیفوس موشی، انواع اسهال، تیفوئید، و با به انسان دخالت دارند . جوندگان ریزشهری ، علاوه بر این كه منبع بعضی از بیماریها هستند، در انتقال عوامل بیماری زا تاثیر زیادی دارند و ناقلان عمده بسیاری از بیماری ها محسوب میشوند. برخی از بیماریها از طریق گاز گرفتن و گروهی از طریق تماس با مواد غذایی و آلوده كردن آنها با مدفوع و ادرار و بعضی از عوامل بیماری زای دیگر را از خود به انسان منتقل كرده و موجب اشاعه بیماریها می شوند.
یكی از بیماریهای قابل انتقال از طریق گاز گرفتن جوندگان، بیماری تب گاز گرفتگی موش است. موش آلوده خود فاقد هرگونه علائم ناشی از بیماری است ولی در انسان ایجاد تب میكند كه ممكن است هفتهها طول بكشد كه گاهی با انقباض عضلات همراه است.
استفاده از سم برای كشتن موشها باعث آلودگی محیط میشود و حتی ممكن است پرندگان را نیز مسموم كند. امكان آلودگی آبهای زیرزمینی نیز وجود دارد.
بسیاری از كارشناسان عامل اصلی افزایش جمعیت موشها در تهران را رعایت نشدن قوانین شهروندی از سوی گروهی از ساكنان تهران میدانند كه محیط زیست لازم جهت تولید مثل و زاد و ولد آنها را فراهم میكند
از آنجایی که موشها موجودات بسیار باهوشی هستند که به دلیل برخورداری از حس بویایی قوی در عین این که اماکنی را که به لحاظ مواد غذایی غنی و بستر مناسبی برای رشد و زندگی آنها فراهم است به آسانی شناسایی میکنند، از سوی دیگر ظرف مدت کوتاهی نسبت به سموم شیمیایی ایزوله شده و دیگر سموم فعلی روی آنها کارگر نمیشود.بنابراین چارهای نیست جز این که با راهنمایی سازمان حفظ نباتات هر ساله نوع سموم مصرفی مبارزه با موشها را تغییر داده و از سموم متنوع و با مواد موثرتری استفاده شود.
از سوی دیگر كارشناسان تغذیه میگویند سمی كه برای كشتن موشها به كار برده میشود با خوردن ویتامین k?كه در كاهو یافت میشود و به وفور در دسترس موشها قرار دارد، خنثی میشود.
آنچه مشخص است ریشه كن كردن موشها امكان پذیر نیست و تا زمانی كه مواد غذایی یعنی همان زبالههای تولید شده و رها شده توسط شهروندان به وفور یافت میشود، موشها تكثیر میشوند. مصرف زدگی زندگی شهری ، در كنار سهل انگاریهای برخی مدیران مسئول دراین حوزه ، چراغ سبزی به ادامه حیات زیانبار موشها بوده است، در حالی که شهروندان میتوانند با بستن مجاری فاضلاب منزل و کنترل هر مجرایی که احتمال ورود آسان موشها را ایجاد میکند، از حضور این جانور موذی در محل سکونتشان جلوگیری کنند و در نهایت نقش بسزایی در مبارزه با این جانور موذی داشته باشند. زیرا عدم رعایت نکات بهداشتی منجر به زاد و ولد موشهای شهر تهران شده تا جایی كه می توان گفت درطبقه زیرین پایتخت ،شهر موشها با قدرت توسعه مییابد.
فرآوری:فاطمه برادران
بخش اجتماعی تبیان
منابع:تابناک/ فراتب
لینک های مرتبط :