بچه‌های امروز شعرزده هستند یک شاعر کودک و نوجوان گفت: بچه‌های امروز اصلاً شعر را نمی‌شناسند و بیشتر به خواندن داستان‌هایی چون داستان‌های ژانر وحشت علاقه دارند. ما هم در این زمینه مقصریم؛ چون ارتباط میان بچه‌ها و شعر را خشک و سخت کردیم. گویی قرار است مساله ریاضی یا فیزیک حل کنند.
نشست بررسی جایگاه و ویژگی‌های شعر سپید برای کودکان و نوجوانان، عصر روز یکشنبه 18 اردیبهشت با حضور حسین تولایی و عباس تربن در سرای اهل قلم کودک و نوجوان در نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
حسین تولایی سی و دو ساله که فوق لیسانس رفاه اجتماعی دارد از سال 1377 در كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان به‌عنوان مربی مركز آفرینشهای ادبی مشغول به كار شد؛ «درخت عاشق پرنده است» و «بیا چند شاخه حرف بزنیم» دو مجموعه شعر نوجوانان تولایی است. او در این نشست گفت:
باید کودک و نوجوانی که می‌خواهیم برایش شعر سپید ارائه دهیم را تعریف کنیم. منظورم از کودک، بچه‌های کلاس‌های چهارم و پنجم ابتدایی است. باید ببینیم وضعیت کودکان و نوجوانان امروز ما چگونه است. کودکان امروز نسبت به گذشته بسیار متفاوت‌اند. در بین کودکان و نوجوان ما، عده‌ای هستند که اصلاً کتاب نمی‌خوانند. من موافق شعر سپید برای آن دسته از کودکان و نوجوانان امروزی هستم که مطالعه می‌کنند.
شاعران کودک و نوجوان ما چقدر سعی کرده‌اند شعر را به کودکان و نوجوانانی که کتاب می‌خوانند، نزدیک کنند؟ آموزش و پرورش که در این سال‌ها هیچ کار مفیدی در این زمینه نکرده است و بچه‌ها را سال‌ها در زمینه شعر به عقب رانده است. قبول کنیم که ادبیات کهن، کودک و نوجوان را از شعر دور می‌کند. وقتی در آموزش، ادبیات تعلیمی را به کار می‌گیریم، شعر از آن حالت هنر بودنش دور می‌شود و همین باعث می‌شود تا بچه‌ها، شعر مناسب خودشان را پیدا نکنند.
زنگ ادبیات را برای بچه‌ها خسته‌کننده کرده‌ایم
وقتی شناختی ایجاد نکرده‌ایم، صحبت کردن از شعر سپید کار درستی نیست. بچه‌های امروز اصلا شعر را نمی‌شناسند و بیشتر به خواندن داستان‌هایی چون داستان‌های ژانر وحشت علاقه دارند. ما هم در این زمینه مقصر هستیم چون ارتباط میان بچه‌ها و شعر را خشک و سخت کردیم. گویی قرار است مساله ریاضی یا فیزیک حل کنند. به همین روال زنگ ادبیات خسته کننده شد و بچه‌ها با شعر مانوس نشدند.
یکی از ضربه‌ها را ما شاعران به شعر سپید کودک زده‌ایم. مطالبی را روی کاغذ می‌آوریم و نام شعر سپید رویشان می‌گذاریم؛ در حالی که از اندیشه و احساس شاعرانه تهی هستند.
شاعران کودک و نوجوان ما چقدر سعی کرده‌اند شعر را به کودکان و نوجوانانی که کتاب می‌خوانند، نزدیک کنند؟ آموزش و پرورش که در این سال‌ها هیچ کار مفیدی در این زمینه نکرده است و بچه‌ها را سال‌ها در زمینه شعر به عقب رانده است. قبول کنیم که ادبیات کهن، کودک و نوجوان را از شعر دور می‌کند.
در ادامه عباس تربن گفت: تجربه شعر سپید برای کودکان و نوجوانان، یک تجربه نوپا است. خوب است که در چنین بحث‌هایی ابتدا این سوال را مطرح کنیم که چرا برای بچه‌ها شعر سپید بسراییم؟ به نظرم از اساس شعر سپید و کلاسیک دو جهان متفاوت دارند و هیچ‌کدام دنیای دیگری را تنگ نمی‌کند. بچه‌های امروز به طور غیرمستقیم با ادبیات وحشت یا گونه‌های دیگر آشنا می‌شوند اما در این میان ما برای آشنایی شان با شعر چه کرده‌ایم؟
وی افزود: قبول دارم که بچه‌های امروز شعرزده هستند. البته قسمتی از مسئولیت این موضوع به شاعران هم باز می‌گردد. چون بچه‌ها را دست کم گرفتند و شعر نوجوان را امتداد شعر کودک تلقی کردند. در حالی که نوجوان در حال تغییر شخصیتی است و دوست دارد جدی گرفته شود. به نظرم شعر سپید می‌تواند این سوء تفاهم را برای نوجوان برطرف کند که ما تو را کودک می دانیم.
شعر سپید پیچیدگی شعری را برای بچه‌ها بیشتر می‌کند
تربن گفت: شعر سپید از نظر زبانی موجب می‌شود که پیچیدگی شعر بیشتر شود. در زمینه موسیقی هم می‌تواند زیبایی‌شناسی متفاوتی ارائه بدهد. در حالی که هنوز شعر سپید جای خود را میان کودکان و نوجوانان باز نکرده، عده‌ای از بچه‌های امروز شعرهای سهراب سپهری یا فروغ فرخ‌زاد را می‌خوانند و با شاعرانی چون اخوان ثالث آشنا هستند. انگیزه‌های روانشناختی است که باعث می‌شود بچه‌ها به سراغ این اشعار بروند.
فرآوری: مهسا رضایی
بخش ادبیات تبیان
منابع: خبرگزاری مهر، خبرگزاری کتاب ایران، آرتنا
