می خواهم با کسی ارتباط نداشته باشم

رسول اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏فرماید: نیكی، انسان را از مرگ‏های بد در امان می‏دارد؛ صدقه، خشم پروردگار را فرومی‏نشاند و صله رحم بر عمر انسان می‏افزاید و فقر و تنگ‏دستی را از وی دور می‏كند.

شخصی به رسول خدا(صلی الله علیه وآله) عرض کرد: من اقوامی دارم که به آنها احسان می‌کنم ولی آنها مرا اذیّت می‌کنند. می خواهم دیگر کاری به آنها نداشته باشم. امام فرمودند: "در این صورت خداوند همه شما را رها می کند". عرض کرد: پس چه کنم؟ امام فرمود: "به آن کس که تو را محروم ساخته بخشش کن، و با آن کس که از تو قطع کرده بپیوند، و آن را که به تو ظلم کرده ببخش؛ و اگر چنین کنی خداوند پشتیبان تو خواهد بود".

رسول خدا فرمودند: "آیا می‌خواهید بگویم بهترین اخلاق دنیا و آخرت چیست؟

گفتند: بله یا رسول الله! فرمودند: "اخلاق کسی است که با آن کس که از او بریده آشتی کند، و به آن کس که او را محروم کرده ببخشد، و آن را که بر او ستم کرده ببخشاید. و هر کس بخواهد مرگش به عقب بیفتد و روزی اش فراوان شود، باید تقوای الهی را پیشه سازد و صله رحم کند."

به رسول خدا عرض کردند: بهترین صدقه کدام است؟ فرمود: "صدقه به خویشاوندی که دشمنی شما را در دل داشته باشد. پس صله رحم به خویشان، عام است و حتی بدخواهان را نیز شامل می‌شود."

البته مواردی هم وجود دارد که قطع رحم اجازه داده شده است؛ مثل مواردی که ارتباط فامیلی با انسان کافر و مشرک یا منافق موجب تأثیرپذیری انسان و افتادن به وادی خطرناک کفر و شرک و انحراف می گردد؛ مواردی که رفت و آمد با فامیل آلوده و گنهکار موجب تایید اعمال وی در دید دیگران و جذب سایرین به وادی گناه می‌شود.

با این حال، قطع رحم غلط است و در این موارد به حداقل رابطه باید کفایت کرد، نه قطع کلی؛ مثلاً یک احوالپرسی تلفنی سالیانه ضرری ندارد.

صله رحم با فامیل درجه یک ـ مثل عمو، عمه، خاله و دائی ـ واجب و با بقیه مستحب مؤکد است.(بحارالانوار، ج 74، از ص 87 تا 139)

نكوهش قطع رحم

قطع رحم و ترك رسیدگی به خویشان و بستگان در اسلام سخت مورد نكوهش قرار گرفته است و هر مسلمانی به شدت باید از آن پرهیز كند. خداوند تعالی كسانی را كه با خویشاوندان خود قطع رابطه می كنند، در سه جای قرآن مورد لعن و نفرین قرار داده است. از جمله می فرماید:

اگر از فرمان خدا رویگردان شوید، آیا جز این انتظار می رود كه در زمین فساد كنید و قطع رحم نمایید؟ آنها كسانی هستند كه خداوند آنان را لعنت كرده است.

امام صادق ـ علیه السلام ـ از جدش امام سجاد ـ علیه السلام ـ نقل می كند كه فرمود:

«... اِیّاكَ وَ مصاحَبَهَ القاطِعِ لرَحِمِهِ فَانَّهُ وَجَدتُهُ مَلْعوناً فی كتابِ اللهِ فی ثَلاثِ مَواضعَ»

از معاشرت و دوستی با كسی كه با بستگان خود قطع رحم كرده بپرهیز، زیرا چنین كسی را در سه جای كتاب خدا (قرآن) مورد لعن و نفرین یافته ام.

در جای دیگر می فرماید: به خدا پناه می بریم از گناها‌‌‌‌نی كه مایه تسریع نابودی است، مرگ ها را نزدیك و شهرها را از ساكنین، خالی می سازد و آن گناهان، قطع رحم، آزردن پدر و مادر وترك احسان و نیكی (به آنان) است.

قطع رحم به معنای رسیدگی نکردن و محبت نداشتن نسبت به نزدیکان است، و از نظر شرعی امر بسیار ناپسندی به شمار می‌رود؛ به طوری که در روایات چنین آمده است: "اگر نزدیکان شما ارتباط خود را با شما قطع کردند، شما وصل کنید؛ زیرا گناه قاطع رحم بسیار عظیم است".

امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: "صله کنید با ارحام خود، گرچه آنها با شما قطع کرده باشند."

رسول خدا فرمود: "جبرئیل(علیه السلام) به من خبر داد که بوی بهشت از فاصله هزار سال راه شنیده می‌شود، ولی عاق والدین و قاطع رحم و مرد سالخورده زناکار آن را نخواهند شنید(یعنی این عده به این اندازه از بهشت دورند!)."

بله خداوند بهشت را آفرید و آن را خوشبو ساخت و بوی بهشت تا هزار سال راه می‌رود؛ ولی عاق والدین و قاطع رحم آن بو را نمی‌شنوند.

کنیز امام صادق(علیه السلام) می گوید: امام در بستر بیماری و شهادت افتاده بود و گاهی از هوش می‌رفت. یک بار که به هوش آمد، فرمود به حسین بن علی بن علی - که پسر عموی پدر امام بود - هفتاد دینار بدهید؛ و به فلانی، فلان مقدار و به فلانی، فلان مقدار بدهید. به امام عرض کردم: آیا به مردی بخشش می‌کنید که می‌خواست شما را به قتل برساند؟! امام فرمود: آیا می‌خواهی من از آنها نباشم که خداوند توصیف کرده است: "و کسانی که بنا به امر خدا صله می کند، و از پروردگارشان میترسند و از بدی حساب بیمناکند؟!"

در روایت است که "اگر برای نیکی به پدر و مادرت مجبور باشی راهی به درازای دو سال را بپیمایی، برو و این نیکی را انجام ده، و برای صله رحم هم تا یک سال راه را طی کن".

پاداش و برکت های صله رحم

پاداش صله رحم و بركت‏های گفته شده برای پیوند با خویشاوندان، در اسلام به اندازه‏ای است كه به گمان برخی، در بیان آن زیاده‏روی شده است، پیامبر گرامی اسلام می‏فرماید:

هر كس حق نزدیكان و پدر و مادر خود را رعایت كند، خداوند در بهشت هزار هزار درجه به او می‏بخشد كه فاصله هر درجه با درجه دیگر، به اندازه صد سال دویدن اسب اصیل و تندرو است.1

پاداش صله رحم، فقط در آخرت نیست، بلكه در دنیا نیز برای ارتباط نیكو با بستگان، بركت‏های ویژه‏ای بیان شده است.

یكی از نعمت‏ها و همچنین آرزوی امامان معصوم علیهم‏السلام در دعاهایشان، درخواست طول عمر از خداوند بود. از جمله چیزهایی كه عمر را دراز می‏كند، صله رحم است. رسول اسلام می‏فرماید:

گاه از عمر انسان سه سال باقی مانده است، ولی وی صله رحم به‏جا می‏آورد و خداوند بدین واسطه، عمر او را به سی و سه سال می‏رساند و چه بسا سی و سه سال از عمر انسان باقی مانده و چون قطع رحم می‏كند، خداوند عمر او را به سه سال كاهش می‏دهد.2