شباهت های بهار به قیامت

هر انسانی در طول زندگی خود حوادث و رخدادهای بسیاری را دیده است و تلخی ها و شیرینی های فراوانی را تجربه کرده است. اما آنچه که جالب به نظر می رسد، نحوه واکنش انسان ها در برابر آنها است.

برخی چنان مبهوت حوادث روزگارند که با تلخی این حوادث، تنها تلخ کام می شوند و با شیرینی آن تنها شیرین کام می گردند. برخی هم زندگی را همانند یک سرگرمی می پندارند و عادت کرده اند که از کنار حوادث آن به راحتی گذر کنند و کاری به تلخی و شیرینی آن نداشته باشند. اما گروهی هم هستند که همه حوادث زندگی را کلاسی پرنشاط و درس آموز می بینند و از لحظه لحظه آن عبرت می آموزند.

درست مثل یک فیلم یا سریال تلویزیونی. برخی از مردم همانگونه که پای فیلم های درام، کامشان تلخ می شود و اشکشان جاری می گردد، پای فیلم های طنز هم که می نشینند قهقهه شان به آسمان می رود و با تمام وجود می خندند. اما پس از پایان فیلم، نقد و تحلیلی از آن ندارند و تنها متاثر از رخدادهای آن شده اند.

گروه دیگری از مردم هم که اصلا کاری به محتوای فیلم ها ندارند و تنها برای سرگرمی و گذراندن وقت، پای آن می نشینند. اما در مقابل گروهی هم هستند که با دیدی نکته سنج به آن می نگرند و نقادانه به محتوای فیلم نگاه می کنند و از حوادث و رخدادهای آن عبرت می گیرند.

بعید است که برتری گروه سوم بر کسی پوشیده باشد و عقل بشری ارزش آن را درک نکند. زیرا همه می دانند که شرافت و بزرگی انسان بر دیگر موجودات عالم، همین قوه تحلیل است که خداوند تنها به او داده است و بس.

با مروری اجمالی بر آیات قرآن خواهیم یافت که خواسته خداوند نیز همین است که از یک یک حوادث عالم عبرت بیاموزیم و از جریانات مختلف زندگی پند گیریم. یکی از این حوادث پر اهمیت که هر ساله در زندگی یکایک ما تکرار می شود و شادابی و طراوت را برایمان به ارمغان می آورد، بهار طبیعت است. شما به بهار و حوادث موجود در آن چگونه نظاره می کنید؟

ماکتی به شکل بهار

بهار که می آید روح زندگی را نیز با خود می آورد. انگار نسیم بهاری دمیدن روح الهی بر زمین های مرده است. زمین هایی که در پاییز و زمستان سرسبزی خود را از دست داده اند و به گورستانی از برگ ها و چوب های خشکیده تبدیل شده اند.

اگر با دقت به این صحنه های شگفت آور نگاه کنیم و از روی عادت از کنار آنها به راحتی عبور نکنیم، نکته ای بس بزرگ دستگیرمان خواهد شد. قرآن از این اتفاق بزرگ طبیعت، درسی بزرگ تر به ما می آموزد. خداوند در آیه 9 سوره فاطر می فرماید:

«... فَأَحْیَیْنا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها كَذلِكَ النُّشُورُ»؛ ما زمین را پس از مردنش زنده مى‏كنیم. رستاخیز نیز همین گونه است!

طبیعت بهاری از زمین مرده، چمنزار و گلزاری زیبا می آفریند و از چوب های خشکیده ای که گویا سالها است مرده اند، درختان سرسبز و پرمیوه می سازد. به نظر شما این اتفاق شگفت، شکل کوچکی از قیامت نیست؟

طبیعتی که در پاییز به زردی گرایید و در زمستان مرگی سرد را تجربه کرد، اینک در بهار، جانی تازه گرفته است و زندگی دوباره ای را تجربه می کند. بنابراین خدایی که می تواند هر ساله طبیعتی با این پهنا و عظمت را از مرگ به زندگی بازگرداند، خواهد توانست از مردگان انسان ها رستاخیزی پرعظمت بیافریند.

پس بهار، «نمونه کوچک شده رستاخیز» یا به اصطلاح امروزی ها «ماکت قیامت» است. نمونه ای که نه تنها یک بار در طول زندگی خود آن را می بینیم بلکه هر ساله آن را تجربه می کنیم و این گردش طبیعی فصل ها را بارها و بارها نظاره می نماییم. به قول مولوی:

این بهار نو ز بعد برگ ریز                                  هست برهان بر وجود رستخیز

یکی از اصحاب پیامبر می گوید از ایشان پرسیدم: ای رسول خدا! چگونه خداوند مردگان را در قیامت زنده می کند؟ آیا در جهان آفرینش نیز نشانه ای برای این مساله وجود دارد؟

پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله پاسخ داد: آیا تا به حال از سرزمینی که خشک و مرده باشد، عبور نکرده ای؟ آیا پس از چندی از همان زمین خشک و مرده گذر نکرده ای که گویی از خرمی و سرسبزی به حرکت در آمده است؟

او می گوید به حضرت گفتم: آری ای پیامبر خدا.

سپس حضرت فرمودند: اینگونه خداوند مردگان را زنده می کند و این نمونه و نشانه او در آفرینش است.(تفسیر نمونه، ج 18، ص 192)

شباهت های بهار به قیامت

1ـ همانطور که طبیعت پس از زندگی پر حرارات خود در بهار و تابستان آهسته آهسته از جنب و جوش می افتد، در پاییز رو به خزان می رود و در زمستان به کلی از جنب و جوش می افتد، انسانها نیز پس از یک دوره زندگی پر جنب و جوش، آهسته آهسته به خزان عمر خود نزدیک می شوند و پس از چندی می میرند.

اما همانگونه که خداوند از سرزمین مرده، طبیعتی سرسبز و زنده می آفریند، از قبرستان های بشر نیز قیامتی پرجنب و جوش خواهد ساخت.

2ـ بهار یادآور سر برآوردن گیاهان زنده از درون خاک است. خاک ها به کناری زده می شود و آنچه ماه ها پیش در زمین مدفون شده بود، حالا به شکلی دیگر از زمین سر برمی آورد. گویا که این صحنه در قیامت هم تکرار می شود. مردگانی که سال ها پیش در زمین دفن شده اند و پوسیده اند در بهار قیامت زنده می شوند و ناگاه سر از قبر بیرون می آورند.

3ـ بهار، فصل نمایان شدن زحمت های گذشته است. شکوفه های زیبا که رویید تازه معلوم می شود که هر کشاورزی چقدر زحمت کشیده است؟ حجم شکوفه ها و گیاهان سر از خاک افراشته نشان خواهد داد که چقدر کاشته بوده ایم و چقدر برداشت خواهیم کرد. اگرچه بهار، فصل برداشت نیست اما فصل نمایان شدن حجم برداشت که هست.

قیامت هم که به پا می شود شکوفه های عمل انسان سر برمی آورد و حجم تلاش شایسته انسان در دنیا را نمایان می کند. البته فصل برداشت بهشت است ان شاء الله.

4ـ هر شکوفه ای رنگی دارد و هر گیاهی شکلی. بهار که می آید تازه ارزش کاشته های کشاورزان نمایان می گردد. شکوفه ها و سبزه های برآمده از خاک به همگان می فهمانند که چه جنسی و با چه ارزشی کاشته شده است. علف کاشته ایم یا زعفران. بادمجان کاشته ایم یا گردو. میوه مرغوب کاشته ایم یا نامرغوب. از بذر اصلاح شده و خالص استفاده کرده ایم یا ناخالص و بیمار.

قیامت هم که می شود ارزش اعمالمان خود به خود روشن می گردد. چه بسا اعمال بزرگی که تو خالی و پوچ است و اعمال کوچکی که همچون فندق، ارزشی والا یافته است.

به راستی که چه قیامتی است این قیامت.

سیدمصطفی بهشتی

گروه دین تبیان