حبیب الله خان خلعتبری تنکابنی

از مجموعه مشاهیر مدفون در حرم امام رضا(ع)

یکی از عمده ترین کارهای ساعدالدوله سرکوب شورش سیدعالمگیر در کلاردشت بود.در سال1308ﻫ.ق فردی به نام سیدمحمد یا به گفته اعتمادالسلطنه سیدباقر٬از اهالی صحنه کرمانشاه به کلاردشت مازندران آمد و خود را به فرقه علی اللهی منتسب کرد.

حبیب الله خان پسرولی خان تنکابنی و پدر محمدولی خان سپهسالار(1264-1345ﻫ.ق)از رجال عهدقاجار.او از خاندان خلعت بری های تنکابن است که از حدود اواخر عهد کریم خان زند(1163-1193ﻫ.ق) بر منطقه تنکابن و اطراف آن حکومت داشته اند.ولی خان پدر حبیب الله خان یکی از فرماندهان سپاه محمدشاه قاجار در لشکرکشی به هرات درسال 1253ﻫ.ق بود.او که از خود رشادت ها و شایستگی هایی نشان داد در همین جنگ کشته شد و منصب وی به پسر بزرگش حبیب الله خان واگذارشد.حبیب الله خان همچون پدرش حکومت محال ثلاث(تنکابن٬کجور و کلاردشت)را به دست آورد.او توانست خود را بیشتر به دربار قاجاری نزدیک کند و با استفاده از نفوذ خود املاک و اراضی بیشتری را به تملک درآورد به طوری که این خاندان در زمان او به یکی از بزرگترین ملاکین منطقه تبدیل شدند.

در سال1280ﻫ.ق حبیب الله خان به درجه سرتیپی رسید و در سال بعد یکی از فرماندهان لشکری بود که برای سرکوبی طوایف تراکمه یموت کوکلان راهی استرآباد شد٬این لشکرکشی با موفقیت همراه بود.چندسال بعددر1286ﻫ.ق به حبیب الله خان لقب ساعدالدوله اعطاءشد و در سال1298ﻫ.ق حکومت استرآباد به او واگذارشد و مدت پنج سال در این منطقه بود. درسال1303ﻫ.ق به اشاره روس ها معزول شد و سهام الدوله شادلو بجنوردی حاکم آنجا شد.

یکی از عمده ترین کارهای ساعدالدوله سرکوب شورش سیدعالمگیر در کلاردشت بود.در سال1308ﻫ.ق فردی به نام سیدمحمد یا به گفته اعتمادالسلطنه سیدباقر٬از اهالی صحنه کرمانشاه به کلاردشت مازندران آمد و خود را به فرقه علی اللهی منتسب کرد.او خیلی زود طرفدارانی در میان اهالی بومی و کردان خواجه وندی به دست آورد٬این زمانی بود که بیشتر نواحی ایران در مخالفت با امتیاز توتون و تنباکو ملتهب بود.در منطقه کلاردشت هم اهالی٬که به علت ظلم خوانین منطقه از وضعیت ناراحت بودند٬به این سید پیوستند و علیه عمال حکومتی شورش کردند.آنها تعدادی از وابستگان به دربار؛از جمله سبحان قلی خواجه وند را به قتل رساندند.هنگامی که این خبر به تهران رسید٬ساعدالدوله با لشکری مامور سرکوب شورش شد.ساعدالدوله درمرزن آباد٬از روستاهای کلاردشت٬از سید تقاضا کرد خود را تسلیم نماید اما او امتناع کرد.درجنگی که بین طرفین رخ داد٬سید شکست خورد و دستگیر گردید و یارانش کشته و متواری شدند.در سال1309ﻫ.ق حبیب الله خان و لشکرش در این منطقه کشتار وسیعی از مخالفان صورت دادند؛به طوری که ساعدالدوله خودش اقرارکرد:((هزارنفرکشته ام.....وخیلی هم از این فقره مفتخربود.))ساعدالدوله پس از پیروزی در این جنگ با سروصدایی زیاد به همراه اسرایی که داشت وارد تهران شد و ناصرالدین شاه که از شر فتنه بزرگی خلاصی یافته بود٬درجه امیرتومانی یا سرداری راب ه ساعدالدوله اعطاکرد.درسال1310ﻫ.ق حکومت منطقه اراک(عراق)به او واگذارشد ولی یک سال بعد در 24شوال 1311ﻫ.ق استعفای خود را از این منطقه تقدیم شاه کرد و عمادالدوله جانشین او شد.او در سال های پایانی به علت پیری چندان حضوری در حوادث از جمله جریان مشروطیت نداشت و بیشتر کار در اختیار فرزندش محمدولی خان بود.بالاخره در سال1326ﻫ.ق/فروردین1287ﻫ.ش در همان روز که پسرش سپهسالار همراه اتابک وارد تهران شد ٬فوت نمود. جسد او را به مشهد منتقل و در حرم دفن شد. چون پسربزرگش محمدولی خان دارای القاب گوناگون بود٬لقب ساعدالدوله به پسرکوچکش جمشیدخان و پس ا ز او  به پسر کوچک محمدولی خان به نام علی اصغرخان داده شد.

حریم رضوی