جوان در بزرگراه جاذبه ها

صفت تقلید در بشر از مواهب بزرگ خداوند حكیم و از اركان اساسی زندگی اجتماعی است. این ویژگی  از دوران كودكی آغاز می گردد و در تمام ایام جوانی و میانسالی و پیری هم چنان مورد استفاده و بهره برداری انسان است. آدمی از راه تقلید با سال های گذشته مرتبط می شود . معلومات و تجارب آنان را اقتباس دمی كند، خود را به شرایط زندگی مجهز می سازد و به این وسیله كمبود غرایز خویش را جبران می نماید. غریزه تقلید به طور آگاه یا نا آگاه، اخلاق ، آداب و رسوم و زبان و فرهنگ را از نسل سابق به نسل فعلی منتقل می كند و خصایص ملل و اقوام را از خطر نابودی و زوال مصون می دارد. چه بسیار افرادی كه در آغاز زندگی بر اثر تربیت های صحیح خانوادگی، وارث صفات پسندیده گذشتگان خود شدند و به خوبی و شایستگی پرورش یافتند.  ولی در سنین جوانی یا میانسالی با اشخاص آلوده و گناهكار طرح دوستی ریختند ، از كارهای نادرستشان تقلید كردند و ترجیحاً روش های ناپسند آنان را جایگزین مكارم اخلاق و میراث های خانوادگی خود ساختند . حضرت علی (ع) می فرمایند: من لم یوكد قدیمه بحدیثه شان سلفه و خان خلفه (1).

كسیكه گذشته خوب خود را با رفتار های خویش محكم و استوار نسازد، پیشینیان خود را زشت و غمگین نموده و به فرزندان آنان و آیندگان خویش نیز خیانت كرده است. 

غریزه تقلید مانند سایر غرایز كور و بی شعور است، خوب و بد را نمی فهمد، به صلاح و فساد توجهی ندارد. در زمینه تقلید دو مطلب اساسی وجود دارد كه باید همواره مورد توجه باشند:

1- آنكه تقلید كننده بداند هدفش از عمل مورد تقلید چیست و برای چه منظوری از پی آن كار می رود. 2- آنكه بداند راه رسیدن به هدف كدام است و چگونه می تواند به منظور خویش نائل گردد.

اشخاص كوتاه فكر و ابله و همچنین اطفال خردسال كه هنوز نیروی تفكرشان شكفته نشده است تحت تاثیر افراد قوی تر از خود قرار می گیرند و برای آنكه خود را شبیه آن ها بسازند كوركورانه از اعمال آن ها تقلید می كنند و كاهی افراد كم ارزش یا جامعه عقب افتاده، خود را همانند افراد یا جوامع بزرگ می سازند و مانند كودكان و ابلهان، ناسنجیده و بی رویه از كارهای آنان تقلید می نمایند و تصور می كنند با این عمل از حقارت و پستی رهایی می یابند. غافل از اینكه این تقلید های كوركورانه و غیر عاقلانه تنها ذلت آن ها را بر طرف نمی كند، بلكه بر ذلتشان می افزاید و بلكه حماقت و نارسایی فكر را نیز بر سایر نقاط ضعفشان اضافه می كند.

بنابراین طی چند سال اخیر دنیای غرب بر اثر پیروزی هایی كه در رشته های مختلف بدست آورده مركز تحقیقات علمی جهان شده و افكار ملل شرق را به غفلت و بزرگی خود معطوف ساخته است. گرچه تمام مردم مشرق زمین به خصوص جوانان تحت تاثیر جهان نیرومند غربی قرار گرفته و كم و بیش از آن پیروی می كنند ولی در میان شرقیان گروهی مسحور و خود باخته غرب گردیده و دچار غرب زدگی شده اند. بدون تردید این طرز تفكر افراطی و زیاده روی در تقلید از غرب، عوارض زیان باری در بر دارد. پس جوانان شرق ، در دنیای كنونی باید علوم طبیعی و فنون صنعتی دانشمندان غرب را بیاموزند. از تجارب آنان در رشته های مختلف پیروی نمایند، با پیشرفت های علمی جهان پیشروی كنند ولی تقلید از دنیای غرب باید آگاهانه و با اندازه گیری صحیح در چهار چوب عقل و مصلحت باشد. چون تقلید بی قید و شرط از تمام روش های غربیان به معنی قبول بسیاری از رذایل اخلاقی و پلیدهای اجتماعی است.  

زهرا یوسفی مصری

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع:

1- غررالحكم، ص 699

مقالات مرتبط :

چرا جوان زودتر منحرف می شود؟

دوستی دختر و پسر در نوجوانی