ارتباط بین تغذیه و خستگی
داشتن استرس به همراه برنامه غذایی نامناسب باعث ایجاد خستگی می شود. خستگی مزمن به سختی قابل تشخیص است. این حالت(خستگی مزمن ) طوری است که شخص دائماً احساس خستگی می کند و با استراحت کردن برطرف نمی شود و تا 50 درصد میزان فعالیت فرد را کاهش می دهد که این حالت تا 6 ماه ادامه دارد.
مهمترین عامل ایجاد خستگی، کمبود انرژی در بدن است. البته پرخوری و چاقی نیزبه اندازه کم خوری و ضعف، در ایجاد خستگی مزمن موثر است.
دریک برنامه غذایی متعادل با کالری بالا حدود65 تا 70 درصد کالری از طریق کربوهیدرات ها و حدود 15 تا 20 درصد کالری از طریق چربی تامین می شود. کربوهیدرات مورد نیاز باید از کربوهیدرات های پیچیده مثل میوه های تازه، سبزیجات ، غلات سبوس دار و پروتئین مورد نیاز از حبوبات ، سویا ، ماست ، ماهی ، میگو ، مرغ و چربی مورد نیاز بایستی از منابعی مثل آجیل، روغن های مایع گیاهی مثل روغن زیتون، ذرت ، سویا، کا نولا ،شیر و لبنیات کم چربی تأمین شود.
مواد غذایی که در ایجاد خستگی مؤثرند عبارتند از:
نان سفید بدون سبوس،( مثل باگت و لواش و فانتزی) گوشت قرمز، روغن های نباتی جامد، شکر و مواد غذایی فرایند شده مثل کنسرو، نوشابه و... .مواد غذایی که احساس خستگی را کاهش می دهند یا آن را از بین می برند شامل موارد زیر است:
* کربوهیدرات های پیچیده مثل نان و غلات سبوس دار، میوه ها و سبزی ها
* غذاهای غنی از پتاسیم و منیزیم
* مواد غذاهایی غنی از آهن
* مواد غذایی غنی از ویتامین های گروه B، منابع ویتامین های گروه B شامل : مخمر ( ماءالشعیر ) – جوانه گندم و جو – غلات و نان سبوس دار – جگر و انواع گوشت
* مواد غذایی غنی از ویتامین C ، منابع ویتامین C عبارتنداز: سبزیجات ، میوه های تازه ، مرکبات،( پرتقال ، گریپ فروت، انواع لیمو و نارنگی ، کیوی ) انواع توت، گوجه فرنگی ، فلفل دلمه ای، هندوانه ، طالبی ، توت فرنگی، سیب زمینی و سبزیجات دارای برگ سبز
* مصرف مکمل در درمان خستگی موثر است. مکمل کارنی تین، آهن، پتاسیم ، منیزیم، ویتامین E، سلنیم و کوآنزیم های Q10 باعث افزایش انرژی در بدن و بهبود خستگی می شوند.
هر روز یک مولتی ویتامین مناسب مصرف کنید تا کمبودهای غذایی را جبران کنید.برای جلوگیری از خستگی باید یک برنامه غذایی مناسب و متعادل داشته باشید.
توصیه های تغذیه ای زیربرای جلوگیری از خستگی مفید می باشند:
1- اول از همه اینکه یک صبحانه کامل و سالم بخورید. اگر روز خود را بدون مصرف صبحانه شروع کنید، در حقیقت منبع اصلی سوخت برای فعالیت روزانه را از دست داده اید. صبحانه می تواند شامل شیر ، نان و پنیر و گردو یا نان و پنیر و خیار و گوجه فرنگی ، عسل ، تخم مرغ ، خامه و مربا باشد . البته این بدین معنا نیست که، تمام این مواد غذایی را با هم در صبحانه بخورید ، بلکه هر روز می توانید تعدادی را انتخاب کنید.
2- در طی روز وعده هایی غذایی کوچک با فاصله ی زمانی کم مصرف کنید. مثلاً بجای سه وعده ی پر حجم ، 6 وعده غذایی با حجم کم مصرف کنید. (3 وعده اصلی + 3 میانه وعده)
3- کاهش مصرف شکر و کافئین در جلوگیری از بروز خستگی موثر است. مواد غذایی حاوی کافئین شامل قهوه، کاکائو، نوشابه های سیاه و چای است. مواد غذایی حاوی شکر مثل انواع مربا، ژله، شکلات و شیرینی جات است. غذاهای چرب و دارای کافئین خواب شما را به هم می ریزند.
4 - برای دریافت انرژی بالا، شیرینی جات و شکلات مصرف نکنید، بلکه از منابع غذایی حاوی کربوهیدرات های پیچیده استفاده کنید. منابع غذایی کربوهیدرات پیچیده شامل : برنج، گندم و سایر غلات، نان، ماکارونی، سیب زمینی و سبزیجات است.
5- کمبود پروتئین باعث ایجاد خستگی می شود.اسیدهای آمینه ها (واحدهای سازنده پروتئین) برای حفظ و ترمیم هر کدام از اندام های بدن ما ضروری هستند. منابع غذایی حاوی پروتئین با کیفیت بالا به ترتیب عبارتند از : تخم مرغ ، شیر و لبنیات ، انواع گوشت و حبوبات
6 - کمبود منیزیم باعث احساس خستگی می شود. مهم ترین مواد مغذی که خستگی را از بین می برند ، شامل ویتامین های گروه B، ویتامین C و منیزیم است. زیرا این مواد مغذی ، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و فواید زیادی دارند.منابع غذایی حاوی منیزیم عبارتند از: جو،جوانه گندم برشته، ماهی ، بادام زمینی ، شیر ، بادام، اسفناج، تخمه کدو، کاکائو، تخمه آفتابگردان، آجیل
منابع مورد استفاده :
WWW.ALLTHINGSWELL.COM/FATIGUE.CFM
HTTP://WWW.WHOLEHEALTHMD.COM/HK/REMEDIES/DISP/1,1459,463,00.HTML
ترجمه و تنظیم: ولد خانی – کارشناس تغذیه تبیان