صدای طنز در رادیو بلندتر می‌شود
منوچهر آذری: چرا مردم باید فقط جمعه‌ها برنامه طنز از رادیو بشنوند؟
یكی از كاركردهای مهم رسانه‌های جمعی از جمله رادیو توجه به مقوله طنز با رویكرد برنامه‌های شاد و مفرح است كه نقش قابل توجهی در نشاط و پویایی اجتماعی دارد.
اگر چه تا رسیدن به این مهم هنوز راه بسیاری مانده، اما تلاش‌هایی در حوزه طنز رادیویی صورت گرفته است، مثل برگزاری اولین هم‌اندیشی «طنز در رادیو»، «برگزاری اولین جشنواره طنز و تبسم» و «پیگیری طرح راه‌اندازی خانه طنز رادیو» كه همه بیانگر آن است كه نیاز اصلی رادیو به طنز خیلی جدی‌تر از گذشته دنبال می‌شود.
البته مدیران عرصه رسانه هم به تولید مضاعف برنامه‌های طنز تاكید دارند، به همین دلیل است كه عزت‌الله ضرغامی، رئیس سازمان صداوسیما به برنامه‌سازان رادیو سفارش كرد: كه با زبان طنز می‌توان نسبت به مشكلات و لایه‌های درونی زندگی اجتماعی وارد شد و در پرداختن به ناهنجاری‌های اجتماعی هیچ خط قرمزی وجود ندارد و در روابط اجتماعی موضوعات بسیار زیادی مطرح است كه در عرصه طنز می‌توان آن را به‌درستی بیان كرد. محمدحسین صوفی، معاون صدای سازمان صداوسیما نیز می‌گوید كه رادیو بشدت به گسترش فضای فكاهه و طنز نیاز دارد و یكی از ویژگی‌های مهم شوخی و مطایبه و نیز طنز ، تسكین تنش‌ها و آلام درونی و ایجاد تقویت نشاط و آرامش روحی است.
برای بررسی وضعیت طنز در رادیو سراغ برخی از صاحبنظران و پیشكسوتان عرصه طنز رفتیم تا ببینیم چرا با همه تاكید بر تولید برنامه طنز هنوز در این زمینه كارهای قابل توجه كمتر دیده می‌شود.
چرا مردم باید فقط جمعه‌ها بخندند؟
منوچهر آذری كه بیش از 40 سال در عرصه تولید برنامه‌های طنز فعالیت دارد و تابستان امسال هم به عنوان بهترین بازیگر طنز رادیو در جشنواره طنز و تبسم از طرف مردم انتخاب شد، در این باره می‌گوید: من همیشه این سوال را از مدیران رادیو داشتم كه چرا مردم باید فقط جمعه‌ها برنامه طنز بشنوند و فقط جمعه‌ها بخندند؛ در حالی كه در روزهای عادی هفته كه خسته از كار به منزل برمی‌گردند، بیشتر به برنامه‌های شاد و طنز نیاز دارند، رادیو می‌تواند در فواصل برنامه‌های روزانه خود، برنامه طنز كوتاه پخش كند یا لطیفه‌های جذاب و حتی هشدارهای اجتماعی به شكل طنز با صداهای ماندگار و آشنای طنزپردازان داشته باشد.
آذری همچنین وجود طنز در رادیو را از ضرورت‌های برنامه‌های رادیویی عنوان می‌كند و می‌گوید: طنزپردازان و دست‌اندركاران برنامه‌های طنز گروه جمعه ایرانی آمادگی دارند كه بیشتر در عرصه رادیو برنامه طنز تولید كنند و طنزهای كوتاه چند دقیقه‌ای با موسیقی‌های متنوع می‌تواند در همه شبكه‌های رادیویی جذاب باشد.
من همیشه این سوال را از مدیران رادیو داشتم كه چرا مردم باید فقط جمعه‌ها برنامه طنز بشنوند و فقط جمعه‌ها بخندند؛ در حالی كه در روزهای عادی هفته كه خسته از كار به منزل برمی‌گردند، بیشتر به برنامه‌های شاد و طنز نیاز دارند، رادیو می‌تواند در فواصل برنامه‌های روزانه خود، برنامه طنز كوتاه پخش كند
در رادیو هیچكس چهره نمی‌شود
ناصر فیض از طنزپردازان برجسته كشور و مدیر دفتر طنز حوزه هنری هم رادیو را به عنوان یك رسانه كم هزینه و قابل دسترسی می‌داند كه برای این امر می‌تواند برنامه‌ریزی دقیق انجام دهد.فیض می‌گوید: رادیو با پتانسیل بالای خود می‌تواند با برقراری ارتباط با مردم، فضای طنز مناسبی ایجاد كند، طنز می‌تواند به از بین بردن تنش‌ها در جامعه كمك كند و فضای خوبی برای تعامل بیشتر افراد جامعه فراهم سازد و رادیو توانایی بالایی برای این‌كار دارد.
فیض اصل وجود یك برنامه طنز را به سازنده آن اثر می‌داند و می‌گوید: ابتدا نویسنده خیلی مهم است، چون تمام پیام‌ها و هنركار باید از طریق متن منسجم و به وسیله صدا به مخاطب انتقال داده شود و این كاری سخت و متفاوت در رادیوست، البته باید گفت در رادیو هیچكس چهره نمی‌شود و ممكن است یك بازیگر طنز سالیان سال در رادیو كار كند و مردم چهره او را نشناسند.
به همین دلیل خیلی از هنرمندان حاضر نیستند در رادیو كار كنند. ناصر فیض از دیگر مشكلات كار طنز را در رادیو، درآمد كم آن می‌داند و دلیل استقبال كمتر از رادیو را این موضوع می‌داند. فیض مهم‌ترین موضوعات طنز را معضلات اجتماعی مردم می‌داند كه مردم شب و روز با آن دست به گریبان هستند و عقید دارد اگر به زبان مردم در طنز صحبت كنیم، مردم هم از این برنامه‌ها استقبال می‌كنند. فیض همچنین تاكید می‌كند برای احیای طنز رادیویی از پیشكسوتان طنز باید بیشتر استفاده شود و از این مهم‌تر با صاحبنظران طنز گفت‌وگو شود.
هنوز برنامه‌ای در اندازه صبح جمعه با شما در‌رادیو تولید نشده
صادق عبداللهی از نویسندگان پیشكسوت طنز رادیو بویژه برنامه صبح جمعه با شما و جمعه ایرانی هم درباره تولید برنامه‌های طنز عقیده دارد: امروز رادیو به طور جسته و گریخته برنامه‌های طنزآمیز دارد، این برنامه‌ها اینقدر كمرنگ است كه آن طور كه باید برای مخاطب جذاب نیست یا مخاطبان از زمان پخش آن بی‌خبرند. امروزه ما با كمبود برنامه طنز بشدت مواجه هستیم؛ شاید این تفكر برخی از مدیران شبكه‌هاست كه به تولید برنامه طنز در شبكه خود توجه ندارد.عبداللهی درباره برنامه طنز «جمعه ایرانی» و نبود رقیب برای این برنامه طنز هم می‌گوید: با پیدایش رادیو در ایران و برنامه طنز صبح جمعه با شما بعد از گذشت 30 سال هنوز برنامه‌ای در حد آن تولید نشده است و چنین برنامه‌ای در ایران ظهور نكرده تا با ایجاد فضای رقابتی بتواند كیفیت ساخت برنامه‌های طنز را بالا ببرد كه امیدوارم در آینده این اتفاق بیفتد.
سینما و تلویزیون تبیان
چزینت پستادست/ جام جم
