برنامهسازان تلویزیون به سردرگمی مخاطب اهمیت نمیدهند؟
تغییر پی در پی نام سریالها از زمان نگارش تا پخش به روند معمولی تبدیل شده كه بیش از گذشته در خبرها مشهود است.
از جمله تغییر نام سریالها در چند هفتهی اخیر میتوان به تغییر نام «غریبهای در شام» (حسین لطیفی) به «وفا» ، «شانس زندگی» (میر باقری) به «رو به آسمان» و «به گیرندهها دست نزنید» (مهدی مظلومی) به «زندگی به شرط خنده» اشاره كرد كه دلیلی نیز برای این تغییر نامها همزمان با پخش عنوان نشده است؛ ضمن این كه تمامی سریالهای مذكور با تاخیر و تعویق پخش شده یا میشوند.
تغییر نام سریالهای تلویزیونی كه از سال 1381 با تغییر نام سریال «چهرهها» به «آبی مثل دریا» به امری معمول در تلویزیون ایران بدل شده است، اگرچه در نگاه نخست اتفاق چندان مهمی به نظر نمیرسد، اما با نگاهی به شیوهی در پیش گرفته شده، این نكته اهمیت مییابد كه تكلیف مخاطبی كه سریالی را تا مدتها تحت عنوانی دیگر شناخته است، چیست؟ آیا برای برنامهسازان و رسانهی ملی كاهش و سردرگمی مخاطب اهمیت ندارد؟
بدین ترتیب در سال 81 سریال « چهرهها» در حالی كه تا مدتها این سریال تحت همین نام تبلیغ میشد، در ساعت 10 شب و بنا به درخواست مدیران شبكه به «آبی مثل دریا» تغییر نام داد تا شبههای به لحاظ تشابه نام این سریال با آرایشگاه معروف در تهران ایجاد نشود! معارفی ـ تهیه كنندهی این سریال ـ نیز در پاسخ به این پرسش كه آیا تغییر نام سریالش در دقایق آخر لطمهای در جذب مخاطب ایجاد نخواهد كرد، به بیان این مطلب بسنده كرد كه «پس از پخش دو قسمت بینندگان مجددا جذب این سریال خواهند شد».
تغییر درقصهی فیلمنامه در هنگام ساخت سریال، از دیگر عواملی است كه طی چند سال اخیر به تغییر نام سریالها منجر شده است. سریال «افزونه خواه كوچك» در حالی رمضان چند سال قبل به روی آنتن رفت كه نام این سریال تا زمان پخش، دو بار تغییر كرد! در مرتبهی نخست حسین سهیلیزاده ـ كارگردان ـ ، حذف بخشهای اینترنتی قصه را علت تغییر نام این سریال از «اشترخانی دات كام» به «رانت خوار كوچك» برشمرد. اما فرهنگستان زبان و ادب فارسی كه به نظر میرسید آن زمان برخورد جدیتری با سریالهای تلویزیونی داشت، در حالی كه تا مدتها خبر این سریال دررسانهها تحت عنوان «رانتخوار كوچك» درج میشد،به این سریال تغییر نام داده رحم نكرد و ساختهی سهیلیزاده به « افزونه خواه كوچك» تغییر نام داد.
تشابه نام دو سریال كه قرار است به طور همزمان از دو شبكهی متفاوت پخش شوند نیز گاه باعث تغییر نام یكی از آنها شده است. این اتفاق كه گاه در تشابه بازیگران سریالهای درحال پخش از شبكههای مختلف و داستان مجموعههای تلویزیونی نیز رخ میدهد، لزوم برگزاری جلسات هماهنگی میان شبكهای را بیش از پیش برای مسؤولان شبكههای مختلف یادآور میشود.
بعضی از تغییر نامها نیز در این چند ماه اخیر بعضا به نتیجه نرسیده است. به طوری كه سریالهایی چون «روزهای اعتراض» حسین سهیلیزاده و «شبیخون» فیاض موسوی ، موفق نشدند عناوین عشقی خود را(«و اما عشق» و «اگر عشق نبود») به لیست سریالهای با عنوان «عشق» تلویزیون بیافزایند و نهایتا سریال مناسبتی «روزهای اعترض» با همین عنوان به روی آنتن رفت و مدیران شبكهی اول نیز نام «شبیخون» را به «واما عشق» ترجیح میدهند.
با این حال تغییر نام سریالها كه اغلب در حین تولید و گاه در دقیقهی نود رخ میدهد و سردرگمی بیشترمخاطب تلویزیونی را فراهم میآورد. از آن جا كه تعدا شبكه ها و تولیدات آنها افزایش یافته، ضرورت دقت بیشترسازندگان هنگام نام گذاری اولیه و ایجاد شناسنامهای برای كارهای شبكهها برای جذب مخاطب بیش از گذشته به توجه نیاز دارد.