اندر معجزات پارتی بازی

البته واضح و مبرهن است که پارتی بازی و رشوه از افعال بسیارناپسند و ناشایستی است که همه افراد جامعه باید از آن دوری گزینند و دیگران را نیز از انجام چنین اعمالی بر حذر دارند و .......

...... اصلا کی می گه پارتی بده ؟ پارتی بازی خیلی هم خوبه ، چون می تونه من رو از این وضعیت نجات بده . من این همه سال درس خوندم و فوق لیسانس گرفتم ! ولی  الان هیچ کس بهم کار نمیده و مجبورم راننده تاکسی بشم ، واقعا چرا نباید دنبال یکی باشم که با پارتی بازی برام یه کار دست و پا کنه ؟

- جوانی تحصیل کرده هستم  با  هزاران آرزو ، دلم می خواد شغل مناسب با حقوق کافی داشته باشم تا بتونم برای خودم  خانه و اتومبیل فراهم کنم و ازدواج کنم،  اما ..... اما قبل از همه اینها به یه پارتی خوب نیاز دارم تا بتونه برام شغل مناسب و متناسب با رشته تحصیلی ام پیداکنه .....!

اگر صادق باشیم همه ما در پی برخی مشکلات و موانع قانونی که با آنها روبرو می شویم ، به دنبال پیدا کردن نوعی ضابطه هستیم تا مشکل ما را از راه میانبر پارتی بازی حل کند و یا روند انجام آن را تسریع بخشد.  همه ما کم و بیش از معجزات پارتی بازی بهره برده ایم و مزه شیرین آن برایمان خوشایند بوده و هست .

غافل از آن که این اعتقاد و ایمان پنهان و نهفته در وجود تک تک ما باعث شده فرسنگ ها از دنیای آرمانی و جامعه ایده آل و مدرن دور شویم . با چنین نگاه و انتظاراتی چه حقیقت ها که از ذهن و روح ما گریخته و چه عدالت خواهی ها که جز سوسویی از آن در درونمان باقی نمانده است .

رشوه  به یک شعبده تبدیل شده که بسیاری از  نا ممکن ها، تنها و تنها، به واسطه آن ممکن می شود ، قانون در مقابل رشوه بی رنگ و زبان بسته می شود، تخلف ها به واسطه رشوه به یک امر کاملا قانونی تغییر شکل می دهند، چشم ها در مقابل رشوه بسته می شود و کمر ایمان و اراده برخی افراد در مقابل رشوه به تعظیم فرو می آید .

روابط و ضوابط و پارتی بازی ها معجزه می کنند: می توانند برای برخی افراد فاقد تخصص و تحصیلات، سودها و موقعیت های کلان به ارمغان آورند،  کلید رهایی از چنگ قانون هستند، زمان انجام کارها را تسریع می بخشند، ظالم یا قانون شکن را به یک فرد محق و شریف تبدیل می کنند و مظلوم و متضرر را متهم به توهم و کج فهمی می نمایند و.... و اینها تنها بخشی از معجزات پارتی بازی است ....

روی دیگر این سکه نا امیدی و بی اعتمادی است که یک جامعه را اسیر و فلج کند. بسیارند افرادی که امید آنها برای داشتن موقعیت هایی که شایستگی آن را داشته اند از بین رفته است . بسیارند کسانی که حقوق مسلم آنها به واسطه رشوه و یا پارتی بازی، پایمال شده و همه این ها در خاطره خاموش جامعه، نوعی بی اعتمادی و ناامنی و ناامیدی ایجاد می کند و هر چه این غده سرطانی بیشتر و بیشتر در جامعه ریشه می دواند ، درمان آن نیز سخت تر می شود تا اینکه سرانجام دیگر راه علاجی برای آن نیست.

پارتی (Party) یک واژه لاتین به معنای حزب است و پارتی بازی به معنای حزب بازی است که در همه فرهنگ ها و جوامع ، عملی مردود و مزمت شده به شمار می رود .

پارتی بازی یا رشوه به پایمال کردن حقوق شهروندی و انسانی می انجامد، چرا که میان افراد با حق و شرایط انسانی و فردی یکسان، تفاوت ها و عدم توازن های غیرموجه و نامتناسب ایجاد کرده و افراد را از شرکت در یک رقابت سالم و منصفانه و قرار گرفتن در جایگاه شایسته آنها باز می دارد.

امروز جامعه ما از چنین پدیده ای رنج می برد و به اجتماع بیماری تبدیل شده که روابط و ضوابط جای قانون را گرفته اند و به جای آن حکمرانی می کنند . اگرچه سازمان ها و نهادهای رسمی در راس جامعه قرار دارند و جامعه در حال تبدیل شدن و نزدیک شدن به جوامع مدرن و پیشرفته است ، ولیکن همچنان در بسیاری موارد، ساختارها و شبکه های غیر رسمی و غیر مدرن که ناشی از پیوندها و روابط خانوادگی و قومی است، زیر بنا و زیر ساختهای آن را تشکیل داده اند. چنین پدیده ای از منظر جامعه شناسی نشان دهنده عمق کم مدرنیته در جامعه ایران است.

ولی یک بیماری، زمانی در بطن یک جامعه نهادینه می شود که عموم مردم به آن عادت کرده و ناخواسته وجود چنین ناهنجاری را بپذیرند . آنجا که مردم گناهی بزرگ را کوچک شمرده و به آسانی از کنار آن رد شوند و زشتی و قباحت آن را در محاسبات خود ناچیز شمارند، دیگر هیچ کس را یارای مقابله با این درد پنهان اجتماعی نیست . رشوه و یا پارتی بازی به یک امر طبیعی و عادی تبدیل شده که تنها قربانیانش لب به اعتراض و مزمت آن می گشایند .

و بدتر از همه اینکه گاه حتی خود قربانیان هم ساکت و بی تفاوت ، چنین بی عدالتی هایی را می پذیرند؛ در کوچکترین مواردی چون صف نانوایی ها، شاهد آن هستیم که فردی ، علیرغم  وجود یک صف طویل ، به سبب آشنایی می تواند پیش از دیگران نان خود را تهیه کند؛ و بدتر اینکه گویا همه با چنین مواردی آشنا و مانوس هستند و هیچ کس لب به اعتراض باز نمی کند .

پارتی بازی می تواند به طور قابل توجهی بر اراده و اعتماد افراد جامعه تاثیر بگذارد. طوریکه حتی در مواردی که گزینش افراد به صورت کاملا منصفانه و عاری از هرگونه رابطه و ضابطه ای صورت می پذیرد، بیشتر مردم به سبب  پیشینه و زمینه ذهنی که پارتی بازی را عامل موثر و حاکم در گزینش می پندارند ، علیرغم داشتن تخصص از ورود به چنین عرصه هایی چشم پوشی می کنند؛ و نتیجه اینکه هم آنها با وجود تحصیل و داشتن تخصص از رشد اجتماعی باز می مانند و هم جامعه از تخصص و مهارت های آنها بی بهره می ماند.

طبیب این درد اجتماعی کسی جز قانون نیست،  که متاسفانه نحیف و ضعیف در میان انبوه مردمی که خود آن را ساخته و پرداخته اند ، پایمال و تحقیر شده است. اگر روزی مردمی از نسل های بعد به فکر بیفتند که دست قانون را بگیرند و آن را با افکار مقوی، تقویت کنند، به حتم قانون هم به جبران دستگیری این مردمان خیرخواه ، درد جامعه را مداوا خواهد کرد و این غده وخیم سرطانی را با چشمهای دقیق و دستهای توانمندش ، مداوا می کند . ولی تنها در صورتی که مردمی خیرخواه باشند و بخواهند که قانون، کمر راست کند.

زهرا امیری

بخش اجتماعی تبیان

لینک های مرتبط  :

• زنان خیابانی به دنبال چه هستند؟ 

• نابودی با دستان خودمان