تجارت از نوع اعضای بدن

نارسایی کلیوی یکی از شایعترین بیماریهایی است که سلامت مردم را تهدید می‌کند و چنانچه به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود ، به ناچار فرد باید دیالیز شود . در صورتی که بدن بیمار به دیالیز جواب ندهد می بایست به فکر پیوند کلیه باشد تا بتواند به حیات خود ادامه دهد. در نتیجه خرید و فروش کلیه به بازاری داغ برای عده ای سودجو تبدیل شده و در این میان، جوانانی که در تامین برخی هزینه ها و مخارج زندگی خود درمانده اند، به فروش آن با قیمتهای مختلف روی می آورند و این امر باعث شکل گیری نوع جدیدی از تجارت تحت عنوان تجارت کلیه شود .

نیاز به پیوند کلیه در بین بیماران دچار نارسایی کلیه که بدن آنها به دیالیز جواب نمی‌دهد، از یکسو و انتظار برای موافقت خانواده‌های افراد مرگ مغزی از سوی دیگر، باعث شده که بیماران دیالیزی مجبور شوند از فروشندگان کلیه برای نجات جان خود استفاده کنند. طی دهه‌‏های گذشته بیشترین پیوندها و اهدا كلیه به بیماران از سوی افراد خیر یا بستگان و آشنایان آن هم صرفا زیرنظر انجمن حمایت از بیماران كلیوی انجام می‌شد، اما امروزه نیاز مالی و فشارهای اقتصادی از یك سو و سوداگری و كسب درآمد از سوی دیگر موجب شده تا خرید و فروش كلیه نیز در كشورمان بازار سیاه پیدا كرده و در این میان پای دلال‌‏ها نیز به این عرصه باز شود.

در واقع طی چند سال اخیر خرید و فروش كلیه به بازاری داغ برای عده‌ای سودجو تبدیل شده و در این میان، عمدتا جوانان در رده سنی بین 25 تا 30 سال به دلیل مشكلات و نیاز مالی و ناتوانی در تامین برخی هزینه‌ها و مخارج زندگی به ناچار مجبور به فروش كلیه با قیمت‌های متفاوت می‌شوند . نكته قابل تامل این‌ كه در این رابطه دوسویه خریدار و فروشنده هر دو ترجیح می‌دهند كلیه مورد نیاز خود را از جایی خارج از انجمن حمایت از بیماران كلیوی دریافت كنند؛ زیرا این تصور وجود دارد كه اولا اگر خریدار و فروشنده بطور مستقل با یكدیگر به توافق برسند این امكان وجود دارد كه فروشنده بتواند كلیه را بدون واسطه و با قیمت بالاتری از قیمت تعیین شده در انجمن بفروشند. از سوی دیگر استدلال متقاضی دریافت كلیه نیز این است كه دیگر چندین ماه در لیست انتظار برای دریافت كلیه نخواهد ماند .

از همین رو ، بازار خرید و فروش کلیه ، به رغم تمامی تمهیداتی که در نظر گرفته شده است همچنان داغ است. به طوریکه آن دسته از بیماران نیازمند کلیه ، که از وضعیت مالی خوبی برخوردارند، قیمت کلیه را به مرز چند میلیون رسانده‌اند.

اما بیمارانی که ندار هستند به ناچار مجبورند خانه و زندگی خود را حراج کنند تا شاید بتوانند یک کلیه برای خود بخرند. در واقع خرید و فروش كلیه در ایران امری مخفی نیست اما نکته نگران کننده  این است كه در كنار بازار قانونی خرید و فروش كلیه كه پس از تصویب قانون اهدا از زنده در كشور رایج شد ، بازار سیاه كلیه هم به وجود آمده كه به دلیل نبود نظارت قانونی از سوی سازمان‌های متولی هر روز داغ‌تر شده و همین امر زمینه گران شدن خرید و فروش كلیه و متفاوت بودن قیمت خریدو فروش آن از 5میلیون تومان در انجمن حمایت از بیماران كلیوی تا قیمت چند برابری آن در بازار سیاه را رقم زده است .

هم چنین  به دلیل اینکه هنوز ، فرهنگ استفاده از اجزای بیمار مرگ مغزی برای پیوند به بیماران در جامعه آن طور که باید و شاید جا نیفتاده است ، پیوند کلیه از افراد زنده همچنان مورد توجه بیماران دیالیزی است و  بیماران نیازمند کلیه که  معمولا بین یک تا چهار ماه در انتظار هدیه دهنده هستند در آخر به ناچار اقدام به خرید کلیه می کنند . آمارها نشان می دهند که بیش از 95 درصد کلیه های اهدایی به صورت فروش کلیه انجام می شود.

در همین راستا مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران کلیوی ایران در عین حال ضمن هشدار نسبت به سوءاستفاده برخی از بیماران نیازمند پیوند کلیه گفت: بیماران دیالیزی و خانواده های آنان توجه داشته باشند برای دریافت کلیه فقط از طریق مبادی قانونی اقدام کنند.

سالانه صدها نفر در كشور چه زیرنظر انجمن حمایت از بیماران كلیوی و چه به‌طور مستقل در بازار آزاد به‌طور توافقی بین طرفین اقدام به خرید و فروش كلیه می‌كنند و امیدوارند شاید از این راه بتوانند بخشی از مشكلات ریز و درشت زندگی خود را كه تنها حلّال آن پول است، رفع كنند ، حتی اگر این كار به قیمت ناقص شدن همیشگی تا پایان عمر تمام شود. بیشتر فروشندگان، آنهایی هستند كه با مشكلات مالی دست و پنجه نرم می‌كنند و برای حفظ آبروی خود و خانواده، راه دیگری پیش‌رو نمی‌بینند. آنهایی كه باید جهیزیه دخترشان را بدهند، بیكارانی كه با پول كلیه ، بدهی طلبكاران‌شان را می‌دهند و بسیاری از این قبیل مشکلات اجتماعی که ریشه در مشکلات و کمبودهای اقتصادی دارد ، فرد را مجبور به انجام چنین کاری می کند و این امر نشان از حاد بودن هرچه بیشتر مشکل است که فرد را وادار به فروش عضوی از اعضای حیاتی بدن خود می کند زیرا در غیر این صورت هیچ فرد عاقلی سلامتی اش را به خاطر پول به خطر نمی اندازد .

منبع : آفتاب ، مهر ، جام جم ، فارس