تبیان، دستیار زندگی
سریال‌های طنز یكی از جذاب‌ترین آثار تلویزیونی در كشور ما هستند البته در كنار این جذابیت باید به این نكته هم اشاره كرد كه این آثار از معدود كارهای تلویزیونی است كه توانسته در جامعه فرهنگی و هنری موج ایجاد كند و حتی سینمای كمدی ایران را تحت‌الشعاع قرار دهد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

كمدی‌های تلویزیونی ؛ متفاوت از سینما

بازیگران سال‌هاست در تلویزیون و سینما ترك‌تازی می‌كنند اما اكنون زمان آن رسیده آثار كمدی نفسی تازه كنند.


 سریال‌های طنز یكی از جذاب‌ترین آثار تلویزیونی در كشور ما هستند البته در كنار این جذابیت باید به این نكته هم اشاره كرد كه این آثار از معدود كارهای تلویزیونی است كه توانسته در جامعه فرهنگی و هنری موج ایجاد كند و حتی سینمای كمدی ایران را تحت‌الشعاع قرار دهد و این سینما را به پر مخاطب‌ترین گونه سینمایی در ایران تبدیل كند.


مرجانه گلچین

البته فیلمسازانی كه به اصول سینمای كمدی پایبند هستند با این موج بشدت مخالفند و معتقدند كه طنزهای تلویزیونی در دراز مدت باعث شدند تا سطح كیفی آثار سینمایی پایین بیاید؛ چون در این شرایط مردم به سینما نمی‌آیند كه یك فیلم خوب ببینند بلكه به سینما می‌آیند تا خلاصه‌ای از یك سریال شبانه طنز را تماشا كنند كه بازیگران تلویزیون هم در آن بازی می‌كنند.

البته این تقصیر تلویزیون نیست كه سینما برای راحتی و جذب مخاطب بیشتر شبیه تلویزیون شده است. اما این شبیه شدن برای تلویزیون یك آسیب جدی به همراه داشت؛ بازیگران طنز كه از تلویزیون به سینما رفتند و فعالیت خود را در 2 عرصه سیما و سینما گسترش دادند همه خلاقیت خود را در همان روزهای اولیه به نمایش گذاشتند و به مرور تبدیل به بازیگرانی تكراری و كلیشه‌ای شدند.

بازیگرانی از این امتیاز برخوردار بودند كه مردم از دیدن آنها و حركات نمایش‌شان خسته نمی‌شدند. برای این بازیگران فرق نمی‌كرد مقابل دوربین سینما هستند یا تلویزیون. آنها فقط می‌دانستند مقابل دوربین آزاد هستند تا با بداهه‌پردازی‌ها و شوخی‌های خود یك اثر طنز را شكل دهند.

تلویزیون یك رسانه عمومی است كه باید آموزش را در راس امور خود قرار دهد. تلویزیون می‌داند كه بینندگان چشم به صفحه شیشه‌ای آن دوخته‌اند تا برای امورات روزمره و رفتارهای شخصی، الگو پیدا كنند.

در این شرایط بود كه به گفته بسیاری از عوامل سازنده كارهای طنز كه در پشت دوربین فعالیت می‌كنند، شوخی‌های پشت دوربین و شخصی بازیگران مقابل دوربین هم اجرا شد، كارگردان هم چون می‌دانست كارش بازیگر محور است نه موضوع‌محور و شخصیت‌محور، آنها را به حال خود گذاشت و كارش فقط شد بیان این دو كلمه: دوربین....كات!

وقتی كارگردان همه چیز را به دست بازیگران می‌سپارد و فیلمنامه آنقدر قوی و منسجم نیست كه بتواند بازیگر را هدایت كند، كار كمدی یا همان طنز ابتدا از طنز تصویری به سمت طنز كلامی می‌رود و وقتی كلمه و كلام اساس كار شد، شوخی‌هایی كه بیشتر شبیه لودگی است، جای كمدی‌ موقعیت و شوخی‌های حساب شده را می‌گیرد.

مهران مدیری

این روند تقریبا در سینما كم و بیش ادامه دارد.سینما چون وابسته به گیشه است برای تجدید حیات سینمای كمدی باید به فكر چاره‌ اساسی باشد.

مدیران سینما هم باید سلیقه و طرز تفكر فیلمسازان را درباره فیلم‌های كمدی تغییر دهند و هم مخاطبان را با فضای تازه‌تری آشنا كنند و با ساخت فیلم‌های كمدی با حضور بازیگران جدید ثابت كنند كه سینما با تلویزیون فرق دارد و اگر سینما تبدیل به تلویزیون شود به نوعی در راه خودكشی قدم گذاشته است؛ چون چراغ این نوع سینما به مرور خاموش خواهد شد.

روند این خاموشی را اكنون در سینمای كمدی ایران می‌توان دید.مدتی است كه سینماداران به این نكته پی برده‌اند كه بازیگران طناز تلویزیونی ـ سینمایی دیگر قادر به خنداندن مردم نیستند چون به اصطلاح كفگیر خلاقیت آنها به ته دیگ خورده و دیگر چیزی برای گفتن ندارند.

شاید به همین دلیل هم هست كه این بازیگران از سینما به شبكه نمایش خانگی مهاجرت كرده‌اند و فعلا با كارگردانان و تهیه‌كنندگانی كه فقط به فكر سود خالص هستند، همكاری می‌كنند اما تجربه نشان داده‌ است كه مردم این دوره كه خیلی زود از همه چیز خسته می‌شوند، بزودی از آثار طنز شبكه نمایش خانگی هم دلزده خواهند شد.

اما تلویزیون راه و روشش فرق می‌كند. تلویزیون به گیشه فكر نمی‌كند. برای این رسانه مهم است كه مخاطب نظرش چیست و نسبت به آثار كمدی چگونه می‌اندیشد.

تلویزیون یك رسانه عمومی است كه باید آموزش را در راس امور خود قرار دهد. تلویزیون می‌داند كه بینندگان چشم به صفحه شیشه‌ای آن دوخته‌اند تا برای امورات روزمره و رفتارهای شخصی، الگو پیدا كنند.

مدیران تلویزیون می‌دانند كه مخاطب امروزی تلویزیون بشدت هوشمند است و سره را از ناسره تشخیص می‌دهد و خیلی زود متوجه می‌شود كه سازندگان یك اثر برای كارشان چقدر خلاقیت نشان داده‌اند و وقت گذاشته‌اند و چه زمانی از یك فرمول نخ‌نما شده و تكراری استفاده كرده‌اند.

به همین دلیل مدیران تلویزیون چند سالی است روی آثار طنز متمركز شده‌اند. آنها بدون این‌كه صورت مساله را پاك كنند تلاش می‌كنند كمدی‌های متفاوت را به نمایش بگذارند؛ كمدی‌هایی كه دیگر شبیه فیلم‌های طنز سینمایی نیستند و

فرهاد آئیش

بازیگران آنها متفاوت هستند.

تلویزیون می‌داند كه آثار كمدی بیشترین مخاطب را دارند. مردم به تفریح و خنده نیاز دارند به همین دلیل به تماشای فیلم‌ها و سریال‌های كمدی تلویزیون می‌نشینند. اما تلویزیون ایران یك رسانه ملی است. مردم آن را به خانه‌های خود راه می‌دهند چون می‌دانند كه آثار این رسانه برای آنها آسیب‌های روانی و فردی به همراه ندارد.

تلویزیون از مخاطب میلیونی استقبال می‌كند؛ اما در یك سال گذشته رسانه فراگیر تلویزیون نشان داده است كه برای این مخاطب احترام قائل است و نمی‌خواهد آثاری را برای او به نمایش بگذارد كه سطحی نازل دارند. نمایش آثاری مانند پایتخت و تقدیر از سازندگان این سریال از سوی معاونت سیما نشان داد كه سطح توقع تلویزیون از كمدی‌سازان در چه حد و اندازه است.

همان‌گونه كه گفته شد بازیگران سال‌هاست در تلویزیون و سینما ترك‌تازی می‌كنند و با استعدادهای معمولی و نداشتن كمترین خلاقیت در آثار طنز خود را تكرار می‌كنند اما اكنون زمان آن رسیده آثار كمدی، هوایی تازه به ریه‌های خود وارد كنند.

آثار كمدی باید فیلمنامه قوی داشته باشند و كارگردانانی خلاق سكان آنها را به دست بگیرند. حالا دیگر كار برای كارگردانانی كه بازیگران را مقابل دوربین آزاد می‌گذارند تا آنها خود را بارها و بارها تكرار كنند، سخت شده است. مخاطبان ذهن فعال و هوشمندی دارند و با دیدن اولین سكانس‌ها و صحنه‌ها از یك فیلم و سریال متوجه می‌شوند كه این اثر یك كار متفاوت است یا اثری است كه سال‌هاست در مسیر تكرار حركت می‌كند.

همه این عوامل باعث شده كه كمدی‌سازی كه تا یكی‌، دو سال پیش كاری راحت و بی‌دردسر بود به كاری دشوار برای كارگردانان و تهیه‌كنند‌گان تلویزیون تبدیل شده است.

بیراه نیست اگر بگوییم كه تلویزیون هر چند سابقه طولانی در زمینه طنز دارد اما اكنون بار دیگر وارد مرحله آزمون و خطا شده است.

كارگردانان، بازیگران و فیلمنامه‌نویسان جدید را به این نوع كار‌ها دعوت می‌كند حتی ساخت اثری را به آنها می‌سپارد اما این ریسك را هم نمی‌كند كه كار با این عوامل را ادامه بدهد یا اثری را كه آنها ساخته‌اند حتما به روی آنتن بفرستد.

كارهای كمدی حالا تبدیل به پاشنه آشیل تلویزیون شده‌اند اگر این آثار ضعیف یا تكراری باشند، اعتبار رسانه ملی را خدشه‌دار می‌كنند.

حالا دیگر مخاطبان تلویزیون كم‌كم می‌آموزند كه برنامه‌های تلویزیون را هم برای تماشا انتخاب كنند و مسلما تلویزیون تمایل ندارد كه یك كار كمدی را روی آنتن بفرستد كه مردم آن را از فهرست برنامه‌های انتخابی خود حذف كنند.

البته مدتی است كه دیگر برای گردانندگان تلویزیون میزان رضایتمندی مردم از یك اثر در اولویت قرار گرفته و میزان مخاطبان ردیف دوم را به خود اختصاص داده است. در چنین شرایطی است كه باید امیدوار بود چرا كه اتفاقات خوبی در زمینه كمدی‌های تلویزیونی در راه است.

بخش سینما و تلویزیون تبیان


منبع: طاهره آشیانی/ جام جم