آقایان محترم، مطالعه نمایید!
ارتباط تغذیه با سرطان پروستات
رژیم کم چرب، محدودیت مصرف لبنیات و گوشت قرمز، افزایش مصرف سویا، چای سبز، گوجه فرنگی، سبزی هایی چون گل کلم و بروکلی و یک لیوان آب انار و نه میوه ی آن برای جلوگیری از سرطان پروستات مفید است.
سرطان پروستات دومین سرطان معمول در میان مردان در جهان است. ایران با شیوع 1/5 از هر 100 نفر مرد در ردیف کشورهای با کمترین شیوع سرطان پروستات قرار دارد. در ایران میانگین سن ابتلا 5/13 ± 67 سال است که مشابه با دیگر نقاط جهان می باشد.
عوامل رژیم غذایی، نقش موثری بر سرطان پروستات در مراحل مختلف بیماری دارند. در ادامه به تاثیر رژیم غذایی در پیشرفت یا به تاخیر انداختن این بیماری خواهیم پرداخت:
چربی ها
به طور کلی دریافت زیاد چربی رژیم غذایی، رشد تومور سرطان پروستات را افزایش می دهد و دریافت کم چربی، به کاهش آن کمک می کند.همچنین رژیم غذایی کم چرب و پُر فیبر، به همراه مکمل یاری با 40 گرم پروتئین سویا در روز می تواند رشد سلول های سرطانی پروستات را مهار کند.
از نظر نقش نوع چربی رژیم غذایی، اسید چرب امگا3 در ماهی های چرب بیان ژن مرتبط با بروز سرطان پروستات و به دنبال آن خطر سرطان پروستات را کاهش می دهد.
ویتامین E
تقریبا 15 تا 17 درصد از مردان آمریکایی این ویتامین را به صورت مکمل مصرف می کنند. در یک مطالعه مصرف مکمل ویتامین E در مردان سیگاری خطر سرطان پروستات را تا 32 درصد و خطر مرگ ناشی از آن را تا 41 درصد کاهش داده است. ویتامین E از طریق اثرات آنتی اکسیدانی و آنتی پروستاگلاندینی خود موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات می شود.
نکته ی قابل توجه آن است که مردان 10 تا 14 روز قبل از پرتودرمانی، نمونه برداری(بیوپسی) یا هر روش جراحی دیگری روی بافت پروستات باید از مصرف ویتامین E اجتناب ورزند. آووکادو، مغزها، کره بادام زمینی، تخم مرغ و لوبیای سویا از منابع خوب ویتامین E می باشند.
سلنیوم
حدود 9 تا 10 درصد مردان آمریکایی سلنیوم را به صورت مکمل مصرف می کنند. سلنیوم با اثرات تحریک کننده آپوپتوزیس،(فرایند مرگ برنامه ریزی شده ی سلول ها)، تنظیم سطوح هورمون های جنسی مردانه(آندروژن ها) و اثر ضد تکثیر سلولی خود با کاهش خطر ابتلا مرتبط است، اما به نظر می رسد مصرف مکمل سلنیوم در مردان با سطح PSA (آنتی ژن ویژه پروستات) کمتر از 4 نانو گرم بر میلی لیتر، تا 65 درصد خطر ابتلا را کاهش می دهد و در مردان با PSA بالاتر از 4 بی اثر است. غذاهای دریایی، قلوه، جگر، گوشت و ماکیان منابع غذایی عمده سلنیوم هستند.رژیم غذایی کم چرب و پُر فیبر، به همراه مکمل یاری با 40 گرم پروتئین سویا
در روز می تواند رشد سلول های سرطانی پروستات را مهار کند
روی
تقریبا 7 تا 8 درصد مردان آمریکایی مکمل آن را مصرف می کنند. در سلول های سرطانی پروستات سطوح روی کاهش می یابد. اما مصرف خوراکی آن نمی تواند این سطوح کاهش یافته را بهبود دهد.مکمل روی در مقادیر کمتر از 100 میلی گرم در روز مناسب است و دوزهای بیش از این، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد. منابع عمده آن، جگر، غلات کامل، حبوبات(لوبیای خشک) و مغزها هستند.
ویتامین D
سطوح بالای ویتامین D در گردش خون اثر حفاظتی در برابر سرطان پروستات دارد.این ویتامین به دلیل داشتن اثرات ضد تکثیر و ضد متاستاز خود خطر ابتلا به این سرطان را کاهش می دهد.
غنی ترین منبع ویتامین D روغن ماهی است. همچنین به مقدار کم و متغیری در کره، زرده ی تخم مرغ، خامه و جگر یافت می شود.
محصولات لبنی
لبنیات به علت داشتن کلسیم، چربی اشباع و مقدار چربی زیاد، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهند. مصرف زیاد کلسیم چه از راه رژیم غذایی و چه مکمل های غذایی آن منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات می شود . کلسیم لبنیات احتمالا با کاهش سطوح ویتامین D و نیز دارا بودن چربی اشباع و مقدار چربی لبنیات، با افزایش سطوح هورمون تستوسترون خطر ابتلا را افزایش می دهد.گوشت قرمز
گوشت قرمز با کاهش PH خون(افزایش اسیدیته ی خون) به علت داشتن آمینواسیدهای گوگرددار و کاهش فعالیت آنزیم 1- آلفا هیدروکسیلاز و به دنبال آن کاهش تولید ویتامین D خطر ابتلا را افزایش می دهد.
پروتئین سویا
توجه به سویا به عنوان یک ماده ی غذایی موثر در کاهش سرطان پروستات از مشاهداتی به دست آمد که شیوع سرطان پروستات را در جمعیت هایی که رژیم غذایی غنی از لوبیای سویا مصرف می کردند(مانند رژیم غذایی مردم چین) به طور قابل توجهی کمتر گزارش کردند.
لوبیای سویا به علت خصوصیات استروژنیک و اثرات مهارکنندگی آنزیم 5- آلفا ردوکتاز(تبدیل کننده ی تستوسترون به دی هیدروکسی تستوسترون) اثر محافظ دارد.
لیکوپن
لیکوپن، کاروتنوئید اصلی موجود در گوجه فرنگی و فرآورده های آن می باشد که سلول های پروستات را در برابر حمله رادیکال های آزاد، گونه های فعال اکسیژن و دیگر عوامل سرطانزا محافظت می کند.لیکوپن با کاهش تکثیر سلول های پروستات سرطانی، حجم تومور را کوچک تر می کند.
مصرف 5 واحد گوجه فرنگی(معادل 5 عدد گوجه فرنگی متوسط) و فرآورده های آن(انواع سس گوجه فرنگی) در هفته توصیه می شود.
کلم بروکلی
مصرف بیش از یک سهم از سبزی های چلیپایی(همچون کلم برگ، گل کلم و کلم بروکلی) در هفته خطر شیوع سرطان پروستات را کاهش می دهد و پیشرفت آن را به تاخیر می اندازد. بروکلی به علت سولفارافان موجود در آن، فعالیت گلوتاتیون-S ترانسفراز(جاذب رادیکال های فعال اکسیژن) را افزایش داده، پیشرفت سرطان پروستات را به تاخیر می اندازد. پژوهشگران مصرف 3 سهم(معادل 3 وعده) از سبزیجات چلیپایی در هفته را برای پیشگیری از سرطان پروستات توصیه می کنند.
چای سبز
6 تا 8 درصد از مردان از چای سبز به عنوان جایگزین یا مکمل دارو استفاده می کنند. چای سبز به علت اپی گالوکاتچین گالات(پلی فنل اصلی موجود در آن)، خصوصیت تحریک آپوپتوزیس و مهار ژن مرتبط با بروز سرطان پروستات را دارد که به همین دلیل از سرطان پروستات پیشگیری می کند. مصرف 5/3 تا 4 فنجان چای سبز، 3 بار در روز، به مدت حداقل 6 ماه قابل تحمل است.
آب انار
مهم ترین پلی فنل موجود در آب انار، پونی کالاجین است که مسؤول بیش از 50 درصد از خصوصیات آنتی اکسیدانی آن می باشد. از آن جا که فرایندهای صنعتی برای تهیه آب انار این ترکیب را بیشتر استخراج می کنند، آب انار خصوصیات آنتی اکسیدانی بیشتری از انار دارد و ما از مصرف آب انار سود بیشتری خواهیم برد.نوشیدن یک لیوان آب انار در روز با داشتن خصوصیت آنتی اکسیدانی به علت پونی کالاجین موجود در آن، زمان دو برابر شدن سطوح PSA را افزایش می دهد و به دنبال آن از پیشرفت بیماری پیشگیری می کند. روغن دانه انار نیز با داشتن ویتامین E، پونیسیک اسید(مهار کننده تشکیل پروستاگلاندین ها) و فعالیت استروژنی در این امر موثر است.
بدین ترتیب رژیم غذایی به طور کاملا مشخص بر بروز سرطان پروستات موثر است. در نهایت رژیم کم چرب(کمتر از 20 درصد کالری از چربی)، محدودیت مصرف لبنیات و گوشت قرمز به همراه افزایش مصرف سویا، چای سبز، 5 سهم در هفته از گوجه فرنگی و فرآورده‌های آن، 3 سهم در هفته از سبزی های چلیپایی همچون بروکلی و یک لیوان آب انار(و نه میوه آن به تنهایی) برای جلوگیری از سرطان پروستات توصیه می شود.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: ماهنامه ی دنیای تغذیه – شماره ی 87 - دکتر رضا امانی، دانشیار علوم تغذیه و مهشید نقاش پور
مطالب مرتبط:
نقش تغذیه در پیشگیری از سرطان پروستات
