معرفی سازمان‌ های بین المللی

 اتحادیه عرب مجموعه‌ای متشکل از 22 کشور است : الجزایر، بحرین، کومور، جیبوتی، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، لیبی، موریتانی، مغرب، عمان، فلسطین، قطر، عربستان، سومالی، سودان، سوریه، تونس، امارات و یمن.

آشنایی با اتحادیه عرب

اتحادیه عرب یا جامعة الدول العربیة نام مجموعه‌ای از کشورهای جنوب غربی آسیا و شمال و شمال غربی افریقا است.

این اتحادیه در ۲۲ مارس سال ۱۹۴۵ و با حضور ۶ کشور مصر، عربستان، عراق، سوریه، لبنان، یمن و اردن تأسیس شد و در حال حاظر ۲۲ کشور عربی در آن عضویت دارند.

سنگ بنای این سازمان به پیشنهاد "آنتونی ایدن" نخست وزیر انگلیس و بعد از جنگ دوم جهانی گذاشته شد.

از لحاظ تقسیم‌بندی ساختاری، اتحادیه عرب جزو نادر سازمان‌های بین‌المللی است که به جای توجه به بعد جغرافیایی همکاری، از عنصر مشخصه دیگری بهره جسته است. این عنصر، اشتراکات قومی و نژادی است. هم چنین اتحادیه عرب نخستین سازمان بین‌المللی است که بین مجموعه کشورهای عربی ـ اسلامی تأسیس شده است.

اتحادیه عرب مجموعه‌ای متشکل از 22 کشور است : الجزایر، بحرین، کومور، جیبوتی، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، لیبی، موریتانی، مغرب، عمان، فلسطین، قطر، عربستان، سومالی، سودان، سوریه، تونس، امارات و یمن.

این اتحادیه از لحاظ ساختاری الگوبرداری شده از اتحادیه اروپاست و همواره سعی کرده است با توجه به ساختار آن خود را هماهنگ کند. مرکز اتحادیه عرب در قاهره و ساختار اداری آن متشکل از سه شورا است.

شورای اتحادیه:

شورای اتحادیه رکن عالی  این سازمان به شمار می‌رود و متشکل از نخست ‌وزیران کشورهای عضو است. رأی‌گیری در این شورا به اتفاق آرا بوده و به همین سبب نیز تصمیم‌گیری در آن بسیار مشکل است.

شورای دفاع:

متشکل از وزرای خارجه و دفاع دولت‌های عضو است و تاکنون نیز به دلیل عدم اجماع در مسایل کلی، همواره فاقد کارایی و تقریباً غیرفعال بوده است. البته علاوه بر این شورا یک قرارداد پیمان دفاعی بین دولت‌های عربی امضا شده است.

شورای اقتصاد:

این شورا متشکل از وزرای اقتصاد هر یک از دولت‌های عضو است.

علاوه بر این شوراها که مسوولیت اصلی تصمیم‌گیری را بر عهده دارند، کمیسیون‌هایی نیز مأمور تدوین جهت‌های همکاری بوده و به عنوان مشاور در خدمت شوراهای مذکور و دیگر ارکان اتحادیه قرار دارند. کمیسیون‌ها حالت دائم داشته و به صورت تخصصی فعالیت می‌کنند.

ریاست اتحادیه عرب:

دبیر كلی اتحادیه عرب سال ها است كه در اختیار مصر قرار دارد، به گونه ای كه به نظر می رسد این كشور آن را در انحصار خود در آورده، زیرا از زمان تاسیس آن در سال 1945 همواره یك مصری دبیر كل اتحادیه بوده است، البته در این خصوص یك مورد استثنا وجود دارد و آن زمانی است كه مصر به دلیل امضای پیمان صلح با رژیم صهیونیستی با تحریم كشورهای عربی روبه رو شد.

طی سال های 90- 1979، دبیركلی اتحادیه به یك تونسی به نام "الشاذلی القلیبی" رسید. هنگامی كه مقر این سازمان بار دیگر در 20سپتامبر 1990 به مصر منتقل شد، "عصمت عبدالمجید" در ماه مه 1991 بر كرسی دبیر كلی تكیه زد و به این ترتیب ریاست این اتحادیه بار دیگر به مصر بازگشت.

روسای این اتحادیه از سال 1945 به ترتیب عبارتند از عبدالرحمن عزام، محمد عبدالخالق حسونه، محمود ریاض ، الشاذلی القلیبی و عصمت عبدالمجید و عمرو موسی كه به جز الشاذلی سایر افراد همگی مصری هستند.

تا پیش از وقوع انقلاب مصر و سرنگونی حسنی مبارک، "عمر محمد موسی" ریاست این اتحادیه را برعهده داشت.

موسی در سال 1936 در قاهره پایتخت مصر به دنیا آمده و  در دانشگاه قاهره در رشته حقوق تحصیل کرده و سال 1957 فارغ‌ التحصیل و سال بعد در وزارت امورخارجه مصر مشغول به کار شده بود.

از جمله سوابق وی در وزارت امورخارجه می‌توان به مدیر گروه بین‌المللی در سال 1977، سفیر مصر در هند از سال 1983 تا 1986، نماینده دائم مصر در سازمان ‌ملل متحد در سال 1990 تا 1991، وزیر امورخارجه کشور مصر از سال 1991 تا 2001 اشاره کرد.

عمرو موسی از سال 2001 دبیرکل اتحادیه عرب بود و تا زمان برکناری حسنی مبارک در سال 2011 در این سمت فعالیت کرد.

وی چند ساعت پس از کناره گیری حسنی مبارک در تاریخ 11 فوریه سال 2011، استعفای خود را از اتحادیه عرب اعلام کرد تا خود را برای انتخابات ریاست جمهوری مصر کاندیدا و آماده می‌کند.

منابع آگاه در روزهای اخیر از رقابت میان دوحه و قاهره برای کسب دبیرکلی اتحادیه عرب با توجه به معرفی احتمالی العطیه از سوی قطر خبر داده بودند.

اعتراض برخی كشورهای عربی به انحصاری بودن اتحادیه عرب

انحصاری بودن مسند دبیركلی اتحادیه عرب به مصر موجب اعتراض برخی از اعضای این اتحادیه شده است و برهمین اساس الجزایر با استناد به ماده 12 منشور اتحادیه عرب درخواست خود مبنی بر گردشی بودن دبیركلی اتحادیه عرب را مطرح كرده است.

البته الجزایر نخستین كشوری نیست كه چنین درخواستی را مطرح می كند، بلكه پیش از آن یمن نیز در نشست سال 2003 درخواست مشابهی را مطرح كرده بود، اما اعضای اتحادیه عرب در این خصوص به توافق نرسیدند..

الجزایر در نشست سال 2005 باردیگر درخواست خود را تكرار و تاكید كرد كه انحصار دبیر كلی اتحادیه عرب در خدمت منافع عمومی كشورهای عربی نخواهد بود.

فرآوری : قبس زعفرانی

بخش سیاست تبیان

منبع:خبرگزاری فارس