تنها در خانه...

آیا كودك براى تنها ماندن در خانه آمادگى دارد؟

براى تنها گذاشتن كودك در خانه، سن خاصی را نمى توان مشخص نمود. با این وجود،اگر كودك داراى چند نشانه زیر است مى توان او را آزمایشى، براى مدتى كوتاه در خانه تنها گذاشت:

1- كودك خودش باید تمایلى براى تنها ماندن در خانه داشته باشد.

2- كودكانى كه زود مى ترسند و تنهایى را دوست ندارند، هنوز براى این كار آمادگى ندارند.

3- كودك باید نشانه اى از حس مسئولیت پذیرى، آگاهى از نیازهاى دیگران، و قدرت تصمیم گیرى مستقلانه در وجودش داشته باشد تا بتواند مدتى را در تنهایى بگذراند.

4- كودكانى كه قادرند سر وقت به مدرسه بروند، مشكلات خودشان را حل كنند، تكالیف مدرسه شان را انجام دهند، تا حد زیادى با وظایف خود در خانه آشنا باشند و بتوانند به والدین شان بگویند كه چه موقع از خانه خارج مى شوند و به موقع برمى گردند، مى توانند از خودشان مراقبت كنند (اغلب این توانایى ها در كودكان 12-10ساله به تدریج رشد مى كند).

5- كودك باید بتواند در باره خواسته ها و نیازهایش راحت با والدین خود صحبت كند. وجود روابط خوب و صمیمانه بین والد/ فرزند از جمله نكات حائز اهمیت در این خصوص است، زیرا كودك مى تواند به راحتى ترس ها و نگرانى هایش را به هنگام تنهایى با پدر و مادرش در میان بگذارد. اگر تصور مى كنید كه فرزندتان این ویژگى ها را دارد، پس مى تواند از خودش مراقبت كند. با این همه،شما باید چند عامل بسیار مهم دیگر را هم مد نظر داشته باشید:

- وجود همسایه اى مطمئن و هوشیار.

- در دسترس بودن پدر و مادر و یا یكى از بستگان نزدیك.

- مدت زمان تنهایى كودك در خانه.

در نظر داشته باشید كودكان با هم خیلى فرق دارند. گروهى از آنها وابسته تر از دیگران هستند و زود مى ترسند؛ در عوض گروهى دیگر مستقل و جسور هستند.

آماده سازى كودك

اگر تصمیم گرفتید كه فرزندتان را براى مراقبت از خود آموزش دهید، باید یك سرى راهنمایى ها و اطلاعات اولیه را به او بیاموزید. فرزندتان را به تدریج در بحث ها و تصمیم گیرى هایى كه به او مربوط مى شود شركت دهید. اگر كودكان دلایل قوانین و مقررات مختلف شما را درك كنند و براى بهتر شدن آنها پیشنهادهایى بدهند، احتمال بیشترى دارد كه از آنها نیز تبعیت كنند.كودكانى كه مدتى در خانه تنها مى مانند باید بدانند در موقعیت هاى زیر چه كارهایى باید انجام دهند:

- اگر در ِ خانه به رویشان بسته شد

- اگر ترسیدند، حوصله شان سر رفت و یا نتوانستند خودشان را سرگرم كنند

- در صورت بحث و بگو مگو با خواهر و برادرانشان

آنها باید قوانین خانه در باره موارد زیر را بدانند:

- تماس گرفتن با یک فرد بزرگسال مسئول

- ترك كردن خانه/ حیاط

- ملاقات با دوستان در خانه/ حیاط

- غذا پختن یا استفاده از وسایل آشپزخانه

- استفاده از ساندویچ و سایرغذاهاى آماده

- صحبت كردن با تلفن

- مسئولیت ها و فعالیت خاص:

- مراقبت از خواهر و برادر

- استفاده از وسایل برقى مثل تلویزیون، كامپیوتر و.... آنچه كه كودكان تنها در خانه نیاز به دانستن آن دارند:

- مهارت صحبت كردن با تلفن

- داشتن فهرستى از شماره تلفن هاى ضرورى (مركز اورژانس، پلیس، ...)

- در صورت لزوم به اورژانس چه باید بگویند (نشانی خانه، شماره تلفن خانه و ... )

- توانایى پاسخگویى به تلفن (طورى كه اطلاعات زیادى به فرد غریبه پاى تلفن ندهد تا او بفهمد كسى در خانه نیست).

- درك و تشخیص كارهاى درست از نادرست

- در چه صورت باید با والدین یا بستگان نزدیك تماس بگیرد

- مهارت هاى مراقبت از خود

- جواب دادن به زنگِ در

- قفل كردن یا باز كردن قفل هاى درها و پنجره ها

- اگر غریبه اى را در منزل ببیند، چه باید بكند

- مهارت مراقبت خانه

- استفاده از وسایل آشپزخانه (اجاق گاز، مایكروفر، چاقو و...).

- اگر بوى سوختگى یا بوی گاز آمد، چه کار كند؟

- اگر توفان شد یا برق رفت، چه كار كند؟

- شیوه استفاده از كمك هاى اولیه.

- مراحل تمرینى

اگر قصد دارید فرزندتان را براى بار اول مدتى در خانه تنها بگذارید، ابتدا بهتر است مدت زمان آن كوتاه باشد و شما نیز راه دورى نروید. مثلاً ملاقاتى كوتاه با همسایه داشته باشید یا چند دقیقه از خانه دور شوید. آن گاه با کودک در مورد احساسش ( تنها ماندن) صحبت كنید و خوب به سخنانش گوش دهید. اگر مشكلى پیش نیامده بود و فرزندتان نیز احساس ناراحتى نكرده بود، مى توانید چند روز بعد (و قدرى طولانى تر) مجدداً این كار را انجام دهید. هر بار كه قصد دارید او را تنها بگذارید، دستورات لازم را به فرزندتان بدهید و از او بخواهید حتماً از آنها تبعیت كند. بعد از هر تجربه با فرزندتان در مورد تنهایى اش صحبت كنید. اگر مشكلى پیش آمد (فرزندتان ترسید یا از مسئولیتش سر باز زد یا تمایلى به تنها ماندن نداشت) نشان مى دهد كه او هنوز نمى تواند از خودش در برابر مسائل گوناگون مراقبت كند. پس بهتر است او را تنها نگذارید و با صحبت كردن و گفتگوهایى كه در این مورد با او انجام مى دهید او را هدایت و راهنمایى كنید.

ماندانا سلحشور

لینک ها

کتاب های «روان شناسی» ، «خانواده» ، «کودکان» و «متفرقه» در فروشگاه اینترنتی تبیان