اعصاب

هدف از نوشتن این مطلب آشنا نمودن شما عزیزان با سیستم عصبی، ساختار و نحوه عملکرد آن می باشد. همانگونه که در مطالب مرتبط قبلی نیز توضیح دادیم، این مطلب به صورتی تهیه شده که برای عموم مردم قابل استفاده باشد لذا سعی شده به صورت کاملاً ساده و قابل درک نوشته شود.

شما عزیزان در صورتی که به این مطلب علاقه دارید و دوست دارید اطلاعات کامل تری در این زمینه بدست آورید، کافی است این امر را از طریق بخش نظرات که در زیر همین صفحه آورده شده است به گوش ما برسانید تا ما نیز مطالب تخصصی تر و کامل تری را برای شما تهیه نموده و بر روی سایت قرار دهیم.

شبکه عصبی، یک شبکه منسجم است که کلیه حرکات بدن و فرایند های اجزاء درون بدن را کنترل می کند. مرکز شبکه عصبی مغز و نخاع می باشد و به آن CNS گفته می شود. CNS اطلاعات رسیده از بدن را آنالیز و ذخیره کرده و فرامین مناسب صادر می کند.

CNS توسط شاخه های شبکه عصبی که از رشته های عصبی ساخته می شود به تمام نقاط بدن متصل می گردد. سیستم عصبی از پیوند بیلیون ها سلول عصبی متصل به هم ساخته می شود. این سلول ها نرون نام دارند و می توانند پالس های الکتریکی معروف به پالس های عصبی را با سرعت بسیار بالا انتقال دهند.

شبکه رشته ای

نرون ها با سایر سلول های بدن دو تفاوت عمده دارند. آن ها برای انتقال سیگنال های الکتریکی ساخته شدند و هر سلول آن ها می توانند طول بسیار زیادی داشته باشد. هر چند سلول های عصبی درون یا نزدیک به CNS قرار می گیرند، ولی اکسون آن ها (رشته عصبی آنها) می توانند تا 1 متر فاصله داشته باشند (مثلاً نرون هایی که از نخاع به پاها وصل می شوند) آکسون ها با بافت های رشته ای به هم متصل می شوند و کابل های سفید و براقی را می سازند. اکثر رشته های عصبی حاوی نرون های حسگر و محرک می باشند.

ستون فقرات

ستون فقرات حاوی یک رشته ارتباطی به ضخامت یک انگشت است که ارتباط بین مغز و بدن را توسط 31 جفت عصب نخاعی برقرار می سازد. هر یک از این 31 جفت عصب پیش از اتصال با رشته عصبی ستون فقرات به دو شاخه تقسیم می شود.

دسته پشتی فرامین را از بدن به مایع خاکستری نخاع انتقال می دهد و دسته جلویی نیز پالس ها را از مایع خاکستری به عضلات منتقل می کند. نرون های سفید نمایان در شکل نیز وظیفه انتقال فرامین به بالا و پایین ستون فقرات و از مغز به ستون فقرات را دارند.

در شکل فوق، نقاطی که نشان داده شده عبارتند از:

1- دسته جلویی – اعصاب محرک

2- دسته پشتی – اعصاب حسی

3- مایع خاکستری – لینک بین اعصاب حسی و محرک

4- نرون های سفید بیرونی

5- عصب نخاعی

نرون های محرک

تمام نرون ها ساختار مشابه نرون های محرک دارند. در این نرون ها بدنه سلول حاوی هسته کنترلی آن (به رنگ قرمز در شکل) می باشند.

رشته هایی به نام دندریت حوالی بدنه آن ها وجود دارد که کار انتقال سیگنال از سایر سلول ها را انجام می دهند. شاخه بزرگ تر خارج شده از بدنه اصلی نیز اکسون نام دارد که سیگنال ها را به نواحی دیگر منتقل می کند.

پیام رسانی

نرون های مجاور هم به هم تماس ندارند و توسط فاصله ای به نام سیناپس از هم جدا می شوند. در محل تلاقی نرون های محرک و فیبرهای عضلانی نیز سیناپس وجود دارد.

هنگامی که یک پالس عصبی به انتهای نرون (رنگ آبی در شکل) می رسد، باعث آزاد شدن مواد شیمیایی می شود. این ماده از سیناپس عبور کرده و رشته های عضله (رنگ قرمز در شکل) را به عکس العمل وادار می کند و یا در صورت مجاورت با نرون دیگر، پالس را به آن انتقال می دهد.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: پوریا میرعشقی

تنظیم: مریم فروزان کیا