تبیان، دستیار زندگی
زندگی حضرت ایوب علیه السلام که چگونه به انواع بلاها گرفتار شد و همه را با صبر و شکیبائی تحمل نمود، بر همگان روشن است، به طوری که به عنوان یک ضرب المثل در نزد خاص و عام به صبر ایوب مشهور و معروف می باشد. در کوران بلایا و مصیبت های شدید، و آن همه امتحان و آ
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

صبر حضرت ایوب و شماتت مردم


پس از آنکه حضرت ایوب از آن همه آزمایش الهی سرفراز بیرون آمد و از جانب خداوند عافیت کامل یافته، و تمام نعمت هایی را که از او گرفته شده بود، دوباره به دست آورد یک روز یاران و نزدیکانش از آن حضرت پرسیدند: آنچه در آن شرایط بر تو گذشت کدام سخت تر بود؟ حضرت در پاسخ ایشان فرمود: « سرزنش و شماتت (دوستان و) دشمنان.»


حضرت ایوب

گاهی در اطراف ما اتفاقاتی برای همنوعانمان می افتد که ذهن ما را درگیر این می کند که این حوادث از کجا آب میخورند و فلسفه وقوعشان چیست؟ مثلا کسی که تا دیروز در اوج عزت و بزرگی بود در نظر مردمان خار میشود البته این به زعم ماست و ممکن است دلیل این اتفاق نه تنها حقارت نباشد که نظر خداوند متعال است در راستای وسعت بخشیدن به شأن بنده اش او را دچار سختی و امتحانی کرده است حال این که وی چگونه با این پیش آمد برخورد می کند موضوع بحث ما نیست.

نکته ای که درصدد بیانش هستیم این است که ما باید مواظب رفتار و گفتارمان باشیم تا ناخواسته دست به گناه نزنیم و موجبات رنجش خاطر شخص مصیبت زده را فراهم نکنیم حال چه با کنجکاوی بی مورد ،ترحم و یا شماتت،که چرا چنین شد و چنان شد اگر فلان کار نکرده بودی و یا بر عکس این شرایط برایت پیش نمی آمد این ها یعنی نمک به زخم مردم پاشیدن .

زندگی حضرت ایوب علیه السلام که چگونه به انواع بلاها گرفتار شد و همه را با صبر و شکیبائی تحمل نمود، بر همگان روشن است، به طوری که به عنوان یک ضرب المثل در نزد خاص و عام به صبر ایوب مشهور و معروف می باشد. در کوران بلایا و مصیبت های شدید، و آن همه امتحان و آزمایش سخت الهی- که حضرت ایوب با صبر و توکل به حق تعالی از میان آن همه بلا سربلند و سرافراز بیرون آمد- در شرایطی خاص بیش از مواقع دیگر، بر ایوب علیه السلام سخت گذشت و باعث رنجش خاطر آن حضرت شد، و آن هنگامی بود که دوست و دشمن با نیش زبان او را به سبب آن رنج و بلاها، سرزنش و ملامت می نمودند.

چنانکه نقل شده است: پس از آنکه حضرت ایوب از آن همه آزمایش الهی سرفراز بیرون آمد و از جانب خداوند عافیت کامل یافته، و تمام نعمت هایی را که از او گرفته شده بود، دوباره به دست آورد یک روز یاران و نزدیکانش از آن حضرت پرسیدند: آنچه در آن شرایط بر تو گذشت کدام سخت تر بود؟

حضرت در پاسخ ایشان فرمود: شماتة الاعداء: 1 « سرزنش و شماتت (دوستان و) دشمنان».

آری حضرت ایوب علیه السلام سالیان بسیار بر بلا و مصیب صبر و شکیبایی نمود، اما در این امتحان الهی هیچ چیز برای آن حضرت سخت تر از شماتت مردم نبود.

ایوب علیه السلام در پاسخ آنان فرمود:« به عزت پروردگارم سوگند من هرگز غذایی نخوردم جز آن که یتیمی و ناتوانی با من بود که از آن غذا می خورد، و هیچ گاه دو کاری که در هر دوی آن ها اطاعت پروردگارم بود برای من پیش نیامد، جز آن که انجام آن سخت تر بود، انتخاب کردم»

بنابر روایتی پیرامون شماتت آن حضرت نقل شده است:

وقتی که شیطان ملعون از صبر و شکیبایی حضرت ایوب به تنگ آمد و در کار او درمانده شد، به نزد چند تن از اصحاب و پیروان او- که در کوه ها به صورت رهبانانی رندگی می کردند- آمده به آن ها گفت:بیایید به نزد این بنده گرفتار و مبتلا برویم و از بلا و گرفتاری او سوال کنیم. رهبانان سوار اسب های خود شده و به نزد ایوب آمدند و گفتند: ای ایوب، بهتر است گناه خود را که سبب این بلای بی سابقه شده است به ما خبر دهی، زیرا ما ترس آن را داریم که اگر از خداوند سوال کنیم ما را هلاک سازد.

ایوب علیه السلام در پاسخ آنان فرمود:« به عزت پروردگارم سوگند من هرگز غذایی نخوردم جز آن که یتیمی و ناتوانی با من بود که از آن غذا می خورد، و هیچ گاه دو کاری که در هر دوی آن ها اطاعت پروردگارم بود برای من پیش نیامد، جز آن که انجام آن سخت تر بود، انتخاب کردم».

در این وقت جوانی که همراه آنان بود به آن ها گفت:چه زشت است کار شما که به نزد پیغمبر خدا آمده و او را سرزنش کردید تا جایی که ناچار شد آنچه را از عبادت پروردگار خود پنهان می داشت آشکار سازد2.

روایتی است از امام صادق علیه السلام که می فرماید:خدای تعالی حضرت ایوب را بی آنکه گناهی داشته باشد، مبتلا به بلا نمود، و آن حضرت بر بلا صبر و شکیبایی نمود تا آنکه به سبب آن رنج و محنت ها او را سرزنش کردند، در این موقع بود که حضرت ایوب پروردگار خود را چنین خواند:

«أَنِّی مَسَّنِیَ الشَّیْطَانُ بِنُصْبٍ وَعَذَابٍ» 3 ؛ پروردگارا، شیطان مرا بسیار اذیت نموده و سخت به رنج و عذاب کشانده است، تو از کرم نجاتم بخش.

حضرت ایوب

پس از خداوند طلب ترحم کرد که او را نجات بخشد زیرا برای پیغمبران صبر در برابر سرزنش و زخم زبان و شماتت مردم بسیار سخت و دشوار است.4

عن ابی عبدالله علیه السلام قال: ابتلی ایوب سبع سنین بلاذنب:

امام صادق علیه السلام فرمود: «حضرت ایوب هفت سال بدون آنکه گناهی مرتکب شده باشد، دچار بلا گردید».5

در روایتی دیگر امام صادق علیه السلام فرمود:

انّ ایوب علیه السلام ابتلی من غیر ذنب و انّ الانبیاء لایذنبون، لانهم معصومون مطهرون، لا یذنبون و لا یربغون و لا یرتکبون ذنباً، صغیراً و لا کبیراً:

«حضرت ایوب علیه السلام بدون آنکه گناهی داشته باشد هفت سال به بلا و مصیبت گرفتار شد، البته پیغمبران هرگز گناهی انجام نمی دهند، زیرا آنان پاک و معصومند، نه گناهی مرتکب می شوند و نه انحرافی داشته و نه کجروی می کنند، و نه پیرامون خطا و معصیت می گردند، چه گناه و معصیت کوچک باشد و چه بزرگ».6

در دعاهای منسوب به پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله و سلم نقل شده است که می فرماید:اللهم انّی اعوذبک من غلبة العدوّ و شمانة الاعداء:7 ؛ «بار خدایا، پناه می برم به تو، از چیرگی دشمنان و شماتت بد خواهان».

پی نوشت ها :

1- بحار، جلد 12، ص 351- 352.

2- قصص قرآن یا تاریخ انبیاء، سیدهاشم رسولی محلاتی، جلد2، ص 7.

3- سوره ص، آیه 41.

4- علل الشرایع، جلد 1، باب 65، ص 96؛ بحار، جلد 12، ص 347.

5- همان.

6- خصال، باب سیعة، حدیث 108.

7- منهج الفصاحه، ص 638 علاء الدین اعلمی، نهج الفصاحه،  ص102.

فرآوری : محمدی

بخش قرآن تبیان


منبع : کتاب آفات زبان