باید‌ها و نباید‌ها در اقتصاد خانواده

آقای الف عادت دارد هر چیزی كه در ویترین مغازه‌ها می‌بیند و دلش را می‌برد، بخرد. او در خانه چیزهای زیادی دارد كه حتی فهرستی از آنها در ذهنش نیست. آنقدر آقای الف وسیله و خرد و ریز در خانه انبار كرده كه خانه تبدیل شده به یك انباری بزرگ و دیگر واقعا نمی‌تواند آنچه را كه به آن نیاز دارد پیدا كند و هر وقت به چیزی احتیاج دارد در عوض این‌كه آن را در خانه پیدا كند یكی دیگر می‌خرد.

او در آمد خوبی دارد اما باورتان نمی‌شود طی سالیان دراز كار سخت هنوز هیچ پشتوانه خوبی در زندگی ندارد. جز یك خانه كوچك. او هنوز صاحب هیچ چیز دیگر نشده است.

رفت و آمدهایش را با آژانس انجام می‌دهد و می‌گوید من كلی ماشین خوشگل و نو دارم با راننده، پس چرا خودم ماشین بخرم و نگران مشكلاتش باشم؟ او نه یك قطعه زمین، نه سپرده‌ای در بانك، اوراق بهادار و سهام ندارد.

آقای «الف» خودش است و وسایلش و كمدهایی كه وقتی بازشان می‌كند یكهو یك عالمه وسیله خرد و ریز از آن بیرون می‌ریزد. آیا این كار او اقتصادی است؟ آقای الف به این موضوع توجهی ندارد. او فقط ازخرید كردن لذت می‌برد.

خانم «ب» یك خانم مبادی آداب و شیك‌پوش است. او دوست دارد همه چیز به هم بیاید و به هماهنگی، اهمیت زیادی می‌دهد. به همین دلیل هر وقت چیزی را می‌پسندد باید همه چیز‌های دیگر را نیز با آن ست كند. مثلا یك پارچه پرده‌ای زیبا را در بازار می‌بیند و به خاطر آن فرش و مبل و خیلی از تزئینات منزل را عوض می‌كند تا همه چیز با هم هماهنگ باشد.

این شیوه او سبب شده هر چند وقت یك بار وسایل نوی خانه را به قیمت اندكی بفروشد یا ببخشد و چیزهای جدیدی بخرد.

او برای این كار به گرفتن وام و قرض كردن از نزدیكان نیز متوسل می‌شود. شاید تعجب كنید اگر بگویم خانم «ب» هنوز مستاجر است و یك آپارتمان از خودش ندارد.

او هرگز فكر نمی‌كند آیا كاری كه می‌كند اقتصادی است یا نه. او فكر می‌كند آدم در عمر كوتاهی كه دارد باید مطابق سلیقه‌اش عمل كند و زیبا و شیك زندگی كند. خانم «ب» خیلی زود از چیزها دلزده می‌شود و شخصیت تنوع طلبی دارد، اما آیا تا آخر عمر می‌تواند با این شیوه زندگی كند؟

اقتصاد خانواده باید طوری مدیریت شود كه بتواند نیازهای رو به افزایش افراد خانواده را پاسخ بگوید. قدرت تحلیل اقتصادی و سرمایه‌گذاری در خانواده از ضروریات است و میزان مصرف بر پایه آن تعیین می‌شود. بنابراین این فكر كه تمام بودجه یك خانواده فقط به نیازها و ذوق و سلیقه یك نفر پاسخ دهد كاری اشتباه است.

برای این‌كه به اقتصاد خانواده خود سر و سامان دهید قبل از هر چیز باید یك برنامه داشته باشید.

برنامه‌ای كه درآمد و هزینه‌ها را متعادل سازد و درآمد شما را در خانواده به بهره‌وری برساند. برای این كار باید بدانید چه میزان پول را در چه زمانی، چه موردی و چه مكانی هزینه كنید.

اگر در خانواده شیوه درستی از هزینه‌كرد درآمدها صورت بگیرد و برای هر هزینه‌ای پیش‌بینی شده باشد این شیوه كارآمد الگوی فرزندان نیز قرار می‌گیرد و یك شیوه درست در جامعه ترویج می‌شود.

بنابراین اگر شما اقتصاد خانواده خود را درست برنامه ریزی كنید در واقع اقتصاد زندگی فرزندانتان را برای آینده تضمین كرده‌اید و به آنان آموخته‌اید كه چگونه از پس مخارج خود برآیند.

برای این‌كه بین دخل و خرج خود توازن ایجاد كنید باید نیازهای خود را بشناسید. نیازهای واقعی آنها هستند كه برای رشد جسمی، ذهنی و روحی به آنها احتیاج دارید. تفریح سالم غذا و مسكن نیازهای واقعی هستند اما چیزی مثل سیگار و مواد مخدر فریبنده‌هایی هستند كه فقط پول شما را هدر می‌دهند.

حتی چیزهای كوچك‌تر مثل زیور آلات و مجسمه‌هایی كه خارج از ظرفیت خانه شماست، تنقلاتی كه مضر معرفی می‌شوند و هر چیزی كه مشابه كارآمد آن را در خانه دارید و فقط با تبلیغات فریبنده هوس كرده‌اید كه آن را عوض كنید از این دست نیازها به شمار می‌روند.

چشم و همچشمی، نداشت برنامه‌ریزی بلندمدت و آینده‌نگری می‌تواند شما را در معرض ولخرجی قرار دهد.

وقتی زن شاغل باشد و همسرش در زندگی مشترك رعایت حقوق وی را نكند و برای خرج كردن پولی كه هردو درمی‌آورند با او مشورت نكند یا حساب مشتركی وجود داشته باشد و زن بیش از اندازه از آن برداشت كند حساب و كتاب‌های زندگی مشترك به هم می‌خورد و گاه در این مورد دعواهای جدی رخ می‌دهد. برای این‌كه جلو این نوع مسائل گرفته شود راهكارهایی وجود دارد.

مریم درباره تجربه خود در این مورد با ما صحبت كرده است. او خانم 27 ساله و متاهلی است كه در بانك كار می‌كند و همسر او نیز دبیر است. مریم و همسرش دو فرزند دارند. وی معتقد است حساب مشترك می‌تواند اعتماد و همكاری زوجین را نشان دهد. مریم می‌گوید: حساب‌كشی در مورد تك‌تك برداشت‌ها و خرج‌ها و خط‌كش گذاشتن در مورد همه مسائل مالی در خانواده ایجاد تفرقه می‌كند. او می‌گوید: من و همسرم طی 8 سال زندگی مشترك كاملا همدیگر را شناخته‌ایم و اگر هریك خرج بزرگی داشته باشیم به دیگری می‌گوییم و نظر او را می‌خواهیم واگر در خانواده پذیرفته شد برداشت از حساب عملی می‌شود. او می‌گوید: این شیوه، ما را به هم نزدیك‌تر كرده و هرگز اختلافی در مورد درآمد و هزینه‌كردمان نداریم. اما نرگس تجربه دیگری دارد. او می‌گوید در ابتدای زندگی مشتركمان درآمد من و همسرم هردو در دسترس بود و معلوم نبود چه كسی پول دیگری را خرج می‌كند. این بانوی 30 ساله و كارمند ادامه می‌دهد: ‌كم‌كم حس كردم همسرم پول‌ها را زیاد برداشت می‌كند و آن را جایی خرج می‌كند یا سرمایه‌گذاری می‌كند. وقتی از او می‌پرسیدم ناراحت می‌شد و می‌گفت زن كه نباید با حساب و كتاب خانه كار داشته باشد. حتی وقتی می‌خواستم برای خودم چیزی مثل طلا یا اتومبیل بخرم معترض می‌شد.

این بود كه بعد از یك دعوای حسابی و كلی قهر حساب‌هایمان را از هم جدا كردیم. مخارج من و خانه به عهده او گذاشته شد و من پولم را برای هرچه بخواهم از جمله مخارج خانه خرج می‌كنم اما این یك وظیفه نیست، كمكی است كه هروقت بخواهم انجام می‌دهم و كسی نیز از من انتظار ندارد. حالا او هم فكر نمی‌كند من دارم سرمایه‌اش را هدر می‌دهم. حتی چند وقت پیش من با پس‌اندازم یك خانه خریدم و او كاملا شوكه شده بود زیرا فكر می‌كرد حقوق من كمتر از آن است كه بشود با آن چیزی خرید و من ولخرج‌تر از آن هستم كه چنین برنامه‌ریزی داشته باشم. حالا او نسبت به من اطمینان و احترام بیشتری قائل است و برای سرمایه‌گذاری‌هایش با من مشورت می‌كند.

برای این‌كه بتوانید حساب و كتاب مشتركی داشته باشید باید قبلا برنامه‌ریزی اقتصادی خانواده را تمرین كرده باشید. اگر در این امر تجربه‌ای ندارید اول مدتی این كار را تجربه كنید تا از دخل و خرج و برنامه‌ریزی برای آینده و هزینه‌های خانوار مطلع شوید.

اگر تجربه حساب مشترك و این كارها برای شما و خانواده‌تان ضرر داشته بهتر است در خانواده یك مدیر مالی تعیین كنید و دیگران تابع او باشند. این مدیر مالی الزاما مرد خانواده نیست بلكه كسی است كه بهتر می‌تواند اقتصاد خانواده را از فراز و نشیب بگذراند و سرمایه‌گذاری‌های مطمئنی انجام ‌دهد و اهل صرفه‌جویی و برنامه‌ریزی صحیح است.اگر می‌خواهید همه چیز با اطمینان بیشتر پیش برود می‌توانید حساب مشتركی با دو امضا باز كنید كه برای برداشت از حساب، حضور هر دو نفر الزامی باشد.

بخش خانواده ایرانی تبیان

منبع : چهاردیواری

مقالات مرتبط :

دخل و خرج زیر یک سقف

با هم كنار بیایید!