آیا وزارت نفت رفتنی است؟

بدون شک اقدام دولت برای ادغام وزارتخانه ها و کوچک کردن دولت ستودنی است و در راستای تحقق اهداف برنامه پنجم توسعه ، لازم الاجراست. اما این اقدام چه اثری بر بخش انرژی اقتصاد ما خواهد گذاشت؟

روز دوشنبه اعضای کابینه دولت برای ادغام وزارتخانه های نفت و نیرو چراغ سبز نشان دادند و با تصویب کلیات این تغییرات ساختاری تا اطلاع ثانوی مجید نامجو مامور تاسیس وزارت انرژی شده است.

وزارت نفت با انتشار بیانیه ای اعلام کرده است: بر اساس مصوبه هیئت وزیران تاکنون صرفا کلیات ادغام دو وزارتخانه نفت و نیرو تصویب شده و جزئیات ادغام این دو وزار‌خانه هنوز نهایی نشده است.

هیئت وزیران در راستای چابک سازی دولت و به منظور اجرای تکالیف قانون برنامه پنجم توسعه، صرفا کلیات ادغام وزارت نفت و وزارت نیرو را در تاریخ چهاردهم اردیبهشت سال  جاری تصویب کرده است.

درباره کم و کیف و جزئیات این ادغام مانند ساختار و تشکیلات جدید، نیروی انسانی، اختیارات،  وظایف محوله و مواردی از این دست، وزارت نفت و نیرو و مراجع صالحه و ذیمدخل همکاری لازم را خواهند داشت تا تصمیم نهایی هیئت وزیران به نحو شایسته و بایسته اجرایی شود.

این در حالی است که با تصویب هیئت وزیران "وزارت نفت" با همه امکانات، ‌تجهیزات،‌ اموال منقول و غیرمنقول و نیروی انسانی و تعهدات مربوط در وزارت نیرو ادغام شده است.

بر این اساس، کارگروهی متشکل از وزیر نیرو، معاونان برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور و توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور تشکیل شد تا نسبت به تهیه تشکیلات جدید و تعیین تکلیف اموال، امکانات، تجهیزات، نیروی انسانی و اختیارات و وظایف جدید اقدام و نتیجه برای طی مراحل قانونی به هیئت وزیران ارائه شود.

یک کارشناس اقتصاد انرژی با تاکید بر اینکه با ادغام نفت و نیرو کل مسئولیت هدفمندی یارانه ها بر دوش یک وزارتخانه خواهد افتاد نسبت به تبعات انحلال یک شبه وزارت نفت هشدار داد.

مرتضی بهروزی فر در گفتگو با مهر با اشاره به حذف یک شبه وزارت نفت و ادغام این وزارتخانه با نیرو گفت: در حال حاضر بیش از 90 درصد انرژی مورد نیاز کشور شامل نفت خام، گاز طبیعی و فرآورده های مختلف نفتی توسط وزارت نفت تامین می شود.

این کارشناس اقتصاد انرژی با تاکید بر اینکه ادغام شتاب زده وزارت نفت و نیرو به صلاح کشور نیست، تصریح کرد: هم اکنون وزارت نیرو با در اختیار داشتن نیروگاهها و سدهای مختلف به هیچ عنوان تولید کننده انرژی نیست بلکه وظیفه این وزارتخانه تبدیل یک حامل انرژی به یک انرژی الکتریسته و برق است.

به گفته وی در حال حاضر به طور متوسط روزانه بیش از 120 میلیون متر مکعب گاز طبیعی توسط وزارت نفت به نیروگاهها برای تولید برق انتقال می یابد ضمن آنکه سوخت بخش دیگری از نیروگاهها توسط فرآورده های نفتی تامین می شود.

بهروزی فر با اعلام اینکه هم اکنون گستردگی دو وزارتخانه نفت و نیرو بخش عمده ای از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها را در بر می گیرد، بیان کرد: با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در مرحله نخست قیمت گاز طبیعی، فرآورده های مختلف نفتی، آب و برق اصلاح شد.

این کارشناس اقتصاد انرژی با تاکید بر اینکه در صورت ادغام نفت و نیرو تمامی مسئولیت هدفمندی حاملهای مختلف انرژی به یک وزارتخانه واگذار می شود، تاکید کرد: بر این اساس کل مسئولیت گسترده اجرای قانون هدفمندی یارانه ها باید توسط یک مجموعه انجام شود.

وی با بیان اینکه ادغام وزارت نفت و نیرو باید مطابق با یک برنامه بلندمدت و جامع انجام شود، تبیین کرد: هم اکنون دو وزارت نفت و نیرو بخش عمده و گسترده ای از اقتصاد کشور را در اختیار دارند.

جالب است بدانید خبر مربوط به ادغام وزارت نفت در وزارت نیروی ایران به عنوان دومین كشور دارنده ذخایر نفت و گاز جهان، پنجمین صادركننده نفت جهان و رئیس دوره‌ای اوپك بارتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت.

ایران دومین دارنده ذخایر نفت و گاز در جهان و دومین تولید كننده اوپك است و به همین دلیل تحولات مربوط به بخش نفت و گاز این كشور مورد توجه شدید بازارهای جهانی قرار دارد.

از جمله سه خبرگزاری مهم رویترز، داوجونز و پلاتز با انتشار خبرهایی به این موضوع پرداخته اند و در تیتر خبرهای خود بر روی میركاظمی، وزیر نفت ایران تمركز داشته اند. میركاظمی به عنوان وزیر نفت ایران از ابتدای سال 2011 ریاست دوره ای اوپك را برعهده گرفته است.

داوجونز وزارت نفت را استراتژیكترین بخش ایران معرفی كرده و ادغام این وزارتخانه در وزارت نیرو را اقدامی كارشناسی و در جهات ارتقاء عملكرد دولت دانسته است. در عین حال به وجود انگیزه های سیاسی نیز در انجام این اشاره ای داشته است.

در این بین نکته تامل برانگیز این است که این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده است که ایران ریاست دوره ای اوپک را به عهده دارد.

مرتضی بهروزی فر کارشناس اقتصاد انرژی با تاکید بر اینکه رئیس کنفرانسهای اوپک بر خلاف دبیر کل از اختیارات محدودی در یکسال دوره ریاست خود برخوردار است به مهر گفت: در دوره یکساله رئیس اوپک در دو تا سه نشست سالانه مسئولیت اداره نشستهای این سازمان را بر عهده دارد.

وی با اعلام اینکه رئیس اوپک در سالهای اخیر به ترتیب حروف الفبا انتخاب می شود، تصریح کرد: برای انتخاب رئیس دوره ای اوپک هیچ گونه رای گیری انجام نمی شود و از سال 2012 میلادی هم عراق به عنوان رئیس جدید اوپک انتخاب خواهد شد.

سیدمحمد علی خطیبی با تاکید بر اینکه ریاست اوپک هم اکنون به عهده ایران است، گفت: هر فردی که در کشور مسئولیت وزارت جدید را به عهده می گیرد ریاست اوپک را نیز به طور طبیعی به عهده خواهد داشت.

نماینده ایران در اوپک با تاکید بر اینکه در واقع ریاست اوپک قائم به فرد نیست، تصریح کرد: سال 2010 میلادی هم به دلیل تغییرات مدیریتی که وزارت نفت اکوادور پیش آمد وزیر جدید به عنوان رئیس اوپک معرفی شد.

این مقام مسئول با اعلام اینکه بر همین اساس ایران با ارسال نامه ای رسما به اوپک شخص جدید را در صورت هرگونه تغییر معرفی می کند، بیان کرد: تاکنون هم مسعود میرکاظمی این مسئولیت را به عهده داشته است و از این پس یا وی یا هر فرد دیگری که به تشخیص رئیس جمهور سکاندار وزارتخانه جدید شود ریاست اوپک را به عهده می گیرد.

به گفته خطیبی مشکلی در این رابطه وجود ندارد و در اجلاس آینده اوپک که ژوئن 2011 در وین برگزار می شود رئیس اوپک هر فردی باشد حضور خواهد یافت.

از طرف دیگرمعاون وزیر نفت با بیان اینکه هم اکنون 97 درصد انرژی و بخش عمده درآمد ارزی توسط صنعت نفت تامین می شود انحلال وزارت نفت را رد کرد و گفت: ادغام وزارت نفت در نیرو قطعی نیست.

حمد الله محمدنژاد با اشاره به مصوبه روز گذشته هیئت دولت مبنی بر ادغام وزارتخانه های نفت و نیرو، گفت: این ادغام مطابق با مصوبه مجلس مبنی بر کاهش تعداد وزارتخانه های دولت از 22 به 17 وزارتخانه انجام شده است.

معاون وزیر نفت با تاکید بر اینکه تاکنون تنها کلیات ادغام این دو وزارتخانه مورد تصویب قرار گرفته است، تصریح کرد: در شرایط فعلی برنامه و استراتژی کلان دولت اجرای سیاستهای اصل 44 قانون اساسی و کوچک سازی فعالیت دستگاههای دولتی است.

این مقام مسئول با بیان اینکه ادغام وزارت نفت و نیرو در حالی انجام می گیرد که هم اکنون صنعت نفت موتور محرک و پیشران اقتصاد ملی به شمار می رود، اظهار داشت: بر این اساس در این تغییرات ساختاری باید با درایت و بررسی تمامی جوانب انجام شود.

وی با تاکید بر اینکه ادغام وزارت نفت در داخل نیرو بعید به نظر می رسد، بیان کرد: در حال حاضر هیچ مصوبه ای برای جزئیات ادغام وزارت نفت در داخل وزارت نیرو ارائه نشده است و قرار شده با تشکیل یک کارگروه چگونگی این تغییرات ساختاری مورد بررسی و کارشناسی قرار بگیرد.

تفاسیر بالا نشان می دهد که هر چند وزارت نفت مهمترین و عظیم ترین وزارتخانه در دولت به شمار می رود به نظر می رسد که باید منتظر باشیم که با ادغام در وزارت نیرو از جرگه وزارتخانه های دولتی حذف شود. اگر این طرح ادغام اجرایی شود میرکاظمی وزیر نفت جمهوری اسلامی هم از هیئت دولت خداحافظی خواهد کرد. امید است که چنین تصمیم مهمی با مطالعات کارشناسی و پرهیز از شتاب زدگی صورت گیرد

فرآوری :ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد تبیان

منابع:خبرگزاری مهر

خبرگزاری فارس