چگونه اطلاعات به دست آوریم؟
یکی از مراحل پژوهش و تحقیق جمع آوری اطلاعات است در این مرحله برای پاسخگویی به سوالات پژوهشی و یا اثبات درستی یا نادرستی فرضیه هایتان نیاز به جمع آوری اطلاعات است. برخی از ابزارهای مهم گردآوری اطلاعات مشاهده، مصاحبه، پرسش نامه و یا استفاده از اینترنت است. بیش از این به روش جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده پرداختیم در این مطلب به دو ابزار دیگر یعنی مصاحبه و پرسش نامه می پردازیم.
مصاحبه
مصاحبه یکی از روش های معتبر و بسیار با ارزش برای جمع آوری اطلاعات است. هر چند این روش وقت گیر و پر خرج تر از دیگر روش های جمع آوری اطلاعات می باشد، ولی پژوهشگر می تواند از این طریق پاسخ های مناسب و دقیق به دست آورد. از مصاحبه بیش تر برای سنجش عقاید و افکار در زمینه هایی مانند علوم اجتماعی، مردم شناسی و روان شناسی استفاده می شود. در واقع مصاحبه پس از مشاهده، مستقیم ترین وسیله برای بررسی به حساب می آید.
برای مصاحبه به چه نکته هایی باید توجه کنیم؟
1- هدف از مصاحبه و سؤالات را باید به دقت مورد بررسی قرار دهیم تا جهت و مسیر مصاحبه به خوبی مشخص شود.
2- قبل از شروع مصاحبه باید محیطی آرام و صمیمی برای مصاحبه شونده فراهم کنیم.
3- در تمام مراحل مصاحبه باید از بیان نظرات و تمایلات شخصی خودمان پرهیز کنیم.
4- هنگام مصاحبه بحث و مخالفت با نظرات مصاحبه شونده ممنوع است.
5- برای استفاده از ضبط صوت، حتماً از مصاحبه شونده اجازه بگیریم.
پرسش نامه
پرسش نامه، روشی است که اطلاعات مورد نیاز را به سرعت و سهولت در اختیار شما قرار می دهد. یادتان باشد از پرسش نامه وقتی استفاده کنید که نمونه ی مورد پژوهش شما گسترده است و امکان بهره گیری از مشاهده یا مصاحبه وجود ندارد.
چگونه پرسش نامه تهیه کنیم؟
1- یک مقدمه ی کوتاه بنویسید و هدف خود را از تهیه ی پرسش نامه برای پاسخ دهندگان مشخص کنید.
2- خوب است پاسخ دهندگان را راهنمایی کنید که چگونه به سؤالات شما پاسخ دهند.
3- سؤال ها را به صورتی تهیه و تنظیم کنید که برای پاسخ دهندگان قابل فهم باشد.
4- از طرح سؤال های طولانی خودداری کنید.
5- هنگام طراحی سؤالات، ویژگی های پاسخ دهندگان را در نظر بگیرید.
6- سؤالات را به گونه ای طراحی کنید که برای پاسخ دهندگان ایجاد انگیزه کند.
7- تعداد سؤالات نباید آن قدر زیاد باشد که پاسخ دهندگان را خسته کند.
تهیه: بخش پژوهش های دانش آموزی، الناز فطیر خورانی
تنظیم: نسرین صادقی
