ایران تحریم ها را دور زده است!

یک تحلیلگر برجسته روس که جزو مشاوران دولت این کشور در امور ایران است، با انتشار مقاله ای مفصل تاکید کرد ایران خود را با تحریم های بین المللی سازگار کرده و این تحریم ها قادر به اثر گذاری نخواهد بود.

خانم نینا مامدووا، رئیس بخش ایران انستیتو شرق شناسی روسیه به کنفرانسی که به بررسی تاثیر تحریم های بین المللی بر موقعیت ایران اختصاص داشت مقاله ای با عنوان "تشدید تحریمها و نتایج آن" ارائه کرده است که آخرین ارزیابی های راهبردی روسیه از پروژه تحریم ایران در بر می گیرد.

متن کامل این مقاله که در تاریخ12 اردیبهشت 1390(2 مه 2011) توسط پایگاه انستیتو شرق شناسی روسیه منتشر شده، در ادامه می آید.

نخستین تحریم های جدی علیه ایران درپی اشغال سفارت امریکا توسط واشنگتن علیه ایران اعمال شد وسپس برخی کشورهای اروپایی تحریم های مشابهی به کارگرفتند. طی 20 سال پس از ایجاد جمهوری اسلامی تحریم ها بیشتر جنبه سیاسی داشتند وهرازگاهی برشدت و ضعف انها افزوده می شد و اروپا فقط هر از گاهی انها را به کار می گرفت. ضمنا دلایل تحریم ها هم کاملا سیاسی بود و به گروگان گیری کشتن مخالفان ایرانی دراروپا و حمایت حزب الله واز این قبیل مربوط می شد. ولی طی سال های اخیرمهمترین علت تحریم ایران برنامه هسته ای آن است و درپی صدور 4 قطعنامه در شورای امنیت تحریم ها جنبه بین المللی پیدا کرده اند ونوع تحریم هایی که کشورهای جهان به کارمی گیرند مختلف است.

با این وجود تحریم ها روزبه روز گسترش یافتند وشدید ترین تحریم ها توسط امریکا اعمال شد که هدف اصلی خود را تغییر رژیم ایران به عنوان بزرگترین تهدید علیه اسرائیل قرارداده است. این تحریم ها نه تنها شرکت های امریکایی و بلکه شرکت های خارجی سرمایه گذاری کننده در بخش انرژی ایران را شامل شدند ولی ازانجا که تحریم ها به تدریج به اجراگذاشته و در برخی موارد تضعیف شده اند اقتصاد ایران هم به تدریج با آنها سازگارشده است واین کشور نه تنها از دست دادن بازار آمریکا را با بازار آسیا جبران کرد بلکه نفت خود را به جزایرکارائیب هم می فرستاد که از آنجا به آمریکا صادر می شد. سپس این کشور توانست سرمایه گذاران خارجی را به بخش نفت وگاز جذب کند وخیلی ازشرکت های خارجی توانستند ممنوعیت های واشنگتن را دور بزنند. ایران همچنین خطوط انتقال گازبه ترکیه وارمنستان ساخته است.

بدون شک تحریم های آمریکا برکاهش حجم صادرات نفت ایران تاثیرگذاشته اند. با این وجود کشور به تدریج حجم استخراج این محصول را افزایش داده وافزایش بهای نفت کاهش توان استخراج آن را جبران کرده است. ازسوی دیگرتحریم های مربوط به برنامه هسته ای ایران که به خصوص ممنوعیت صادرات برخی کالاها را به این کشور شامل می شود از طریق واردات محصولات مورد نیاز از کشورهای ثالث کنار زده شد که درمیان آنها امارات و به ویژه دوبی با توجه به داشتن جمعیت قابل توجه ایرانی یکی ازمهمترین کانال ها به شمارمی رفت. ولی اوایل سال 2010 اوضاع به شدت تغییرکرد و در زمان رای گیری درمورد تحریم های جدید علیه ایران فقط برزیل وترکیه رای منفی و لبنان رای ممتنع داد. درنتیجه اتحادیه اروپا وچند کشور دیگر وحتی امارات که سود کلانی از محل ترانزیت کالا به ایران دریافت می کرد نیز چنین تحریم هایی را به جریان گذاشتند و بین المللی کردن تحریم های آمریکا نشان داد سیستم بین المللی معاصر دارای سلسله مراتب است.

افزایش بهای نفت، بخت ایران را برای جذب سرمایه های خارجی افزایش می دهد و داده های مربوط به حجم تجارت ایران با آمریکا اتحادیه اروپا روسیه و چین طی سال گذشته این گفته را تایید می کند. طی نیمه نخست سال حجم صادرات ایران به کشورهای اروپایی درمقایسه با سال پیش از آن 8.1 برابرشده است. با این که حجم تجارت با آمریکا چندان زیاد نیست و درسال گذشته تنها 63 میلیون دلار بوده افزایش 6 درصدی داشته است وحجم صادرات به چین یعنی بزرگترین شریک ایران 30 درصد وحجم صادرات به روسیه 25 درصد بیشتر شده است. مهمترین شاخص تاثیر تحریم ها به حجم واردات مربوط می شود ولی داده های اتحادیه اروپا درمورد حجم تجارت طی 8 ماه به روشنی نشان می دهد که پس ازتحریم ها درکمال تعجب حجم واردات از انگلیس از 28  به 16 درصد کاهش داشته درحالی که حجم واردات از آلمان 4 برابرشده است وبزرگترین صادرکنندگان به ایران روسیه وچین بوده اند.

یکی ازپیامدهای منفی تحریم ها برای ایران به کاهش حجم سرمایه های خارجی مربوط می شود. طی سال 2009 حجم سرمایه های مستقیم دراین کشوراز 20 میلیارد و 80 میلیون دلار به 15 میلیارد و 300 میلیون دلار رسیده ولی اواخرسال 2010 کمی افزایش داشته است. به عنوان نمونه درسال 2009 تعداد مجوزهای صادرشده برای ایجاد کارخانه های جدید درایران به طرز قابل توجهی کاهش یافته که می تواند هم نتیجه بحران و هم نتیجه تحریم ها باشد. ولی درسال 2010اوضاع تغییرکرد وحتی روند ساخت وساز درکشوربه خصوص با استفاده ازسرمایه های خصوصی ازسرگرفته شده است. ولی هنوز فاصله زیادی با احیای نرخ قبلی رشد وجود دارد با این که براساس ارزیابی های مقدماتی تولید صنعتی درسال گذشته 4 درصد افزایش داشته است. این رشد چه ازنظر نیازهای بازار داخلی و چه از نظر ظرفیت های صادراتی و کاهش نرخ بیکاری کافی نیست.

به خاطر تحریم ها قیمت تجهیزات افزایش یافته که موجب کاهش تولید صنعتی و گرانی محصولات داخلی خواهد شد. تحریم های اعمال شده علیه بیشتر بانک های ایرانی که توسعه همکاری های اقتصادی با کشور های دیگر را مشکل می کند، بیشترین ضربه را به اقتصاد ایران وارد کرده است. درحال حاضر نرخ بیکاری دراین کشور 15 درصد است که موجب تشدید تشنج درکشوری می شود که 70 درصد مردم آن در سن فعال قراردارند ولی فقط چهل درصدشان شغل دارند. این رقم از میزان بالای بیکاری پنهان درایران حکایت دارد. درشرایط بحران مالی جهانی که تحریم ها هم آن را تشدید کرده اند دولت احمدی نژاد با هدف کاهش نارضاتی مردم ازتورم موجود جهات جدید سیاست اقتصادی را تنظیم و میزان استفاده از ابزارهای سیاست یارانه ای را کم کرده است.

بخش اقتصاد تبیان

منبع:جهان نیوز