چرا گودی کمر افزایش می یابد؟

همه ما گودی‌ کمر داریم و امری طبیعی است، ولی اگر این گودی از حد مشخصی بیشتر شود، مشکل زا می شود که در علم پزشکی به آن "هیپرلوردوز" (hyperlordosis) یا گودی بیش از حد کمر می گویند.

خداوند در طول ستون فقرات ما چهار انحنا قرار داده است:

یک انحنا در گردن که آن هم مانند انحنای کمر حالت تورفتگی دارد.

یکی در ناحیه پشت که به بیرون تحدب پیدا می‌کند. یکی در ناحیه کمر و سرانجام در ناحیه دنبالچه که انحنا به سمت جلو دیده می‌شود.

تکرار این فرورفتگی ها و بیرون آمدن های ستون فقرات به طور یکی در میان، باعث می شود تا بتوانیم نیروی بیشتری را تحمل کنیم.

اگر ستون فقرات ما مانند یک میله صاف بود، با کوچک‌ترین فعالیتی استخوان‌هایمان به شدت تحت فشار قرار می‌گرفتند و دچار کمردرد می‌شدیم.

علل گودی بیش از اندازه کمر

یکی از دلایل شایع هیپرلوردوز، قوز پشت است، یعنی ستون فقرات برای جبران این قوز دچار هیپرلوردوز می‌شود.

مورد شایع دیگر در دختران نوجوانی دیده می‌شود که در آستانه بلوغ هستند و به دلیل شرم و حیایی که از رشد سینه‌های خود دارند، مدام قوز‌ می‌کنند و این باعث تشدید گودی کمر می‌شود.

بعضی افراد هم در ناحیه لگن خود یک مشکل آناتومیک دارند که زاویه اتصال اندام تحتانی به لگنشان طبیعی نیست که با گودی بیش از اندازه کمر‌ جبران می‌شود.

دررفتگی مادرزادی لگن هم می‌تواند گودی کمر را به دنبال داشته باشد.

لغزندگی مهره‌های کمری به روی هم و کوتاهی تاندون آشیل پا هم از علل دیگر گودی کمر بیش از اندازه هستند. وقتی تاندون آشیل پای یک فرد کمی کوتاه باشد، موقع راه رفتن بیشتر روی پنجه پا راه می‌رود. به این افراد، پنجه‌رو می‌گوییم. در این حالت، اندام تحتانی به سمت جلو تمایل پیدا می‌کند و برای جبران آن در ناحیه کمر، گودی افزایش پیدا می‌کند.

روش های تشخیص هیپرلوردوز

روش‌های گوناگونی را در معاینات بدنی یا توسط عکس‌برداری می‌توان به‌کار گرفت. اما شایع‌ترین روش این است که پزشک از بیمار می‌خواهد تا صاف بایستد، در حالی که دو دست او آویزان باشد. در این حالت، اگر یک شاقول را از کنار سوراخ خارجی گوش او رها کند، در حالت طبیعی باید از کنار برجستگی استخوان ران بگذرد. اما در حالتی که فرد هیپرلوردوز دارد، نخ شاقول‌ جلوی این برجستگی قرار می‌گیرد. معمولا گودی کمر 45 تا 50 درجه را طبیعی در نظر می‌گیریم.

البته با استفاده از عکس ایستاده ی ستون فقرات هم می‌توان میزان گودی کمر را اندازه گرفت.

مشکلات ناشی از گودی بیش از حد کمر

گودی بیش از حد کمر می‌تواند قوز پشت و به دنبال آن افزایش فرورفتگی ستون فقرات گردنی و آسیب همه این ها را در پی داشته باشد.

از طرف دیگر، به دلیل عدم توازن در تقسیم وزن، استخوان لگن تحت فشار قرار می‌گیرد.

به هم خوردن تعادل و کشیدگی عضلات محافظت‌کننده ستون فقرات نیز کمردردهای کششی در پی خواهد داشت.

گودی بیش از حد کمر در خانم ها شایع تر است

به علت این که قوز پشتی و ناهنجاری‌‌های ستون فقرات در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود، گودی بیش از حد کمر هم در آنها نسبتا بیشتر است. خانم‌ها در سنین پایین‌تری دوره رشد ناگهانی بلوغ خود را طی می‌کنند و همین امر شاید علت بالاتر بودن ناهنجاری‌های عضلانی اسکلتی در آنها باشد.

استفاده از کفش‌های پاشنه بلند مهم ترین عامل ابتلا به گودی بیش از حد کمر در خانم ها است. نمی‌توان گفت که خانم ها کفش پاشنه بلند نپوشند، اما حداقل کفش پاشنه بلندی را بپوشند که بیشتر از 5 سانتی‌متر پاشنه نداشته باشد. علاوه بر این، حتما باید پاشنه کفش، پهن و لژدار باشد.

بارداری در زنان، یکی از عوامل ابتلا به گودی کمر در آنها است. در دوران بارداری شکم به سمت جلو آمده و عضله‌ آن شل می‌شود. از آن پس مادر باید تا دو سال به کودک خود شیر بدهد که عدم شیردهی صحیح به کودک هم یکی دیگر از عوامل ابتلا به گودی کمر در زنان به شمار می‌رود.

به مادرانی که کودک شیرخوار دارند، توصیه می‌شود هنگام شیردهی بالشی را روی پای خود قرار دهند و کودک خود را روی آن قرار داده سپس شیر دهند. همچنین در بعضی از فواصل به حالت خوابیده به کودک خود شیر دهند.

فرآوری : نیره ولدخانی

بخش تغذیه و سلامت تبیان

منابع :

هفته نامه سلامت - دکتر حمید بهتاش، فوق‌تخصص جراحی ستون فقرات

فارس - مرتضی کاظمی ، فوق تخصص ارتوپدی

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.