نکات تغذیه ای در هپاتیت (1)

هپاتیت یک واژه ی کلی به معنای التهاب کبد است که غالبا منشاء ویروسی دارد. از آنجایی که تمام موادی که وارد بدن می ‌شوند در کبد متابولیزه شده و پاکسازی خون از تمام سموم بر عهده ی کبد می ‌باشد، در زمان ابتلا به هپاتیت، بدن باید به نحوی تغذیه شود که کار اضافه ‌ای به کبد تحمیل نگردد.

همچنین بی ‌اشتهایی و مشکلات گوارشی که از عوارض تمام انواع هپاتیت است، می ‌تواند زمینه‌ ساز بروز سوء تغذیه و در نتیجه افت عمکلرد سیستم ایمنی و طولانی شدن دوره بیماری و تبدیل شدن هپاتیت حاد به مزمن گردد.

در حقیقت برای هپاتیت درمان اختصاصی زیادی وجود ندارد و در موارد هپاتیت مزمن B و C نیز که از آلفا - اینترفرون و یا داروهای ضدالتهابی کورتیکواستروئیدی استفاده می ‌شود.

رعایت رژیم غذایی برای کنترل سرعت پیشرفت بیماری و عوارض کورتیکواستروئیدها نظیر افزایش قند، افزایش چربی و فشار خون بالا موثر است.

آرتیشو

مصرف آرتیشو یا همان کنگر فرنگی برای درمان هپاتیت قدمت زیادی دارد. این گیاه به جهت دارا بودن غلظت زیاد کافئویلکوینیک اسید، از کبد محافظت كرده و به بهبود وضعیت آن کمک می ‌کند. همچنین این ماده به جریان صفرا از کبد کمک می‌کند. در واقع عدم حرکت صفرا از کبد به سمت کیسه صفرا خطر زیادی برای کبد خواهد داشت.

آرتیشو را می ‌توان به صورت خام در سالاد و همچنین پخته استفاده نمود، البته باید آبی که آرتیشو در آن پخته می ‌شود نیز مصرف شود، زیرا بیشتر ترکیبات مفید آرتیشو در آب حل می‌ شوند. تهیه آرتیشو با روغن زیتون ترکیب مناسبی برای کبد است.

لبو

لبو نیز از زمان ‌های قدیم برای درمان بیماری ‌های کبد استفاده می ‌شده، رنگدانه قرمز این گیاه به نام بتاسیانین به فرآیند سم ‌زدایی و خروج سموم از کبد کمک می ‌کند.

قاصدک

قاصدک یکی از بهترین درمان ‌ها برای کبد شناخته شده است و باعث افزایش سطح گلیکریزین در خون می‌ شود. ریشه این گیاه حاوی مقدار زیادی پروتئین، پکتین، ویتامین A، ویتامین C، ویتامین B1 (تیامین) و آهن است. به ‌علاوه تاکسانین موجود در این گیاه تاثیرات زیادی در بهبود عملکرد کبد دارد و به تقویت جریان صفرا، کاهش التهاب کبد، التهاب مجاری صفراوی و بهبود سریع کبد کمک می‌کند.

شیرین بیان

شیرین ‌بیان نیز به تقویت جریان صفرا، سم ‌زدایی از کبد و تقویت اثر اینترفرون کمک می ‌کند، البته مصرف طولانی ‌مدت آن در مبتلایان به فشار خون بالا باید با احتیاط باشد، زیرا مصرف بیش از 3 گرم در روز باعث افزایش سدیم و تجمع آب می‌ شود.

خارمریم

گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn) گیاهی یک یا دو ساله از تیره کاسنی است که دانه های آن متابولیت های ثانویه و ارزش دارویی بالایی، خصوصا در درمان بیماری های کبدی دارد. ترکیبات اصلی آن مخلوطی از فلانولینگان ها است که سیلیمارین نامیده می شود. در کشورهای مختلف فرآورده های فراوانی از عصاره حاصل از میوه های این گیاه عرضه شده است و این گیاه از پُر مصرف ترین گیاهان دارویی در جهان به شمار می آید.

بخشی از گیاه که برای خواص درمانی استفاده می شود دانه است و ماده ی موثر درمانی آن سیلیمارین نامیده می شود. مهم ترین کاربرد درمانی این گیاه اثر محافظتی روی کبد است که در مطالعات حیوانی و انسانی نیز گزارش شده است.

در مطالعات بالینی متعددی مصرف سیلیمارین در درمان بیماری کبدی مانند سیروز، هپاتیت ویروسی و سمی مزمن، کبد چرب و التهاب مجرای صفرا موثر بوده است که دلیل آن را خواص آنتی اکسیدانی این ماده می دانند. سیلیمارین سلول های کبد را در برابر هرگونه آسیب نابود کننده حاد یا مزمن محافظت می کند.

همچنین در کاهش کلسترول خون، افزایش سیستم ایمنی بدن، درمان انواع سرطان، کاهش عوارض جانبی در بیماران تحت درمان با شیمی درمانی برای سرطان و سنگ کیسه صفرا نیز اثرات جالب توجهی دارد.

استفاده از این گیاه در درمان بیماری های کبدی پیشینه ای 2000 ساله دارد و امروزه به کمک فناوری های جدید، بار دیگر در نقش داروی هپاتیت ظاهر شده است.

* مواد غذایی گیاهی غنی از آرژنین: سیر، پیاز، آناناس، مارچوبه، کلم، خیار، کاهو، انبه، موز، هلو و جو

* مواد غذایی گیاهی غنی از ویتامین C: سیر، پیاز، فلفل ، پرتقال، نارنگی، کدو حلوایی ، لیمو ترش ، هویج ، زردآلو ، آلو ، سیب زمینی ، اسفناج و انگور

* مواد غذایی گیاهی غنی از کاتچین: جو دو سر، زیتون، هلو و توت فرنگی

* مواد غذایی گیاهی غنی از اپی کاتچین: چای سبز ، هلو و انگور

* مواد غذایی گیاهی حاوی گلوتاتیون: سیر، لوبیا سبز ، سیب زمینی، اسفناج و ذرت