تبیان، دستیار زندگی
لابد شما هم آن لطیفه را درباره میزان بالاى تعطیلات رسمى و غیر رسمى در ایران شنیده اید . این لطیفه گرچه براى مزاح گفته شده است اما در بطن آن واقعیتى نهفته كه حكایت از روزهاى پر شمار تعطیل در این مملكت دارد: هر سال 52 جمعه دا...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چه كسى به این طرح رأى خواهد داد؟

لابد شما هم آن لطیفه را درباره میزان بالاى تعطیلات رسمى و غیر رسمى در ایران شنیده اید . این لطیفه گرچه براى مزاح گفته شده است اما در بطن آن واقعیتى نهفته كه حكایت از روزهاى پر شمار تعطیل در این مملكت دارد: هر سال 52 جمعه دارد و با این حساب روزهاى باقیمانده سال313روز خواهد بود. به این رقم اضافه كنید50 روز تعطیلات تابستانى كه شامل حال دانشجویان و دانش آموزان ( براى آنها این تعطیلات90روز است) مى شود و به این لیست معلمان و اساتید كشور را هم اضافه كنید. براى آنها روزهاى باقیمانده از سال عبارت است از263روز كه اگر به آن علاوه كنیم ساعات خوابمان - با احتساب8ساعت خواب در شبانه روز- تعداد روزهاى مفید مان در سال مى شود122روز و روزهاى باقیمانده عبارت خواهد بود از141روز. به این رقم اضافه كنید25روز تعطیلات رسمى در كشور و روزهایى كه دولت مجبور است به خاطر پشت سرهم قرار گرفتن برخى از همین تعطیلات رسمى به صورت متوالى روزهاى كارى بین آنها را هم به اجبار تعطیل كند؛ حاصل چه مى ماند؟

این موضوع به قدرى از نظر اقتصادى و اجتماعى كشور را متضرر مى سازد كه حتى عالى ترین مقام اجرایى كشور یعنى مقام معظم رهبرى هم در نخستین روزهاى سال1382به آن واكنش نشان دادند و از مسئولان مربوطه خواستند كه فكرى اساسى براى این موضوع بشود؛ هر بار نیز به دلایل مختلف معوق مانده است. این بار مركز پژوهش هاى مجلس شوراى اسلامى پیشقدم شده تا این تعطیلات را از25روز به16روز كاهش دهد.

رتبه نخست تعطیلات دنیا

ایران رتبه نخست تعطیلات دنیا را دارد و از این نظر هیچ كشورى یاراى برابرى با كشور ما را ندارد. بعد از ما بیشترین تعداد تعطیلات رسمى متعلق به ایرلند جنوبى است با12 روز تعطیل رسمى كه اختلافى فاحش در این زمینه با ایران دارد. در این باره «محمدرضا امیر حسن خانى» عضو كمیسیون اجتماعى مجلس مى گوید: « ایران از لحاظ میزان تعطیلات رسمى در دنیا رتبه نخست را دارد و این امر صدمات جبران ناپذیرى بر اقتصاد كشور وارد ساخته است.» همین امر سبب شد تا نمایندگان مجلس براى چندمین بار طرح كاهش تعطیلات رسمى كشور را در مهرماه سال جارى مطرح نمایند كه البته چون گذشته قرار شد تا دو ماه پس از طرح موضوع، اقدامات اجرایى آن انجام شود، كه همچون موارد گذشته در این باره خبر جدیدى نشد و موافقان و مخالفان طرح، موفق به متقاعد كردن یكدیگر نشدند.

در تحقیقى كه توسط مركز پژوهش هاى مجلس شوراى اسلامى انجام شده است، تعداد تعطیلات ملى در ایران پنج روز محاسبه شده است كه كمى نسبت به متوسط جهانى آن (5/17)
كمتر است. در مقابل تعطیلات مذهبى ایران15 روز است، در حالى كه متوسط تعطیلات مذهبى در كشورهاى دیگر معادل26/3روز است. تعطیلات حكومتى در ایران نیز5 روز است، در صورتى كه متوسط جهانى این گروه از تعطیلات69/3روز است.

«حسن خانى» علت اصلى این موضوع را در فرهنگ وعادات مردم جامعه جستجو مى كند و مى گوید: «پیچیدگى این موضوع باید با همفكرى مجلس شوراى اسلامى، دولت و نظر نخبگان اجتماعى سیاسى و اعتقادى و رهبران فكرى حل شود.» با این همه هنوز میان جریان هاى فكرى و فرهنگى كشور توافقى در مورد روزهایى كه باید از تعطیلات رسمى كشور حذف شوند، بهوجود نیامده است .

این در حالى است كه در مهرماه سال جارى طرح یك فوریتى در خصوص كاهش تعطیلات رسمى كشور به صحن علنى مجلس رفت كه نمایندگان مجلس شوراى اسلامى به یك فوریت این طرح رأى ندادند و قرار شد این طرح به صورت عادى بررسى شود. در دفاع از این طرح همان روزها «سعید ابوطالب» یكى از طراحان طرح گفت :«در صورت تصویب طرح تعطیلات رسمى كشور، در هر حالت22روز در سال تعطیلات خواهیم داشت و تقویم تمام مراكز رسمى آموزشى با تقویم كشور یكسان مى شود.» وى معتقد بود كه این طرح در واقع مكانیزمى تعریف كرده و قوه مجریه را داخل محدوده  طرح براى تعطیل یا لغو تعطیلى مختار كرده است.

دقت در ایام انتخابى

نكته اى كه نباید از آن غافل شد انتخاب روزهایى است كه ارائه كنندگان این طرح براى كاهش تعطیلات رسمى در نظر گرفته بودند. در این باره آیت الله هاشم هاشم زاده هریسى در گفتگو با خبرنگار حقوقى خبرگزارى دانشجویان ایران (ایسنا) اظهار داشت: مصوبه لغو تعطیلات روزهایى چون ولادت امام على  (ع)، شهادت امام جعفر صادق  (ع) و شهادت امام رضا (ع) اكنون در حد نظر كارشناسى و پیشنهادى كمیسیون اجتماعى است و هنوز براى تصویب به صحن علنى مجلس نرفته است. اما واقعیت این است كه در كشور تعطیلات بسیارى وجود دارد و براى كاستن میزان تعطیلات باید به روزهایى اشاره شود كه مردم نسبت به آن حساسیت كمترى دارند.

هاشم زاده هریسى، با تأكید بر این كه لغو تعطیلى روزهاى ذكر شده از سوى مجلس، احساسات مذهبى شیعیان را برمى انگیزد، افزود: برخورد با این گونه مسائل براى جامعه شیعیان سنگین است و حذف این تعطیلات، حساسیت مردم را بر مى انگیزد. وى با تأكید بر اهمیت كاهش تعطیلات و به حداقل رساندن حساسیت مردم تصریح كرد: براى این امر باید از سوى رسانه ها و روزنامه ها توجیهى صورت گیرد تا در جامعه مشكلى ایجاد نشود.

هاشم زاده هریسى گفت: از جنبه فقهى كاهش این تعطیلات ایرادى ندارد و تعطیل كردن این روزها واجب نیست و كار كردن در این روزها حرام نیست، اما جنبه احترام و حرمت این روزها مهم است. حساسیت روى این مسئله جنبه احترام را مهم مى شمارد. وى خاطر نشان كرد: با درجه بندى و اولویت بندى در ایام تعطیل مى توان نظرات كارشناسى براى كاهش تعطیلات ارائه داد و ایامى را مطرح كرد كه حساسیت براى لغو تعطیلى آن كمتر است.

در این میان «قدرت الله ایمانى» عضو كمیسیون اصل نود مجلس درباره كاهش تعطیلات رسمى در كشور اعتقادى متفاوت با دیگران دارد او مى گوید:« مشكل ادارات كشور كاهش یا افزایش تعطیلات نیست. ادارات از بوروكراسى و دیوان سالارى رنج مى برند كه باید با ایجاد فرهنگ كار، وجدان كارى و انضباط ادارى آن را افزایش داد و انضباط هم نیازمند انقلاب ادارى است. و این امر ممكن نیست مگر این كه حقوق و مزایاى كاركنان افزایش یابد و به وضع معیشت آنها رسیدگى و انگیزه كار براى آنها ایجاد شود.»

نماینده خرم آباد با بیان این كه كم و زیاد كردن تعطیلات رسمى دردى را دوا نمى كند، تصریح مى كند: «حذف تعطیلات كه روزهاى ملى و مذهبى ماست هیچ دلیل قانع كننده اى ندارد و روزهایى مثل12 فروردین و یا15 خرداد و شهادت امام رضا (ع) باید در اذهان باقى بماند و به سال هاى بعدى منتقل شود.»

جالب اینجاست كه براساس نظرسنجى «ایسپا» درباره تعطیلات رسمى،74 درصد شهروندان تهرانى، میزان تعطیلات رسمى را در طول سال به ضرر اقتصاد كشور مى دانند.19 درصد آن را بى تأثیر و5/2 درصد هم به نفع اقتصاد كشور عنوان كرده اند. در ماجراى طرح تعدیل كاهش تعطیلات در مجلس شوراى اسلامى كه در مهرماه سال جارى در صحن علنى مجلس طرح شد هیأت دولت با طرح جمعى از نمایندگان مجلس براى تغییر تعطیلات رسمى كشور مخالفت كرد. همچنین سازمان مدیریت و برنامه ریزى كشور به عنوان نماینده دولت براى بیان دلایل مخالفت با این طرح در مجلس تعیین شد. طرح «تعیین تعطیلات رسمى كشور» از سوى28 نفر ازنمایندگان مجلس شوراى اسلامى پیشنهاد شده و براساس آن تعطیلات رسمى كشور به جز روزهاى جمعه در طول سال حداكثر22 روز خواهد بود.

طرح پیشنهادى مركز پژوهش هاى مجلس شوراى اسلامى براى ساماندهى تعطیلات رسمى كشور آماده تقدیم به مجلس شد. براساس این طرح تعداد تعطیلات رسمى كشور از25 روز كنونى به16 روز كاملاً تعطیل و4 روز نیمه تعطیل تبدیل مى شود.

مطابق ماده2 طرح پیشنهادى مرکز پژوهش های مجلس، تعطیلات رسمى كشور علاوه بر روزهاى جمعه شامل مناسبت هاى زیر خواهد بود :4روز نخست فروردین ماه ( عید نوروز )،14 خرداد ماه (سالروز ارتحال حضرت امام خمینى (ره))، 22 بهمن ماه  (سالروز پیروزى انقلاب اسلامى)،9 محرم  (تاسوعاى حسینى)،10 محرم (عاشوراى حسینى)،20 صفر ( اربعین حسینى )،28 صفر ( وفات حضرت رسول اكرم  (ص) و شهادت حضرت امام حسن (ع))،17 ربیع الاول ( میلاد حضرت رسول اكرم (ص) و میلاد امام جعفر صادق (ع))،3 جمادى الثانى ( شهادت حضرت زهرا (س))،13 رجب ( ولادت حضرت على (ع))،27رجب ( مبعث پیامبر گرامى اسلام (ص))،15 شعبان ( ولادت حضرت ولى عصر (عج))،21رمضان ( شهادت حضرت على (ع))،1 شوال (عید سعید فطر)،25شوال ( شهادت امام جعفر صادق (ع))،10 ذیحجه ( عید سعید قربان )،18 ذیحجه ( عید سعید غدیر خم ).

براساس تبصره ذیل این ماده، چهار روز از تعطیلات رسمى موضوع این ماده، نیمه تعطیل مى باشند و هیأت وزیران موظف است روزهاى نیمه تعطیل را تعیین و در تقویم تعطیلات رسمى سالانه كشور، موضوع ماده1 این قانون لحاظ نماید. بر مبناى تبصره (2) ماده2 ساعات كار كارمندان و كارگران در روزهاى نیمه تعطیل معادل یك دوم روزهاى كارى است. مراكز آموزش رسمى اعم از مدارس، دانشگاه ها و دانشسراها نیز در روزهاى نیمه تعطیل تا ساعت12دایر هستند. تبصره3 این ماده نیز خاطرنشان مى كند كه آخرین روز ماه صفر، روز شهادت حضرت امام رضا (ع)، در استان خراسان رضوى تعطیل رسمى است. طبق ماده3 این طرح پیشنهادى، تعطیلات نوروزى مراكز آموزشى رسمى اعم از مدارس، دانشگاه ها و دانشسراها مطابق بند «الف» ماده2 این قانون است. در ماده4 گفته شده كه كارگران و كارمندانى كه به هر عنوان و به درخواست كارفرما در روزهاى تعطیل رسمى كار مى كنند، در مقابل عدم استفاده از تعطیل رسمى، با توافق كارفرما، از یك روز تعطیل جایگزین استفاده خواهند كرد. در تبصره ذیل ماده4 آمده است: «روز تعطیلى جایگزین موضوع این ماده، بدون توجه به مدت زمانى كه كارگر یا كارمند در روز تعطیل رسمى كار كرده است، شامل یك روز كامل كارى است.» ماده5 این طرح متذكر شده است كه چنانچه روزهاى تعطیل رسمى موضوع ماده2 این قانون پس از انتقال از وسط هفته با آخر هفته بر یكدیگر منطبق شوند، اولین روز غیرتعطیل پس از آن تعطیل رسمى خواهد بود.

ماده6 نیز یادآور شده كه چنانچه روزهاى تعطیل رسمى موضوع ماده2 این قانون در ایام مرخصى استحقاقى كارگران و كارمندان واقع شود، روزهاى مزبور از مرخصى استحقاقى آنان كسر نخواهد شد.

در ماده7 طرح پیشنهادى آمده است: كارفرمایان كارگاه ها، مؤسسات تولیدى، صنعتى، خدماتى و كشاورزى دولتى و غیردولتى مجازند در صورت ضرورت و با توافق كارگران و كارمندان اقدام به جابه جایى روزهاى تعطیل رسمى كنند؛ مشروط بر آن كه مجموع تعطیلات رسمى سالانه كارگران و كارمندان ثابت بماند و در آیین نامه اجرایى این ماده به پیشنهاد وزارت كار و امور اجتماعى به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

ماده8 این طرح به هیأت وزیران اجازه داده است به منظور حذف ركود كارى در روزهاى بین دو تعطیلى، تعطیلى رسمى را كه در وسط هفته قرار مى گیرند، به اول هفته منتقل كند. همچنین طبق ماده9 هیأت وزیران با كسب نظر موافق رؤساى قوه مقننه و قوه قضاییه مى تواند به مناسبت بروز بعضى حوادث و وقایع بسیار مهم در بعضى نقاط یا سراسر كشور تعطیل رسمى اعلام كند. مطابق تبصره (1) این ماده كلیه مراجع قضایى و اجرایى در این گونه موارد مكلف شده اند براى حفظ حقوق مردم، اقدام هاى قضایى و اجرایى مقرر در روزى كه تعطیل اعلام شده است را در وقت مناسب دیگرى انجام دهند به شرط آنكه از یك ماه تجاوز نكند. هم چنین براساس تبصره (2) همین ماده، هیأت وزیران مجاز است تدابیر لازم را براى ارائه خدمات ضرورى توسط دستگاه هاى مربوط در روزهایى كه تعطیل اعلام مى كند اتخاذ و اعمال كند.

براساس گزارش دفتر مطالعات اقتصادى مركز پژوهش ها، هزینه دستمزد پرداختى به نیروى كار شاغل كشور به ازاى روزهاى تعطیل رسمى از25500 میلیارد ریال در سال1379به61056میلیارد ریال در سال1383افزایش یافته و به عبارت دیگر حدود140درصد رشد داشته است. براساس این گزارش در صورت كاهش پنج روز از تعطیلات رسمى كشور بیش از4240میلیارد ریال (براساس آمار سال1383) از هزینه هاى دستمزدى كه بابت روزهاى تعطیل رسمى به اقتصاد كشور تحمیل مى شود كاسته خواهد شد.

معصومه وروانى

فروشکتاب های « دائرة المعارف » و « متفرقه » در فروشگاه اینترنتی تبیان