سیگار خاموش فرزندم !!!

یكى از كارشناسان آموزش و پرورش شهر تهران در سال 1383عنوان كرد كه كمتر از 5 درصد دانش آموزان دختر تهرانى گرفتار مشكلات و مسایل سیگار هستند و حدود 16 درصد دانش آموزان پسر دبیرستان هاى تهران سیگار مى كشند.

على اصغر فیضى زاده مدیركل سابق دفتر پیشگیرى از آسیبهاى اجتماعى و مواجهه با بلایاى طبیعى آموزش و پرورش در سال گذشته اعلام كرد كه بر اساس یك پژوهش در سال ، 1382 ، 5/3درصد دانش آموزان حداقل براى یكبار تجربه سیگار كشیدن را دارند. 18/7 درصد آنها در معرض مصرف سیگار و 4/6درصد تا حدود زیادى در معرض مصرف سیگار هستند.

اما محسن فریدى مدیركل فعلى دفتر پیشگیرى از آسیبهاى اجتماعى و مواجهه با بلایاى طبیعى آموزش و پرورش نیز عنوان كرده است كه بر اساس یك نظرسنجى بین 7 الى 8هزار دانش آموز در سال، 1382 -92/05 درصد دانش آموزان حتى یكبار هم تجربه امتحان سیگار را نداشتند.

تعداد زیادى از نوجوانان سیگار را دوست ندارند. بهروز  از سیگار بدش مى آید و مى گوید: وقتى بوى سیگار را استشمام مى كنم سردرد مى گیرم و حالت تهوع به من دست مى دهد.

اما مرحله اى است كه نوجوان به رغم آگاهى از مضرات سیگار ولى به دلیل آنكه عزیزترین فرد زندگى اش سیگار مى كشد آن را دوست دارد. مهتاب  عنوان مى كند: «مى دانم كه كشیدن سیگار خطرناك است اما چون پدرم سیگار مى كشد سیگار كشیدن را دوست دارم.»

عده اى از نوجوانان نیز اظهار مى كنند كه دوست دارند حتى براى یكبار هم كه شده كشیدن سیگار را آزمایش كنند. محمد  عنوان مى كند اصلا دوست ندارم سیگارى شوم اما دلم مى خواهد حتى براى یكبار هم كه شده كشیدن سیگار را امتحان كنم.

گروهى از نوجوانان نیز عنوان مى كنند كه اگر سیگار كشیدن رفتار نادرستى است چرا برخى از مردم آشكارا انجام مى دهند؟

على  مى گوید: اگر سیگار كشیدن كار خلافى مثل دزدى بود افراد جریمه مى شدند در حالى كه در فیلم هاى سینما و تلویزیون به روشنى سیگار كشیدن نشان داده مى شود.

او ادامه مى دهد: در سینما سیگار كشیدن زنها و دختران را نیز خیلى عادى نشان مى دهند و جالب اینكه آنها خیلى بامزه و قشنگ سیگار مى كشند و افراد را براى كشیدن سیگار وسوسه مى كنند.

مریم 22ساله و مادر دو فرزند  مى گوید: خیلى دردآور است كه مادرى ببیند فرزندش رو به سیگار آورده است. در آن لحظه نمى دانم چه برخوردى باید كرد.

این مادر خانه دار ادامه مى دهد: فكر مى كنم باید با فرزند صحبت كرد و دلیل این رفتار را جویا شد.

احمد پدر سه فرزند كه خود سیگار مى كشد عنوان مى كند: متاسفانه از نوجوانى آلوده به سیگار شدم و دیگر نتوانستم ترك كنم اما همیشه به فرزندانم مى گویم كه سیگار كشیدن بسیار عمل ناپسندى است.

این پدر كه شغل آزاد دارد مى گوید: پسر بزرگم سیگار مى كشد و از سویى چون خودم سیگار مى كشم نمى توانم به او چیزى بگویم البته او نیز جلو من این كار را نمى كند ولى در هر حال بسیار ناراحت هستم.

تعدادى از خانواده ها عنوان مى كنند كه نمى دانند در مقابل سیگار كشیدن فرزندانشان چه عكس العملى نشان دهند تا موقعیت را خراب تر نكنند.

اما شگردی که آنها را به این هدف مهم برساند، چیست؟ سخت‌گیری و تحت فشار قرار دادن بچه‌ها یا رها کردن آنها؟ واقعا کدام راه‌حل منطقی به نظر می‌رسد؟ اگر شما فرزند نوجوانی دارید احتمالا برایتان به تجربه ثابت شده است که بچه‌ها از هر آنچه منع شوند، بیشتر دوست دارند انجامش دهند.

خیلی از کارهای هیجانی که تمایل دارند انجام دهند از ناخودآگاه آنها نشأت می‌گیرد، یعنی نوجوان‌ها در این مقطع سنی به‌صورت ذاتی تمایل دارند ناشناخته‌ها و کارهای هیجان‌انگیز را تجربه کنند، بنابراین حتی اگر شما با اعمال زور بتوانید این تمایل آنها را سرکوب کنید و اجازه انجام این کارها را ندهید، از بین نمی‌رود و به‌صورت اعوجاجی ظهور پیدا می‌کند، یعنی هر جایی مورد آن پیش آمد و نظارت شما وجود نداشت، تمایل درونی او را ترغیب می‌کند کارهای ممنوعه را انجام دهد و اگر هم نظارت شما به قدری زیاد بود که نتوانست آن کارها را انجام دهد، سعی می‌کند در دیگر موارد از دستورات شما سرپیچی کند. بعضی از والدین سعی می‌کنند با بچه‌ها حرف بزنند و نصیحت کنند که سیگار بد است و یا عضویت در فلان گروه و هم‌نشینی با بچه‌هایی که اهل کارهای پرخطر هستند به صلاح آنها نیست اما از آنجا که بیشتر ما انسان‌ها نصیحت‌گریز هستیم و به ویژه نوجوان‌ها از گروه هم‌سالان خود حرف شنوی بیشتری دارند تا از والدین و بزرگ‌ترها؛ این ترفند هم مانند اعمال زور و سخت‌گیری بی‌فایده است.

سطح شناخت و آگاهی را افزایش دهید

باید به طور غیرمستقیم به بچه‌ها آموزش بدهید و با یک استراتژی مثبت بر شناخت، آنها را در سطوح بالاتری از آگاهی قرار دهید. اگر بتوانید این انرژی و غریزه درونی بچه‌ها را در سطح خودآگاهی و دانش مهار کنید، احتمال عمل کردن به راهنمایی‌های شما بالاتر می‌رود و اعوجاج آن کمتر خواهد بود. مثال واضح این شیوه آموزشی را می‌توانید در مورد بستن کمربند ایمنی هنگام رانندگی ببینید. اعمال فشار و قانون و جریمه به تنهایی نتوانست یک جوان را مجاب کند که کمربندش را ببندد، اما وقتی کارهای فرهنگی هم به موازات زور و قانون انجام شد و در تلویزیون نمونه‌های واقعی که با کمربند بستن از مرگ نجات یافته‌اند به نمایش درآمد و در موارد مشابه چه بلایی بر سرشان آمد، اوضاع فرق کرد. در مورد مصرف دخانیات هم همین‌طور، در کنار اجرای قوانینی مثل نداشتن مجوز فروش سیگار به بچه‌های زیر 18 سال شما باید بچه‌هایتان را قبل از ورود به سن نوجوانی ترغیب کنید با هم‌سالان‌شان به موضوعاتی چون سیگار برای مقالات مدرسه، نقاشی و یا روزنامه دیواری بپردازند. در این مرحله با در اختیار گذاشتن سی‌دی‌های آموزشی و هر آنچه از دست‌تان برمی‌آید و همگام شدن با اولیای‌ مدرسه برای بیشتر کردن تاثیر نفوذ هم‌سالان، آگاهی‌های آنها را با آموزش غیرمستقیم بالا ببرید تا وقتی به سن نوجوانی رسیدند خودشان بتوانند از پس خود بربیایند چون شما همیشه همراه‌شان نیستید تا مدام ناظر آنها باشید.

بهترین اقدام پیشگیرانه براى جلوگیرى از مصرف دخانیات اقدامات فرهنگى است. اقدامات مقابله اى و بازدارنده جواب نخواهد داد.

وى باید جوانان را آگاه كرد و به آنها آموزش داد كه به تمام پیشنهادهایى كه به آنها مى شود جواب مثبت ندهند. باید مهارت نه گفتن را در فرزندانمان تقویت كنیم و آنها را به نرمش و ورزش تشویق نماییم.

باید سعى كنیم با فرزندانمان رابطه عاطفى و دوستانه برقرار كنیم و به جاى آنكه به تجربیات تلخ آنها تاكید كنیم آنها را به فعالیت هاى مثبت و جبران شكست هایشان تشویق كنیم تا آن تجربه تلخ را جبران كنند. باید در مواقعى كه نوجوانان در استرس و تنش هاى روحى به سر مى برند آنها را درك كرده و هدایتشان كنیم و از برخوردهاى احساسى و آنى بپرهیزیم.

آنها را به فعالیت های مفید تشویق کنید

باید اوقات فراغت فرزندان را به نحوى مطلوب برنامه ریزى كنیم و آنها را با معضلات فردى و اجتماعى ناشى از استعمال دخانیات آگاه كنیم. كارشناسان معتقد هستند كه انجام فعالیت هاى مذهبى، فرهنگى و ورزشى در پیشگیرى از استعمال دخانیات مفید است.

فرآوری: نسرین صفری

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع:

سایت ویستا