قتل هابیل ، اولین داستان جنایی
نوشتن داستانهای پلیسی از سختترین کارها در زمینه داستاننویسی است. یک داستان پلیسی ساختاری دارد که رعایت آن کار هر نویسندهای نیست و این موضوع را تاریخ رماننویسی دنیا ثابت کرده است.
عمده نویسندگان و منتقدان دنیا عقیده دارند که آغاز شکلگیری داستانهای معمایی یا در اصطلاح پلیسی با قتلهای دوگانه کوی مورگ به قلم ادگارآلنپو است، در حالی که این فقط در نظرگرفتن شکل کلاسیک و ساختاری است. به این معنا که قتلهابیل به دست قابیل، اولین داستان دنیاست که همه عناصر داستان جنایی را داراست.
قابیل (قاتل) بر اثر حسادت (انگیزه) دست به قتلهابیل میزند (گره افکنی) و از کلاغی یاد میگیرد که چطور جسد را پنهان کند (ماجرا) و...
میبینیم که داستان پلیسی به خودی خود ریشه در فطرت انسان دارد و از خاستگاههای روحیای بر میخیزد که میل به حقیقت جویی سرسلسله آنهاست. بنابراین، داستان پلیسی، مخاطب بالقوه فراوانی دارد که برای به فعلی رساندن آن باید از ابزارهای لازم و خاص نوشتن این گونه ادبی استفاده کرد.
داستایوسکی جنایت و مکافات را در کارنامه خود دارد که همه عناصر لازم یک داستان جنایی را دارد، منتها داستان این نویسنده قدرتمند دنیا، مبتنی بر ماجراست نه پایهریزی شده بر معما. چارلز دیکنز نیز در «خانه قانون زده» همین اسلوب را دارد و بسیاری از نویسندگان مطرح ادبی دنیا نظیر سامرست موآم، آلبرکامو، ژرژ سیمنون، گراهامگرین، رابرت لوئی استیونیس، تولستوی، مارک تواین و... از چنین ساختاری استفاده کردهاند.
«هیچ جنایتی کامل نیست» این جمله مقدس نویسندگان کلاسیک ادبیات پلیسی عصر طلایی رمان پلیسی است که هنوز هم شاگردانی چون پی.دی. جیمز دارند و مخاطبانشان را حفظ کردهاند. از نظر این نویسندگان، قاتل انسان باهوش زرنگی است که به هر حال یک اشتباه کوچک میکند و بالاخره گیر میافتد.
جبهه مقابل این نویسندگان کسانی بودند که شخصیت اصلی خود را یک بزهکار، قاتل یا سارق قرار دادند. آرسن لوپن، دزد جنتلمنی است که موریس لوبلان آفرید و شهرتی همپای هولمز در فرانسه و سپس در دنیا پیدا کرد.
شخصیتهای دیگری نظیر دکتر فومانچوی جنایتکار نیز آفریده شد که بیشتر به درد سریالهای تلویزیونی خورد تا اینکه در ادبیات جاودان شود و فیلمی نیز در دهه 80 با حضور پیتر سلرز در نقش وی ساخته شد که سال گذشته از صدا و سیما پخش شد.
«هیچ جنایتی کامل نیست» این جمله مقدس نویسندگان کلاسیک ادبیات پلیسی عصر طلایی رمان پلیسی است که هنوز هم شاگردانی چون پی.دی. جیمز دارند و مخاطبانشان را حفظ کردهاند. از نظر این نویسندگان، قاتل انسان باهوش زرنگی است که به هر حال یک اشتباه کوچک میکند و بالاخره گیر میافتد.
نوشتن داستانهای پلیسی از سختترین کارها در زمینه داستاننویسی است. یک داستان پلیسی ساختاری دارد که رعایت آن کار هر نویسندهای نیست و این موضوع را تاریخ رماننویسی دنیا ثابت کرده است.
کریستی و فلمینگ در صدر جنایینویسان پرفروش انگلستان قرار گرفتند
آگاتا کریستی و یان فلمینگ در انگلستان گوی سبقت را در فروش آثار از دیگر جنایینویسان ربودند در حالی که در آمریکا این مقام به جان گریشام و دنبراون تعلق گرفت.
به نقل از گاردین، آگاتا کریستی نویسنده آثار بهیاد ماندنی خانم مارپل و کارآگاه پوآرو و یان فلمینگ خالق شخصیت اسطورهای جیمز باند هر کدام با فروش 100 میلیون پوندی کتابهایشان توانستهاند مشترکاً مقام اول جدول پرفروشهای کتابهای جنایی در انگلستان را از آن خود کنند.
جفری آرچر با 70 میلیون پوند، جگ هیگینز با 50 میلیون پوند، کن فولت با 50 میلیون پوند، دیک فرانسیس نزدیک به 50 میلیون پوند، روت رندل با 30 میلیون پوند، لی چایلد با سی میلیون پوند، ایان رنگین با 25 میلیون پوند و الکساندر مککال اسمیت با 20 میلیون پوند در رتبههای بعدی این فهرست قرار دارند.
همچنین در آمریکا جان گریشام با 600 میلیون دلار، دن براون با 400 میلیون دلار، پاتریشیا کورنول با بیش از 300 میلیون دلار، رابرت لودوم با 300 میلیون دلار، مایکل کرایتون با 300 میلیون دلار، مایکل کانلی با 250 میلیون دلار، توماس هریس با 150 میلیون دلار، المور لئونارد با 100 میلیون دلار، اد مکبین با 75 میلیون دلار و جیمز الروی با 50 میلیون دلار در فهرست پر فروشترین نویسندگان جنایی قرار گیرند.
آگاتا مری کلاریسا مشهور به "آگاتا کریستی" متولد 15 سپتامبر 1890 انگلستان است. وی با نام مستعار ماری وستماکوت داستانهای عاشقانه و رومانتیک نیز نوشته است ولی شهرت اصلیش به خاطر رمانهای جنایی است.
داستانهای آگاتا کریستی به خصوص آن دسته که درباره ماجراهای کارآگاه هرکول پوآرو و یا خانم مارپل هستند، نه تنها لقب "ملکه جنایت" را برای او به ارمغان آوردند بلکه وی را به عنوان یکی از مهمترین و مبتکرترین نویسندگانی که در راه توسعه و تکامل داستانهای جنایی کوشیدهاند معرفی و مطرح کرده است.
کریستی در سال 1955 نخستین کسی بود که جایزه استاد اعظم را از مجمع معمایینویسان آمریکا دریافت کرد. وی در 12 ژانویه 1976 پس از به جاگذاشتن 66 رمان جنایی از خود درگذشت.
دیگر نویسنده پر فروش فهرست جنایینویسان، یان فلمینگ متولد 1908 اولین کتاب از مجموعه جیمز باند را در سال 1953 منتشر شد کرد. او یازده سال بعد در گذشت و در این فاصله مجموعا 14 کتاب از مجموعه جیمز باند نوشت که آخرین آن با عنوان "اختاپوس و روشناییهای روز" در سال 1966 دو سال بعد از مرگش به چاپ رسید.
فرآوری: مهسا رضایی
بخش ادبیات تبیان
منابع: تهران امروز، خبرگزاری مهر