دو زیستان

دو زیستان شامل سمندرها، قورباغه ها یا وزغ ها، غوکان، سیسلین های مناطق حاره  و اشکال گوناگون سنگواره های متعلق به دوره ی کربونیفروپرمین و ... هستند.

                

سمندر                                                                         قورباغه

               

سیسیلین                                                         سنگواره یک دو زیست

دوزیستان را به یونانی (Amphie Bios) آمفی بیوس می نامند.

آمفی به معنای دو و بیوس یعنی زندگی

و این نشان می دهد که اکثر گونه های این رسته مدتی را در آب شیرین و مدتی را در خشکی زندگی می کنند.

دو زیستان از لحاظ ساختمان بدنی و اعمال و رفتار چیزی بین ماهی ها و خزندگان هستند. ولی به خزندگان شباهت بیشتری دارند.

برخی ویژگی های مشترک در بین جانوران این رسته، آن ها را با زندگی در خشکی (زندگی خاکی) سازگار کرده است.

این ویژگی ها در بعضی از اندام آن ها قابل مشاهده است، مثل پاها، ریه ها، سوراخ های بینی متصل به دهان و اندام های حسی که هم در آب و هم در خشکی کارایی دارند.

با وجود این که دو زیستان در طبیعت نقش کوچکی دارند اما این به معنای بی اهمیت بودن آن ها نیست:

- از بعضی از انواع قوباغه ها برای آموزش و بررسی زیست شناسی استفاده می کنیم.

- بعضی از انواع قورباغه ها غذای بعضی از انواع مهره داران هستند.

- پای غوک در بعضی از جوامع غذای خوشمزه ای به شمار می رود.

بعضی از ویژگی های مشترک در بین همگی دو زیستان به قرار زیر است:

1. 1- پوست آن ها برهنه است یعنی روی آن پولک، مو یا پشم وجود ندارد. و دارای غده های مخاطی زیادی است.
2. 2- چهار پا (دو جفت) برای راه رفتن یا شنا کردن دارند. و تعداد انگشت پای آن ها 5 ، 4 یا کمتر است. همچنین انگشت های عقب پرده دار و بعضا بدون پرده دارند.
3. 3- دو سوراخ بینی دارند که به حفره ی دهانشان راه دارد و دارای دریچه هایی است که آب را به خارج می ریزد.
4. چشمان دو زیستان پلک متحرک دارد.
5. پرده گوش در وزغ ها و غوکان خارجی است.
6. دهانشان معمولاً دارای دندان های کوچک است و غالباً زبانشان قادر به بیرون آمدن است.
7. 4- بیشتر اسکلت استخوانی دارند.
8. 5- قلبشان سه بخشی است. یعنی دو دهلیز و یک بطن دارد. 1 یا 3 جفت کمان آئورتی دارند. گلبول های قرمز خون هسته دار و تخم مرغی شکل دارند.
9. 6- تنفس به وسیله ی آبشش ها، شش ها، پوست یا پوشش داخلی دهان به طور مجزا یا باهم صورت می گیرد.
10. آبشش ها در مراحلی از زندگی وجود دارند و در بعضی از گونه های دو زیستان ابتدا خارجی سپس داخلی شده و کم کم از بین می روند.
11. گاهی آبشش در تمام دوره ی زندگی باقی می ماند.
12. دستگاه شنوایی در وزغ ها و غوکان به صورت ریسمانی و طناب های صوتی است.
13. 7- از مغزشان 10 جفت سلول عصبی جدا می شود.
14. 8- دمای بدن مغیری دارند که به دمای محیط بستگی دارد. (خونسرد)
15. 9- اکثراً تخم گذارند و تخم آن ها دارای مقداری زرده بوده و درون پوشش ژلاتینی قرار گرفته است. معمولاً یک دوره  لاروی آبزی دارند که در اثر دگردیسی به شکل رسیده تبدیل می شوند.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی