تبیان، دستیار زندگی
در مباحث اقتصادی همواره پای پول در میان است عاملی موثر درشکل گیری فعالیت های اجتماعی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رشوه، تیغ برنده سلامت کاری


در مباحث اقتصادی همواره پای پول در میان است  و عاملی موثر درشکل گیری فعالیت های اجتماعی به شمار می رود؛ بی شک شاید بتوان گفت که از هردری که پول و مسائل اقتصادی وارد می شود از در دیگررشوه و رشوه خواری وارد می شود ؛ ملازمت وهمراهی این دو آنچنان است که تصوراین مسئله  در جایی فعالیت اقتصادی صورت گیرد و خبری از رشوه نباشدغیرممکن است.


رشوه، تیغ برنده سلامت کاری

رشوه عبارت است از دادن مالی منقول یا غیر منقول و یا وجه نقد به کسی برای انجام یا تسریع در انجام مقصود خود یا ثابت کردن باطل و حق جلوه دادن آن.

در شرایط کنونی جامعه ما و با توجه به معضلات اقتصادی ونابسامانی در گردش های مالی جامعه مسئله رشوه نیز گسترش یافته و در واقع افراد برای به دست آوردن موقعیت های مالی حاضر به پرداخت مبلغی به عنوان رشوه هستند . از بیان مطالب فوق یک هدف مد نظرم بود وآن عنوان نمودن میزان نفوذ رشوه خواری در نظام اداری جوامع است که این نظام اداری خود از بزرگترین عوامل تشکیل دهنده زیر ساخت های یک جامعه می باشد.در واقع در هر تحقیق بین المللی که در مورد فساد اقتصادی و رشوه خواری انجام می شود، غالباً نام ایران در آن بارز است و شیوه های رایج فساد در ایران را به عنوان نمونه شرح و بسط می دهد.

علت این امر این است که در کشوری با ساختار غالب دولتی و نه تماماً دولتی مانند کشورما ، مردم در بیش از %80 امور خود مجبور به رجوع به بخش های دولتی هستند واین امر خود شاهدی بر این مدعاست که جامعه ما جامعه ای با ساختار دولتی است واین امر خود ضریب رشوه خواری را در آن افزایش می دهد .به بیانی دیگر گستردگی سیستم دولتی و انحصار، نبود فضای لازم برای فعالیت و رقابت بخش خصوصی، به کار گماردن افراد فاقد شایستگی در پستهای حساس، تورم، بی اعتمادی به آینده، ناتوانی از حل مشکلات ،فقر کارکنان دولت و تفاوت طبقاتی تقریباً در همه تحقیقات به عنوان دلایل فساد اقتصادی و شیوع رشوه در ایران ذکر می شود.

گستردگی سیستم دولتی و انحصار، نبود فضای لازم برای فعالیت و رقابت بخش خصوصی، به کار گماردن افراد فاقد شایستگی در پستهای حساس، تورم، بی اعتمادی به آینده، ناتوانی از حل مشکلات ،فقر کارکنان دولت و تفاوت طبقاتی تقریباً در همه تحقیقات به عنوان دلایل فساد اقتصادی و شیوع رشوه در ایران ذکر می شود.

در این سیستم اقتصادی، کارمندان همواره فقیرتر شده اند و در نتیجه از هر فرصتی برای کسب درآمد فوق العاده استفاده می کنند و در رده های بالاتر نیز پای ارقام بزرگ و امتیازات ویژه در میان است. ارباب رجوع هم به یکدیگر توصیه می کنند ,به جای اینکه خود را درگیر بوروکراسی و یا چانه زنی بابت کارهای پردردسر کنید، کافی است کمی پول بپردازید تا هم کارها سریع تر انجام گیرد و هم گرفتاری هایتان حل شود.,

بسیاری از سرمایه گذاران که فعالیتشان را متوقف کرده اند، می گویند پایین دستی ها هم به اندازه بالادستی ها سهم می خواهند. برخی از سرمایه داران از بابت مسؤولیت اخلاقی و پیامدهای حقوقی احتمالی می ترسند . ضمن اینکه به آسودگی خاطر و تمرکز نیاز دارند و وقتی با چنین شرایطی مواجه می شوند، ترجیح می دهند از سرمایه گذاری صرفنظر کنند. به این ترتیب رشوه خواران تبهکاران بزرگی هستند. آنها اقتصاد را از حالت طبیعی و ساز و کار عادی عرضه و تقاضا خارج می کنند. برخی از آنها به اصطلاح کلاه شرعی هم پیدا می کنند و چنین توجیه می کنند که این پول را به خاطر وساطت دریافت کرده اند. وقتی تورم به حد اشباع می رسد،  ارتشا گسترش می یابد و جامعه پوسیده می شود.در واقع بحران به حدی است که اینک برخی مؤسسات دولتی به تکاپو افتاده اند تا موضوع را ریشه یابی کنند و راه حلهایی پیدا کنند، بویژه آنکه رشوه خواری به سودهای کلانی برای طرفهای خارجی هم منجر می شود.

برای حذف یا كاهش این پدیــده شوم در نظام اداری كشور، نیازمند برنامه هایی هستیم كه با تاثیر بر فرهنگ عمومی جامعه و ابعاد آن همچون فرهنگ سازمانی (به عنوان پدیده ای كه به طور مستقیم از فرهنگ جامعه تاثیر می پذیرد)، پیشگیری از بروز فساد اداری را هدف قرار دهد.

رشوه، تیغ برنده سلامت کاری

فرهنگ سازمانی عبارت از آداب، رسوم و اخلاقیات و ارزشهایی كه به طور علنی اعلام شده و انباشته ای از آموخته های مشترك در طول تاریخ مشترك است که اشاره به استحكام ساختاری و الگویی بودن و تكامل سازمان دار راهکارهای پیشگیری و مقابله با رشوه خواری است.زیرا فرهنگ سازمانی این قابلیت را دارد كه بتواند مانع از بروز بسیاری از جریانات توأم با فساد اداری گردد وهم چنین می تواند با معرفی الگوی رفتاری مطلوب به كاركنان، رفتار آنان را كنترل و ازطریق تثبیت شیوه های مطلوب انگیزش، به رفتار كاركنان جهت دهد. همچنین فــــرهنگ سازمانی ازنظر اجتماعی به عنوان چسبی به حساب می آید كه می تواند ازطریق ارائه استاندارد مناسب، اجزای سازمان را به هم متصل كند. اهمیت فرهنگ سازمانی در شكل دادن به رفتار كاركنان و القای تعهد درونی در آنان به حدی است كه به مجموعه آن نام سازمان غیررسمی را می دهد كه می تواند باعث شود در افراد نوعی تعهد و احساس مسئولیت نسبت به چیزی به وجود آورد كه آن چیز، بیش از منافع شخصی فرد است. درعین حال، برنامه هایی وجود دارند كه متمركز بر فرهنگ جامعه بوده و به منظور پیشگیری از ایجـــاد فساد طراحی شده اند. ازجمله این برنامه ها، طرح میثاق سلامت است كه سازمان جهانی شفافیت آن را مطرح كرده و هدف آن محفوظ نگه داشتن تعاملات همگانی از فساد است. در اصل میثاق سلامت، یك سوگند نامه لازم الاجرا بین سازمانهای دولتی (به عنوان ارائه دهندگان خدمات) و موسسات و افراد (به عنوان مراجعه كنندگان به دولت( است، به طوری كه آنها رشوه ندهند و دولت و اجزای آن رشوه نگیرند.

اصطلاح فساد اداری در برابر سلامت اداری به كار می رود. درباره فساد دستگاههای دولتی  می توان رشوه و سوءاستفاده از موقعیتهای شغلی، برای نفع شخصی را نام برد. چون سازمان ها از خرده سیستم های گوناگونی تشكیل شده اند كه یكی از مهمترین آنها خرده سیستم منابع انسانی است. بر همین اساس در مبارزه با پدیده فساد اداری، تمركز بر روی عواملی كه مستقیمــاً به بُعد منابع انسانی سازمان مربوط می شود، می تواند تاثیر بیشتری در كاهش یا حذف فساد اداری در سازمان داشته باشد  .  فرهنگ سازمانی به عنوان پدیده ای كه نشات گرفته از سیاستها و رویكردهای مدیران رده بالای سازمانی است ازجمله عواملی است كه نقش مهمی در پیشگیری از بروز فساد در ادارات و سازمانها دارد. از آنجا كه فساد اداری  می تواند تاثیر زیادی بر روی حركت توسعه جامعه بگــذارد و بنابر اهمیتی كه فرهنگ سازمانی - به عنـــــوان یكی از مهمترین عوامل پیشگیری كننده از بروز فساد اداری - دارد، می تواند بر رفتار و عملكرد اعضای سازمان نقش مهمی در كنترل درونی رفتارهای كاركنان و پیشگیری از بروز فساد اداری و پدیدآوردن دگرگونی در رفتارهای نامطلوب و ایجاد ثبات در رفتارهای موردنظر سازمان داشته باشد.

فــــرهنگ سازمانی ازنظر اجتماعی به عنوان چسبی به حساب می آید كه می تواند ازطریق ارائه استاندارد مناسب، اجزای سازمان را به هم متصل كند. اهمیت فرهنگ سازمانی در شكل دادن به رفتار كاركنان و القای تعهد درونی در آنان به حدی است كه به مجموعه آن نام سازمان غیررسمی را می دهد كه می تواند باعث شود در افراد نوعی تعهد و احساس مسئولیت نسبت به چیزی به وجود آورد كه آن چیز، بیش از منافع شخصی فرد است.

فرهنگ سازمانی درقالب مجموعه ای از باورها و ارزشهای مشترك كه بر رفتار و اندیشه های اعضا و سازمان اثر می گذارد، می تواند به عنوان سرچشمه ای برای دستیابی به محیط سالم اداری و یا فضایی كه ترویج كننده فساد اداری است به شمار آید.

بدیهی است فرهنگ سازمانی از طریق اعمال کارکردهای اساسی خود برکارکنان می تواند قابلیت بالایی برای پیشگیری از بروز فساد اداری داشته باشد .منظور از روش پیشگیرانه این است که نظام تحول یافته بر کشف موارد فساد و تنبیه متخلفان به روش بازدارنده تجهیز شود.به ترتیبی که با تکیه بر رویکرد نظام و جامعه نسبت به رفع فساد و حل اساسی آن در سطح کشور اقدام کند. بر این اساس احتمال بروز رفتارهای نامطلوب در کارکنان در مسیر خاص و متناسب با محتوای فرهنگ سازمانی با ارائه الگوهای رفتاری به کارکنان کاهش یافته و کنترل می گردد و از طریق تثبیت شیوه های انگیزش و معرفی مشوق های مثبت در کارکنان آنان را وادار کند که همگام با سازمان گام بردارد.

به هرحال رشوه و رشوه گیری نه تنها موجب می شود تا جامعه امنیت روحی و روانی خود را نسبت به اعمال قانون ازدست دهد، بلکه از صاحب منصبان و قضات و دیگر کسانی که در مقام خدمت گزاران جامعه قرار دارند سلب اعتماد و اطمینان می شود و جامعه از درون فاسد شده و فرومی پاشد. زیرا اگر جامعه دچار این گونه مسائل نابهنجار شود  و به شکل رفتار و فرهنگ عمومی در جامعه گسترش یابد قوانین، از ارزش و اعتبار می افتد و هرج و مرج جامعه را فرامی گیرد و درنتیجه آن جامعه نمی تواند در مسیر کمالی خویش حرکت کند.

فرآوری: فاطمه برادران

بخش اجتماعی تبیان


منابع:آفتاب/ایران امروز

لینک های مرتبط 

• خاموش اما پرهیاهو

• هم خانگی ؛آشیانه ی ابلیس

•  همرنگ شو تا رسوا نشوی