راهی برای محبوب شدن
کسي نيست که در اين دنيا زندگي کند و از عقل سالمي بهره‌مند باشد ولي نخواهد محبوب دل مردم باشد. انسان در دنيا خواستار محبت است. دوست دارد ديگران به او عشق بورزند و صادقانه او را دوست بدارند. لذا براي رسيدن به اين هدف، سعي مي‌کند با انجام برخي کارها، خود را محبوب دل مردم کند.
نکته مهم و حياتي در اين ميان، اينجاست که هميشه اين کار جواب نمي‌دهد و چه بسا اثر معکوس مي‌گذارد. ممکن است شخصي دنيا را به پاي محبوب خود بريزد، ولي نتواند محبت او را به خود جلب کند. حتي ممکن است برخي اعمالي که به تصور خودش، موجب خوشحالي محبوبش مي‌شود، را انجام دهد، ولي به عکس، جز انزجار و نفرت، ثمره اي ندهد.
از سوي ديگر، برخي هم هستند که دستشان خالي است. براي کسي هم کاري نمي‌کنند، ولي محبوب دل مردم‌اند. حال سوال اينجاست که چه نکته اي در اين مساله نهفته است؟ ما براي جلب محبت مردم چه کار کنيم؟
نکته اينجاست که طبق آموزه‌هاي ائمه اطهار عليهم السلام، قلب مومن، بين دو انگشت از انگشتان خداست. اين روايت کنايه از اين است که همه احوالات و امور قلب به دست خداست. اگر بخواهد کسي را محبوب مي‌کند و اگر نخواهد، محبوبيتي اتفاق نخواهد افتاد. البته بحث در اين رابطه گسترده است و نقاط به ظاهر سوال برانگيزي هم وجود دارد که خارج از عهده و توان اين رساله است.
فقط براي روشن تر شدن مطلب به بخشي از توصيه هاي امام راحل اشاره مي کنم:
پس اى عزيزم ! نام نيك را از خداوند بخواه . قلوب مردم را از صاحب قلب خواهش كن با تو باشد. تو كار را براى خدا بكن ، خداوند علاوه بر كرامت هاى اخروى و نعمت هاى آن عالم ، در همين عالم هم به تو كرامت ها مى كند تو را محبوب مى نمايد. موقعيت تو را در قلوب زياد مى كند. تو در دو دنيا سربلند مى فرمايد. ولى اگر بتوانى با مجاهده و زحمت ، قلب خود را از اين حب هم به كلى خالص نما، باطن را صفا ده تا عمل از اين جهت خالص شود، و قلب متوجه حق گردد. روح بى آلايش شود. كدورت نفس برطرف گردد.
تو كار را براى خدا بكن ، خداوند علاوه بر كرامت هاى اخروى و نعمت هاى آن عالم ، در همين عالم هم به تو كرامت ها مى كند تو را محبوب مى نمايد.
حب و بغض مردم ضعيف ، و شهرت و اسم نزد بندگان ناچيز چه فايده دارد. فرضا فايده داشته باشد، يك فايده ناچيز جزئى چنده روزه است . ممكن است اين حب ، عاقبت كار انسان را به ريا برساند، و خداى نخواسته آدم را مشرك و منافق و كافر كند. اگر در اين عالم رسوا نشود، در آن عالم در محضر عدل ربوبى پيش بندگان صالح خدا و انبيا عظام او و ملائكه مقربين رسوا شود، سرافكنده گردد بيچاره شود. رسوايى آن روز را نمى دانى چه رسوايى است . سرشكسته در ان محضر را خدا مى داند چه ظلمت ها دنبال دارد آن روز است كه به فرموده حق تعالى كافر مى گويد: اى كاش خاك بودم و ديگر فايده ندارد.
اى بيچاره ! تو به واسطه يك محبت جزئى ، يك شهرت بى فايده پيش بندگان از آن كرامت ها گذشتى . رضاى خدا را از دست دادى خود را مورد غضب خداى تعالى نمودى اعمالى را كه بايد به آن ها دار كرامت تهيه كنى ، زندگانى ابدى و فرحناكى هميشگى فراهم كنى ، و به واسطه آن ها در اعلى عليين بهشت قرارگيرى ، مبدل كردى به ظلمات شرك و نفاق ، و براى خود حسرت و ندامت و عذاب هاى شديد تهيه نمودى ، و خود را سجينى نمودى . چنانچه در حديث شريف كافى مى فرمايد حضرت امام صادق عليه السلام كه پيغمبر فرمود، كه همانا فرشته بالا مى برد كار بنده را با فرحناكى . پس چون كارهاى نيكوى او را بالا برد، خداى عزوجل مى فرمايد: قرار بدهيد اين اعمال را در سجين . همانا اين در اين اعمال فقط مرا نخواسته است . من و تو با اين حال نمى توانيم سجين را تصور كنيم ، و ديوان عمل فجار را بفهميم ، و صورت اين اعمال را كه در سجين است ببينيم يك وقت حقيقت امر را مى بينيم كه ديگر دستمان كوتاه است و چاره منقطع .
اى عزيز! بيدار شو و غفلت و مستى را از خود دور كن ، و در ميزان عقل ، بسنج اعمال خود را، قبل از آن كه در آن عالم ميزان كنند، و حساب خود را بكش قبل از آن كه از تو حساب كشند، و آينه دل را از شرك و نفاق و دورويى پاك كن ، و مگذار زنگار شرك و كفر او را طورى بگيرد كه به آتش هاى آن عالم پاك نگردد. نگذار نور فطرت ، مبدل به ظلمت كفر شود. نگذار (فطرت الله التى فطر الناس عليها) (1) ضايع گردد. اين قدر خيانت مكن بر اين امانت الهى . پاك كن آينه قلب را، تا نور جمال حق در او جلوه كند، و تو را از عالم و هرچه در او است ، بى نياز كند، و آتش محبت الهى در قلب افروخته شده ، تمام محبت ها را بسوزاند كه همه عالم را به يك لحظه آن ندهى ، و چنان لذتى ببرى از ياد خدا و ذكر آن كه تمام لذات حيوانى را بازيچه بدانى .
اگر اهل اين مقام هم نيستى و اين معانى در نظرت عجيب مى آيد، نعمت هاى الهى را در عالم ديگر كه قرآن مجيد و اخبار معصومين از آن ها اطلاع داده اند، از دست مده ، به واسطه جلب قلوب مخلوق براى شهرت چند روزه موهوم ، آن همه ثواب ها را ضايع مكن از آن همه كرامات خود را محروم مكن ، و سعادت ابدى را به شقاوت هميشگى مفروش (2)
منابع:
1. سوره روم آيه 30
2 -چهل حديث ، ص 32 و 34
تهيه و توليد: محمد حسين امين - گروه حوزه علميه تبيان
