تبیان، دستیار زندگی
عمل آدمی چه خوب و چه بد به او محدود نمی شود و با توجه به ارتباط هستی با یکدیگر بر همه هستی اثر می گذارد تا جایی که قرآن می فرماید : «ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَیدِی النَّاسِ» ؛ به سبب اعمال مردم ، فساد در خشکی و دریا آشکار
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رابطه عمل و عکس العمل


خداوند هیچ نعمتی را كه به بنده ای بخشیده از او سلب نمی كند مگر اینكه گناهی مرتكب شود كه به خاطر آن مستحق سلب آن نعمت شود.


شکر، بهره برداری درست از نعمت ها

عمل آدمی چه خوب و چه بد به او محدود نمی شود و با توجه به ارتباط هستی با یکدیگر بر همه هستی اثر می گذارد تا جایی که قرآن می فرماید : «ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَیدِی النَّاسِ» ؛ به سبب اعمال مردم ، فساد در خشکی و دریا آشکار شد.

در توصیف عمل و عکس العمل همین بس که اگر بر قله کوهی بایستید و فریاد زنید بالضروره بازتاب صدای خویش را خواهید شنید و این یک قانون است .

جهانی که در آن زندگی میکنیم نیز از این قانون مستثنی نیست و کوچکترین عمل هر فرد بازتابی در این عالم دارد چرا که این جهان ، جهانی واحد و یکپارچه است و هر جزئی از آن مرتبط با جزء دیگر است . زندگی هر موجودی در این عالم بر زندگی موجودات دیگر تأثیر داشته حتی افتادن برگ زردی از درختی در یک جنگل انبوه بر سیستم زندگی تمام موجودات این عالم اثر خواهد گذاشت .

گناه و معصیت، پیامدهای دنیوی و اخروی فراوانی را به دنبال دارد كه یكی از پیامدهای دنیوی آن، زوال نعمت می باشد.

حضرت علی (علیه السلام) در دعای كمیل می فرماید:

«اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیرُ النِّعَمَ‏» ؛  خدایا ببخش آن گناهانى را كه دَرِ نعمتت را به روى من مى‏بندد.

حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) نیز در روایتی می فرماید:

«ما أنعم الله علی عبد بنعمة فسلبها إیاه حتی یذنب ذنبا یستحق بذلك السلب» . (گفتار رفیع، ج ?، ص ??? به نقل از: بحار الانوار، ج 73، ص 339.) ؛ خداوند هیچ نعمتی را كه به بنده ای بخشیده از او سلب نمی كند مگر اینكه گناهی مرتكب شود كه به خاطر آن مستحق سلب آن نعمت شود.

از مواهب الهی قدردانی و حق شناسی کنید و به نحو مطلوب بهره برداری نمایید ، آنها را بر شما افزایش می دهیم و اگر ناسپاسی کنید و آن نعمت ها را بیهوده و در راه خلاف مصرف کنید ، عذاب من البته شدید است

جهان با تمام اجزائش یک مجموعه منسجم است پس چگونه می توان انتظار داشت که کوچکترین عمل فرد بر این مجموعه تأثیر نگذارد . شما یک ساعت را تصور کنید وجود اجزاء این ساعت در کنار یکدیگر است که ساعت را ساعت می کند و عمل هر یک از اجزاء بر دیگری مرتبط است . عمل انسان ها نیز در این کره خاکی صفت بد یا خوب را متعلق خود ساخته است و هر عملی خوب یا بد نتیجه ایی را در پی دارد که در همین جهان باید انتظار آن را داشت . در همان لحظه یا در آینده جهان عکس العمل  خود را به نمایش خواهد گذارد و این غفلت و جهالت آدمی است که که از درک این بازتاب غافل است . برای مثال هر چند وقت یکبار خبردار می شویم که در گوشه و کنار جهان طبیعت چشمه ای از خشم خود را بروز داده و عده بسیاری را به کام مرگ کشانده و صدمات مالی و جانی بسیاری به بار آورده است هر چند در گذشته نیز چنین اتفاقاتی رخ میداده اما اگر آمارها را دقیق بررسی کنیم می بینیم که در عصر ما افزایش زیادی داشته است و این عکس العمل طبیعت و بازتاب عمل یکایک ماست و  دودش نیز به چشم کسی جز خود ما نمی رود .

گناه

ممکن است بگویید این مساءل ناشی از تحولات جامعه بشری افزایش جمعیت و ... است و ربطی به اعمال ما ندارد بله درست است کمی دقت کنید ببینید این عوامل خود معلول چه علت هایی هستند اسراف و زیاده خواهی های ما انسان ها نادیده گرفتن نظم طبیعت و ... خلاصه کلام اینکه خداوند متعال خیر محض است و در ذات متعالیش شر و بدی راه ندارد و آنچه ما به از بدی ها شاهدش هسیتم آینه ایست که کردار ما را خاطر نشان می کند . پس بهتر است کمی بر آنچه که در صدد انجامش هستیم دقت کنیم .

از آیات قرآنی در این باره می توان سوره ابراهیم آیه 7 را نام برد :

«لَئن شَکَرتم لأزیدنّکم وَ لَئن کفرتُم إن عذابی لِشدیدٌ» ؛اگر از مواهب الهی قدردانی و حق شناسی کنید و به نحو مطلوب بهره برداری نمایید ، آنها را بر شما افزایش می دهیم و اگر ناسپاسی کنید و آن نعمت ها را بیهوده و در راه خلاف مصرف کنید ، عذاب من البته شدید است .

علی علیه السلام در حکمت 204 نهج البلاغه می فرمایند :  اگر به کسی نیکی کردی و او حق شناسی نکرد ، تو را به کار نیک بی میل نگرداند ، که به جای او از تو کسی حق شناسی خواهد کرد که تو به او هیچ نیکی نکرده ایی و تو بیش از آن مقدار که کافر نعمت حق تو را ضایع کرده است ، از ناحیه بیگانه بهره مند خواهی شد . خداوند نیکوکاران را دوست می دارد .

مریم پناهنده

بخش نهج البلاغه تبیان


منابع :

1- نهج البلاغه دشتی.

2نظری دیگر در نهج البلاغه از منظر استاد مطهری / به کوشش حسین علیزاده ، سید مجتبی ضمیری

3.علی و جاری حکمت / عبدالمجید فلسفیان 

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.