استراتژی آمریکا برای خروج از افغانستان

دستور به اراک اوباما برای خروج سربازان آمریکایی از افغانستان – آن هم در ابعادی وسیع‌تر از آنچه فرماندهان نظامی ارشد وی توصیه داشتند - برنامه ریزان پنتاگون را نسبت به افزایش تلفات آمریکایی‌ها در جریان خروج از افغانستان نگران کرده است.

در همین راستا، روزنامه دیلی تلگراف در گزارشی درباره نگرانی‌های جدید مقامات آمریکایی پس از دستور به اراک اوباما به خروج 33000 سرباز مازاد آمریکا تا پایان تابستان سال 2012 از افغانستان به اظهار نظر یک مشاور دفاعی بلند پایه آمریکا اشاره کرد که گفته بود: در حالی که آن‌ها (سربازان آمریکایی) افغانستان را ترک می‌کنند، درگیری‌ها شدید خواهد بود و برنامه ریزان انتظار دارند حتی به رغم کاهش تعداد سربازان، میزان تلفات آن‌ها افزایش پیدا کند و این موضوع افراد پنتاگون را می‌ترساند.

برنامه ریزان ستاد مشترک ارتش آمریکا همچنین بر این عقیده‌اند که اعلام خبر بازگشت یک سوم از یک صد هزار پرسنل نظامی آمریکا در افغانستان به کشورشان تا پایان تابستان سال آینده میلادی، منجر به تسریع در خروج سربازان کشورهای هم پیمان ناتو خواهد شد. این اتفاق در مقابل، حتی فشار افکار عمومی در آمریکا را برای خروج بیش از حد تعیین شده سربازان از افغانستان افزایش خواهد داد.

اعلام سریع خبر خروج مرحله بندی شده 4000 سرباز فرانسوی از افغانستان نیز به نگرانی‌های مربوط به سلسله خروج نیروهای غربی از این کشور و تسریع آن در نتیجه فشار افکار عمومی در اروپا و آمریکا دامن زد.

در راستای همین تصمیمات، دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس نیز وعده داده بود که تا پایان سال 2015 هیچ نیروی رزمی انگلیسی در افغانستان وجود نخواهد داشت و بر همین مبنا از سخنرانی اوباما در چهارشنبه شب گذشته نیز استقبال کرد و گفت: جایی که شرایط به ما اجازه می‌دهد، بازگرداندن سریع‌تر سربازان به وطن کار درستی است.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که فرماندهان آمریکایی معتقدند اعلام خبر خروج 33000 سرباز آمریکا از افغانستان توسط به اراک اوباما به این معنی است که اکنون لازم است از طرح‌های در نظر گرفته شده برای کشاندن جنگ علیه طالبان به کوه‌های شرقی در مرز افغانستان با پاکستان دست کشیده شود.

آن‌ها از زمانی که به اراک اوباما در سال 2009 به علت تشدید درگیری‌ها در ولایت‌های قندهار و هلمند، دستور به افزایش سربازان آمریکایی در افغانستان داد، تمایل داشتند تا برخی موفقیت‌ها را تکرار کنند.

دریادار مایک مولن، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و دیوید پترائوس، فرمانده نیروهای ناتو در افغانستان که اوباما وی را به عنوان رئیس آتی سازمان سیا برگزیده است، هر دو در روزهای اخیر به صراحت با طرح‌های خروج به اراک اوباما مخالفت کرده‌اند.

یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های برنامه ریزان سیاسی و نظامی آمریکا تدارک و ساماندهی یک چنین خروج گسترده و سریع سربازان آن هم از کشوری با این زیرساخت‌های ابتدایی و راه‌های ترانزیت محدود و خطرناک است، بطوریکه یکی از مشاوران پنتاگون اظهار کرده است: آن‌ها انتظار دارند میزان تلفات در نتیجه دستور خروج این همه سرباز در این زمان بسیار کوتاه افزایش پیدا کند.

جان پایک، تحلیل‌گر برجسته دفاعی آمریکا و مدیر وب‌سایت گلوبال سکیوریتی با انتقاد از سخنان اخیر اوباما گفت: کوتاهی سخنان اوباما بازتاب دهنده‌ی نبود استراتژی است. او به توضیح راهبرد خود نپرداخت و من فکر می‌کنم اوباما با مشاورانش پشت میز می‌نشیند و سخنان همه را می‌شنود و بعد با در پیش گرفتن حد وسط اقدام به تصمیم گیری می‌کند.

در ادامه واکنش‌های مثبت و منفی به سخنان اخیر اوباما، وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد که با آغاز خروج سربازان آمریکا از افغانستان، راهبرد آمریکا در این کشور در مسیر مبارزه با تروریسم که محدود به هدف قرار دادن رهبران شبه نظامی بوده، به تدریج تغییر خواهد کرد.

رابرت گیتس در مصاحبه‌ای با روزنامه یو.اس.ای تودی گفت: راهبرد آمریکا در افغانستان به رغم دستور به اراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا برای خروج 33000 سرباز از این کشور تا پایان تابستان سال 2012 ، همچنان ترکیبی از مبارزه با شبه نظامی‌گری به عنوان مأموریتی پرزحمت و نیازمند به محافظت از غیرنظامیان و مبارزه با تروریسم به رغم تغییر در تعادل نیروها است.

وی تصریح کرد: وقتی به اواخر سال 2012 و آغاز سال 2013 برسیم، در حالی که هر چه بیشتر مسئولیت‌ها به افغان‌ها واگذار می‌شود، نقش ما نقش یک ناظر بر امور خواهد بود و وزنه مبارزه با تروریسم سنگین‌تر خواهد شد.

گیتس همچنین اظهار کرد که رئیس جمهور آمریکا به باقی نگاه داشتن نیروهای اضافی آمریکا در افغانستان برای مدتی بین 18 تا 24 ماه پاینده بوده است.

گیتس با تاکید بر اینکه تغییر راهبرد اجتناب ناپذیر است، افزود: مسئله این است که آیا این موضوع با خروج در پایان ماه سپتامبر به جای ماه دسامبر شتاب پیدا خواهد کرد یا خیر. این زمان چهار ماه است و اعتقاد من این است که در این چارچوب زمانی تغییر چندان مهمی به وجود نخواهد آمد. همچنان که نیروها کاهش پیدا می‌کنند، راهبرد و تاکتیک‌های ما سیال باقی خواهند ماند و تاکتیک‌ها با توجه به منطقه و شرایط امنیتی تغییر پیدا خواهند کرد.

برخی از دولتمردان آمریکا از جمله جو بایدن، معاون به اراک اوباما، زمانی که در ابتدا دولت آمریکا استراتژی خود در افغانستان را مورد بحث قرار می‌داد، خواستار تغییر سریع‌تر راهبرد به سوی مبارزه با تروریسم بودند.

منتقدان طرح خروج سربازان آمریکا از افغانستان می‌گویند که خروج سربازان در ماه سپتامبر سبب می‌شود در میانه‌ی فصل جنگ، خلاء قدرت رزمی ایجاد شود و پیشرفتی که تاکنون حاصل شده است، از بین برود.

رابرت گیتس همچنین خاطرنشان کرد:‌ ماهیت مأموریت ما در افغانستان تا سال 2013 به وضوح در حال تغییر خواهد بود و ما همچنان مسئولیت‌های بیشتری را به افغان‌ها واگذار خواهیم کرد.

حسین هرمزی

بخش سیاست تبیان