تبیان، دستیار زندگی
اینترنت و شبکه جهانی وب از دستاوردهای نوین فناوری یادگیری هستند که انقلابی را در امکانات جدید یادگیری، تحصیل الکترونیکی و یادگیری های شخصی و مادام العمر به وجود آورده اند. ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گسترش فرصت های یادگیری

گسترش فرصت های یادگیری

اشاره

اینترنت و شبکه جهانی وب از دستاوردهای نوین فناوری یادگیری هستند که انقلابی را در امکانات جدید یادگیری، تحصیل الکترونیکی و یادگیری های شخصی و مادام العمر به وجود آورده اند. این امکانات به جای آن که صرفاً در خدمت برنامه ریزی درسی و تکنولوژی آموزشی و بیشتر در اختیار مدرسان، مدیریت و ادارات آموزشی قرار داشته باشد، در اختیار فراگیرندگان در هر سن و سال و با هر شرایط قرار می گیرد.

آغاز فناوری رایانه ای در دهه ی 1980 و رشد و پیشرفت فناوری ارتباطات در دهه ی 1990، عامل تقویت بالقوه ی بهبود کیفیت و مؤثر بودن یادگیری از راه دور نیز بوده است. این امر موجب شده است که انواع فناوری های یادگیری به وجود آیند و تعدادی از عوامل نوین و تازه، در یادگیری از راه دور گنجانده شوند. برای مثال، پیدایش "ابر متن های الکترونیکی"، کاربرد فیلم های تصویری، درس ها و مجموعه کیت های چند رسانه ای، و درس هایی که به طور زنده در کلاس های از راه دور ارائه می شوند، از جمله مواهب و دستاوردهای فناوری های جدید ارتباطات و اطلاع رسانی محسوب می شوند.

تا اواسط دهه ی 1990، در هم آمیزی چنین پدیده هایی از تکنولوژی آموزشی، تنها بخشی از موفقیت به حساب می آمد. زیرا به خاطر برخی از دلایل روش مدارانه، میزان و قابلیت دست یابی، به منابع، و ملاحظاتی که از لحاظ هزینه های اقتصادی مدنظر قرار می گرفتند، کاربرد این امکانات محدود بود و بیشتر خدمات آن در اختیار معلمان و مدیریت آموزش قرار داشت.

گسترش فرصت های یادگیری

اما با امکانات جدید فناورانه برعکس گذشته، در تحصیلات الکترونیکی با وضعیت متعارضی رو به رو هستیم.

امروزه ما در آستانه ی دوران جدیدی قرار گرفته ایم که در آن، راه حل های یادگیری مبتنی بر فناوری به سمت مؤثر بودن امکانات کاربری با توجه به سرعت مورد نیاز، پیش می رود.

اینترنت به عنوان یک سکوی اصلی ارتباطات، همراه با شبکه های خصوصی اینترنتی، سطح بالاتری از خدمات اطلاع رسانی را برای مؤسسات و گروه های خاص مخاطبشان به وجود آورده اند. در نتیجه، فضاها و محیط های هوشمند یادگیری خودگستر را برای هدایت دانش به جای انتقال دانش طراحی کرده اند.

رشد چنین مراکزی که در اقصی نقاط جهان رفته رفته بر تعدادشان افزوده می شود، نقش حیاتی فناوری های اطلاعات در محیط های هوشمند امروزی را مطرح می سازد. سازمان بین المللی یونسکو به عنوان راه حلی ممکن و لازم برای تطابق یابی با سرعت دگرگونی اطلاعات در قرن بیست و یکم، راه اندازی و مدیریت مراکز یادگیری نوین را همراه یا به جای تکیه کردن بر آموزش سنتی توصیه می کند.

گسترش فرصت های یادگیری

بهبود روز افزون ظرفیت های اینترنت، هم از لحاظ کاربردی و هم از دیدگاه سرعت اطلاع رسانی، رفته رفته به صورت یک ابزار انتقال و ارائه ی اطلاعات، نهایتاً به ایجاد مراکز یادگیری جدید انجامیده است. چنین مراکزی فضاهای بالقوه را برای یادگیری از راه دور در قرن بیست و یکم فراهم می آورند.

در این فضاهاست که یادگیری های معاصر مبتنی بر فناوری اطلاعات و محیط های هوشمند توسعه پیدا می کنند. هم چنین، با رشد یافتن امکانات فناوری اطلاعات، دامنه ی وسیعی از امکانات گرافیکی برای ارائه ی مطالب به وجود می آیند و به آسانی به صورت ابزارهای کاربر پسند برای نمایش روی صفحه ی رایانه، راه حل هایی را برای دانشگاه های امروزی به وجود می آورند؛ راه حل هایی که تا امروز، دست یابی به آن ها به تسهیلات زیاد و بسیار گرانی نیاز داشت.

گسترش فرصت های یادگیری

پیشرفت های فناوری نوین موجب شده است که یادگیری از راه دور به صورت هم زمان و هماهنگ ممکن شود و به طور مؤثر از طریق اولویت دادن به امکانات کنفرانس تصویری و سیستم های ماهواره ای، شرایط تازه ای را به وجود آورد.

با ترکیب این خدمات با روش های ارائه ی اطلاعات اینترنتی هم گام و هم زمان، امکانات یاددهی تراز اول در شرایطی حاصل می آید که تعاملات میان استاد و دانشجو، و دانشجو با دانشجویان دیگر نیز بیش از هر زمان دیگر ممکن و حمایت شود. دادن چنین فناوری هایی به استادکاران این رشته که مواد و منابع یادگیری را فراهم می آورند، اجازه می دهد که فرایند یادگیری مخاطبان از راه دور خود را در اختیار گیرد و با کنترل زیاد هدایت کند. بر عکس شیوه ای که در گذشته در آموزش از راه دور به صورت سنتی متداول بود.

گسترش فرصت های یادگیری

در شیوه ی سنتی آموزش از راه دور، هرگز امکان نداشت از حضور در کلاس های زنده و شبیه سازی های موجود برای مخاطبان از راه دور بهره گیری کرد. در نتیجه، یادگیری از کیفیت بالایی برخوردار نبود. رشد روز افزون یادگیری از راه دور که تا امروز چندان جدی تلقی نمی شد، هم اکنون ابزارهای متنوعی برای یادگیری مادام العمر و تحصیل از راه دور ایجاد کرده است. چنین ابزارهای ارتباطی از طریق امکانات اینترنتی همراه با مکاتبات پستی و الکترونیکی، کلاس های متفرقه و اخیراً درس هایی که به صورت آنلاین و تعاملی تکمیل می شوند، موجب افزایش کمّی و کیفی سطح یادگیری و کاهش هزینه های اقتصادی این فرایند رو به رشد شده اند.

تعداد بسیار زیادی از چنین درس هایی را می توان از "راهنمای پترسون برای یادگیری از راه دور" پیدا کرد.

گسترش فرصت های یادگیری

در شیوه های جدید فناوری یادگیری، استفاده از کنفرانس های تصویری در ابعاد بسیار گسترده ای در امور هدایتی دانش مطرح شده است. برای مثال، امروزه کنفرانس تصویری، از سالن های جراحی پزشکی تخصصی گرفته تا کلاس های دبستانی، یادگیری زبان، بازدید از موزه ها، یادگیری شخصی و مادام العمر و تولید اخبار، مورد بهره گیری قرار می گیرد. البته محدودیت هایی هم در این فرصت های پیش آمده به چشم می خورند که ممکن است در آینده بسیاری از آن ها برطرف شوند. برای مثال، در بهره گیری از کنفرانس های ویدیویی، داشتن یک برنامه قبلی از جمله الزامات است.

مراحل برنامه ریزی برای تبادل اطلاعات، گاه حتی به ماه ها وقت از پیش تعیین شده نیاز دارد؛ زیرا سیر عظیم اطلاعات مبادله پذیر در چنین کنفرانس هایی ایجاب می کند که زمینه ی کار برای طرفین کنفرانس از قبل کاملاً روشن باشد.

گسترش فرصت های یادگیری

جزئیات امور مربوط به کنفرانس را باید به دقت روشن ساخت. محدودیت ها و موانع موجود بر سر راه برقراری کنفرانس را باید بررسی و از قبل تعیین کرد. اغلب این موارد را می توان در صورتی که از قبل شناسایی کرده باشیم، به آسانی حل و فصل کرد. غالباً از طریق امکانات نمابر (فاکس) و پست الکترونیکی می توان در طول این برنامه ریزی ها، اطلاعاتی را رد و بدل و شرایط را برای کنفرانس تنظیم کرد.

با توجه به تسهیلات به وجود آمده در این زمینه ها توسط فناوری یادگیری، دامنه ی ارتباطی پست الکترونیکی، از جمله ارزان ترین و به صرفه ترین وسیله ی استفاده دراین موارد است. استفاده ی بهینه و در خور از همه ی این امکانات یادگیری از راه دور، با مدیریت کارشناسان ذی ربط، می تواند برای پیشرفت های جامعه در سطوح متفاوت، کمک شایانی باشد. گسترش یافتن فرصت های یادگیری در هر برهه ی تاریخی، از جمله امکاناتی است که در نظر گرفتن آن در برنامه ریزی های کلان مملکت، می باید از اولویت های ویژه ای برخوردار شود.

رشد تکنولوژی آموزشی - گردآورنده: شکوفه باصری

مرکز یادگیری سایت تبیان - تنظیم: مریم فروزان کیا