سرچشمه صبر حضرت زینب علیهاالسلام

«صبر»، نیاز به یك پشتوانه معرفتی دارد؛ یعنی انسان باید حقیقت امور را بشناسد تا بتواند صبر كند، اگر انسان بداند كه در پس آنچه برایش اتفاق می‌افتد، چه حقیقت و حكمتی نهفته است،‌ آن‌گاه در برابر سختی‌ها صبر و شكیبایی می‌كند كه این امر در حضرت زینب(س) مصداق می‌یابد.

حضرت زینب(س) از جمله افرادی در خاندان رسول‌الله(ص) هستند كه نام شریفشان را خود خداوند متعال تعیین كرده‌اند؛ یعنی این فرزند بزرگوار امیرالمؤمنین علی(ع) از ابتدای تولدشان مورد توجه خاص خداوند متعال بوده‌اند، ایشان تحت تعالیم الگوهای بالای انسانیت؛ یعنی در كنار خاندان وحی تربیت شدند و یكی از توصیفات حضرت زینب(س) این بود كه پیامبر اكرم(ص) درباره ایشان فرمودند: «او شبیه همسرم خدیجه(س) است».

ویژگی ممتاز بانوی صبر و استقامت

ویژگی‌های حضرت زینب(س) این بود كه تا حدی كه توان داشت، به خانواده خود، چه به برادرانش و چه به همسرش عبدالله بن جعفر خدمت می‌كرد، به طوری که در تاریخ آمده كه هیچ‌گاه خلاف خواسته شوهر خود كاری انجام نداد و البته تمام این‌ها را از مادرش حضرت فاطمه(س) آموخته بودند.

جمله ای در بیان مقام علم لدنی حضرت زینب(س)

امام سجاد(ع) جمله معروفی درباره حضرت زینب(س) دارند، كه به ایشان می‌فرمایند: «أنْتِ الْحَمْدُ للهِ عالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَة وَ فَهِمَةٌ غَیرُ مُفَهِّمَة؛ شكر خدا، تو دانای بدون آموزگار هستی و تو بانوی فهیمی هستی كه فهماننده‌ای نداشته‌ای» حضرت زین‌العابدین(ع) در این جملات به صراحت اعلام می‌كنند كه عمه‌شان حضرت زینب(س) علم لدنی دارند؛ یعنی خداوند متعال مستقیما علم الهی را در وجود این بانوی بزرگوار قرار داد و ایشان بدون این‌كه تحت تعلیم ظاهری قرار بگیرند، واجد علوم الهی شدند.

عفت و حجب و حیای حضرت زینب(س)

نقل است كه یكی از همسایگان امیرالمؤمنین(ع) در كوفه می‌گوید: «من پنج سال در همسایگی ایشان زندگی می‌كردم، اسمی از زینب(س) شنیدم، ولی شخصیت او را ندیدم» یعنی آنقدر حیا و عفت حضرت زینب(س) زیاد بود كه حتی در برابر چشمان نامحرمان ظاهر نمی‌شد.

ایشان در تمام جنگ‌ها همراه امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن(ع) بود و بردباری بسیار زیادی داشت .

ایشان صبر و رضا را از پدر و برادر خود آموخته بود، صبر پدر را در فقدان حضرت زهرا(س) و صبر برادر را در برابر دشواری‌های كربلا دیده بود، همان‌طور كه امام حسین(ع) می‌فرماید: «إلهِی صَبْراً بِقَضَائِكَ، تَسْلیماً لِأمْرِكَ؛ خدایا من، در برابر قضاء تو صبر می‌كنم و در برابر امر تو تسلیم هستم» حضرت زینب(س) نیز در برابر امر و تقدیر الهی كاملاً صبور و شكیبا بود.

حضرت سیدالشهداء(ع) در هنگام وداع به خواهر گفتند: «مرا در نماز شبت دعا كن» وقتی امام معصوم(ع) به كسی بگوید مرا دعا كن، جایگاه چنین فردی بسیار بالا و متعالی است و این نشان می‌دهد كه حضرت زینب(س) به جایگاه عصمت بسیار نزدیك بوده‌اند.

آرامش خواهر به واسطه دعای برادر

اگرچه حضرت زینب(س) در واقعه عاشورا بسیار بی‌تابی می‌كردند، ولی امام حسین(ع) دعا كردند كه خداوند آرامش و سكینه را بر قلب ایشان فرود آورد و بدین ترتیب، ایشان آرامش پیدا كردند و تمام سختی‌ها و مصیبت‌های كربلا را تحمل كردند و توانستند پیام كربلا را به گوش كسانی‌كه از آن غافل بودند و از ترس، به یاری سیدالشهداء(ع) نیامدند، برسانند.

رضایت و تسلیم محض در برابر پیشگاه خداوند

وقتی حضرت زینب(س) پیكر آغشته به خون برادر را دیدند، به خداوند عرضه كرد: «أللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنَّا هَذا الْقُرْبان؛ پروردگارا این قربانی را از ما بپذیر» و حضرت با این جمله نشان دادند كه رضایت و تسلیم در برابر امر الهی در گفتار و شخصیت او موج می‌زند .

یکی دیگر ازجملات حضرت زینب(س) كه نشان‌دهنده صبر بالای ایشان است، این جمله است كه فرمودند: «ألْحَمْدُ للهِ الَّذی أكْرَمَنَا بِالشَّهَادَةِ؛ سپاس خدایی را كه ما را با شهادت گرامی داشت»، حتی حضرت زینب(س) هنگامی‌كه فرزندان خود را در كربلا از دست داد، از خیمه بیرون نیامدند و این نشان می‌دهد كه روح این بانوی بزرگوار، چقدر باعظمت بوده است.

جز زیبایی هیچ ندیدم !

پس از واقعه كربلا، هنگامی‌كه یزید به حضرت زینب(س) گفت: «آیا دیدی خداوند با شما چه كرد و در كربلا چه به سرتان آمد؟» حضرت در جواب یزید فرمودند: «مَا رَأیْتُ إلَّا جَمِیلاَ؛ من چیزی جز زیبایی ندیدم» این جمله بسیار پر معنای حضرت زینب(س) نشان‌دهنده مقام صبر و رضای این بانوی با عظمت است كه همیشه تسلیم امر و قضای الهی بودند و هیچ‌گاه به درگاه الهی شكوه و شكایت نكردند.

زینب (س) حافظ پیام عاشورا بود!

سخنرانی حضرت زینب(س) در كوفه كه هیچ مردی جرأت بیان آن سخنان را نداشت، حقیقتا برای همه بهت‌‌آور بود، اگر سخنرانی حضرت زینب(س) در كوفه نبود، قطعا حضرت سیدالشهداء(ع) نمی‌توانستند پیام خود را به گوش جهانیان برسانند.

چگونه می‌توان از این صبر و شكیبایی حضرت زینب(س) الگو گرفت؟

صبر، نیاز به یك پشتوانه معرفتی دارد؛ یعنی انسان باید حقیقت امور را بشناسد تا بتواند صبر كند، اگر انسان بداند كه در پس آنچه برایش اتفاق می‌افتد، چه حقیقت، معنا و حكمتی نهفته است،‌ آن‌گاه می‌تواند در برابر سختی‌ها و ناملایماتی كه برایش رخ می‌دهد، صبر و شكیبایی كند.

نكته دیگر برای الگو گرفتن از صبر و شكیبایی حضرت زینب(س) توجه به جایگاه صابرین در قرآن كریم است، آنجا كه خداوند متعال می‌فرماید: «إِنَّمَا یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَیْرِ حِسَابٍ؛ شكیبایان پاداش خود را بى‏حساب [و] به تمام خواهند یافت.» (سوره مباركه زمر، آیه شریفه 10)

منبع :سایت ایکنا ، «احمد ترجمان»، دانشجوی دكترای دانشگاه اسلامی بیروت