خرافاتی ها کلیک کنند
اگر بخواهیم تاریخ پیدایش خرافه پرستی را استخراج کنیم، به قدمت پیدایش بشر تاریخچه دارد. زیرا انسان پس از شناخت خود در صدد برآمد با کمک وسایلی از حوادث آینده مطلع شود و از وقایع ناخوشایند جلوگیری کند تا بتواند بر ترس‌ها و نگرانی‌های خود فائق آمده و به نوعی به احساس امنیت دست پیدا کند.
در دنیایی که انسان‌ها از پریشانی و نابسامانی فکری رنج می‌برند، در پی یافتن راه گریزی هستند تا از نگرانی‌ها، ناامیدی‌ها، شکست‌ها و حقارت‌ها نجات پیدا کنند. در این جستجوها گاه به افکار و اعمال خرافی روی می‌آورند تا از راهی کوتاه و بدون دردسر به نتیجه مطلوب دست پیدا کنند. هر انسان عاقلی می‌داند که آنچه که در آن ضرر و زیان نهفته است باید از آن پرهیز کند. اما برخی زیان‌ها به دلیل اشاعه آن در کلیه سطوح اجتماعی و کاربرد آن در میان تمامی آحاد یک جامعه به چشم نمی‌آید و مردم جاهلانه و بدون توجه به ضرر و زیان از آن پیروی می‌کنند.
خرافات در لغت عبارتست از: «مجموعه باورهای ناشی از نادانی، ترس از امور ناشناخته، اعتقاد به سحر و جادو، درک نادرست از روابط علت و معلولی و مانند آنها.
حتما نمونه هایی از این خرافات را شنیده اید:
آب ریختن پشت سر مسافر
زدن به تخته برای جلوگیری از چشم زخم
اگر بر روی استکان چای تفاله دیده شود نشانه آمدن مهمان است
اگر کف دست راست بخارد پول نصیب انسان می‌شود و اگر کف دست چپ بخارد پول از دستش می‌رود
نحس بودن سیزدهم هر ماه
بستن بخت دختر شیطان برای پیدا شدن گمشده
اگر هنگام تحویل سال درهای خانه باز باشد برکت و روزی وارد آن خانه می‌شود
بدشگون بودن آواز کلاغ
اگر کسی عطسه کند باید آن کار را عقب انداخت
بستن قفل به ضریح امامان و امامزادگان
کفشها روی هم بیافتد نشان دهنده در پیش داشتن سفری نزدیک است
زدن قیچی به هم منجر به دعوا می‌شود
و...
خلا عاطفی، ضعف پایه‌های اعتقادی، افسردگی و اختلالات روحی و عاطفی، فرار از وضعیت موجود، عدم اعتماد و اطمینان، اضطراب و تشویش، ناکامی‌ها و ناامیدی از رسیدن به خواسته‌ها و آرزوها از جمله عوامل پناه بردن به خرافات در جامعه و دورشدن از واقعیات است.
در تمامی کشورهای دنیا مردم با خرافات و اوهام باطل مواجه هستند و به آن روی می‌آورند. اگر بخواهیم تاریخ پیدایش خرافه پرستی را استخراج کنیم، به قدمت پیدایش بشر تاریخچه دارد. زیرا انسان پس از شناخت خود در صدد برآمد با کمک وسایلی از حوادث آینده مطلع شود و از وقایع ناخوشایند جلوگیری کند تا بتواند بر ترس‌ها و نگرانی‌های خود فائق آمده و به نوعی به احساس امنیت دست پیدا کند. رواج خرافات در جامعه مضر است و موجب روی آوردن مردم به رویا و تخیل می‌شود و مردم اسباب و علل منطقی را کنار می‌گذارند و به علل و عوامل ماورایی که پایه و اساس درستی ندارند متوسل می‌شوند. در این صورت است که مردم دست از کار و تلاش برمی‌دارند و با توسل به این خرافات در پی تغییر و دگرگونی در زندگی فردی و اجتماعی خود هستند. این خود موجب تضعیف روحیه تلاش و کوشش در اجتماع می‌شود. به جرات می‌توان گفت محیط اجتماعی با تاثیر مستقیم بر رواج خرافات، بر ایجاد و پرورش آن نیز دامن می‌زند.
دین اسلام با خرافات و اعتقاداتی که پایه و اساس عقلانی و اعتقادی ندارد به شدت مبارزه می‌کند. قرآن کریم با خرافات مبارزه و به شدت آن را نکوهش کرده است. از نظر قرآن جهل و تقلید کورکورانه خرافات محسوب می‌شود: « بگو ای اهل کتاب در دین خود به ناحق گزافه گویی نکنید و از پی هوسهای گروهی که پیش از این گمراه گشتند و بسیاری [از مردم] را گمراه کردند و [خود] از راه راست منحرف شدند نروید.» مائده، 77
از افتخارات پیامبر اسلام (ص) این است که با بسیاری اوهام و خرافات عصر جاهلی مبارزه و در نهایت ریشه‌کن کرد. به عنوان نمونه تنها فرزند ذکور پیامبر (ص) از دنیا رفت و ایشان به شدت از این واقعه متاثر شد و در فراق فرزند اشک ریخت. در همان روز فوت او خورشید گرفت و مردم گفتند خورشید در سوگ و غم پیامبر گرفته است. پیامبر (ص) به منبر رفت و فرمود: خورشید و ماه دو نشانه بزرگ خداوند هستند و هرگز برای مرگ کسی نمی‌گیرند.
خرافات یک پدیده روحی و اجتماعی است. هنگامی که عقل و خرد کنار گذاشته می‌شود، اوهام و خیالات به سراغ انسان می‌آید اینجاست که باید منتظر ایجاد یک پدیده خرافی در جامعه بود. گاهی اوقات سایر افراد نیز برای همرنگ جماعت شدن خود را ملزم به تبعیت از یک پدیده خرافی می‌کنند. خلا عاطفی، ضعف پایه‌های اعتقادی، افسردگی و اختلالات روحی و عاطفی، فرار از وضعیت موجود، عدم اعتماد و اطمینان، اضطراب و تشویش، ناکامی‌ها و ناامیدی از رسیدن به خواسته‌ها و آرزوها از جمله عوامل پناه بردن به خرافات در جامعه و دورشدن از واقعیات است.
طبق تحقیقات انجام شده زنان بیشتر از مردان به دنبال افکار خرافی هستند و شاید علت عمده آن روحیه احساسی – عاطفی خانمها و برخورداری کمتر از نیروی عقل و منطق باشد.
رواج خرافات در جامعه مضر است و موجب روی آوردن مردم به رویا و تخیل می‌شود و مردم اسباب و علل منطقی را کنار می‌گذارند و به علل و عوامل ماورایی که پایه و اساس درستی ندارند متوسل می‌شوند.
دلیل دیگر آن این است که خانمها به دلیل آنکه در محیط اجتماع نمی‌توانند به برخی خواسته‌ها و حقوق خود برسند، با توسل به خرافات می‌خواهند بحران‌های زندگی خود را رفع کنند. همچنین گرایش به خرافات در جوامع جهان سوم و فقیر و افراد کم‌سواد بیشتر دیده می‌شود زیرا در هر جامعه وقتی خواسته‌ها و نیازهای مردم برآورده نشود، به خرافات روی‌می‌آورند تا از این طریق به خواسته‌های خود دست پیدا کنند. گرچه نمی‌توان گرایش افراد تحصیل‌کرده و کشورهای پیشرفته را به خرافات نادیده گرفت؛ چنانکه مردم انگلستان بالاترین گرایش به خرافات را در میان سایر کشورها دارند.
بنابر آنچه گفته شد، رواج خرافه در جامعه بسیار مضر است و انسان را دچار خمودگی و تنبلی می‌کند و از تلاش و کوشش واقعی برای رسیدن به خواسته‌ها بازمی‌دارد و مانعی برای رشد خرد و منطق انسان‌ها است. متاسفانه خرافات به راحتی و سهولت وارد اجتماع می‌شود به دشواری می‌توان آن را از افکار زدود. چه بسا اعتقاد به خرافات و عمل به آن موجب از هم پاشیدگی برخی زندگی‌ها و ایجاد بحران در جامعه شده و اعتمادها از هم گسسته شده است. راه حل مبارزه با خرافات در وهله اول ریشه‌یابی خرافه به وجود آمده و جلوگیری از رواج آن در جامعه است. قدم دوم آموزش مستمر به مردم و افزایش سطح آگاهی آنان است. در نهایت با استفاده از دین مبین اسلام و فرهنگی غنی اسلامی می‌توان با پناه بردن به خدا به آرامش و آسایش دائمی و همیشگی دست یافت.
منصوره فراهانی
بخش اجتماعی تبیان
لینک های مرتبط :
