شورای امنیت و صلاحیت قانونگذاری آن

شورای امنیت

براساس ماده 7 منشور ارکان اصلی سازمان ملل متحد مطابق فصل سوم آن ماده عبارتند از:

مجمع عمومی،شورای امنیت، شورای اقتصادی و اجتماعی، شورای قیمویت، دیوان بین المللی دادگستری، دبیرخانه

شورای امنیت از 15 عضو سازمان تشکیل شده که پنج عضو آن معین، چین، فرانسه، انگلستان، شورای سابق (روسیه فعلی) و امریکا اعضای دائمی و 10 عضو دیگر غیر دائمی هستند که برای مدت  2  سال از طرف مجمع عمومی انتخاب شدند ، انتخاب اعضای غیر دائم با در نظر گرفتن

همکاری و مشارکت آنها در پشتیبانی از صلح و امنیت بین المللی و هدف¬های دیگر سازمان و همچنین تقسیم عادلانه جغرافیایی صورت می¬گیرد، این اعضاء بلافاصله نمی توانند انتخاب شوند.

وظایف و اختیارات شورا

اعضای سازمان ملل-به موجب منشور ملل متحد-وظیفه اصلی حفظ صلح و امنیت بین المللی را طبق اصول و مقاصد سازمان ملل متحد، بر عهده شورای امنیت گذاشته اند، بنابراین، مسئولیت اولیه شورا، حفظ صلح و امنیت بین المللی است که از راههای توصیه حل مسالمت آمیز اختلافها یا توسل به زور برای اعاده صلح در صورت لزوم اعمال می شود.

شورای امنیت و مجمع عمومی وظایف و اختیارات مشترکی دارند که عبارتند از:

- پذیرش اعضای جدید،

- اخراج و تعلیق اعضای متخلف

- تعیین دبیر کل

- انتخاب قضات دیوان بین المللی دادگستری

- تجدید نظر در منشور

- اختیار تشکیل موسسات فرعی

- اداره مناطق سوق الجیشی در سرزمین های تحت قیومت ملل متحد

اعضای غیر دائمی

پس از چندین سال بحث در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، گروهی از کشور های غیر متعهد در سال 1980 پیشنهاد کردند، که به منظور تقویت نقش شورای امنیت در تحقق حفظ صلح و امنیت بین المللی ، ضروری است که در مورد ترکیب این نهاد تجدید نظر به عمل آید تا کشورهای عضو سازمان ملل متحد به نحو متوازن تر و عادلانه تری در این شورا نمایندگی داشته باشند. درپیشنهاد مزبور به این نکته اشاره گردید که از سال 1965؛ یعنی زمانی که تعداد اعضای شورای امنیت از 11 عضو به 15 عضو افزایش یافت، اعضای سازمان ملل متحد از 113 کشور به 159 کشور افزایش یافته است. لذا تناسبی که در مورد نمایندگی کشورها از مناطق جغرافیایی مختلف جهان در شورای امنیت پیش بینی شده بود، برهم خورده است و نیاز به تجدید نظر در این شورا احساس می شود.

نقش کشورهای جهان سوم در شورای امنیت

علی رغم  افزایش اعضای غیر دائمی شورای امنیت از سال 1965 ، از 6 عضو به 10 عضو، هنوز 5 عضو دائمی این شورا از متنفذترین اعضای شورا به شمار می روند.

در ارتباط با نقش کشورهای جهان سوم در نحوه اعمال قدرت در شورای امنیت تحولات زیر قابل ملاحظه می باشد:

الف – ورود جمهوری خلق چین – یکی از کشورهای جهان سوم – به شورای امنیت به عنوان  یکی از 5 عضو دائمی.

ب – تصویب قطعنامه« اتحاد برای صلح» در تاریخ 3 نوامبر 1950 در مجمع عمومی.

پ – افزایش نفوذ سیاسی کشورهای صادر کننده نفت جهان سوم در دهه 1970- هر چند که بعدها این نفوذ  رو به کاهش نهاد.

ت – تناقض آرای قدرتهای بزرگ ناشی از اختلافات شرق و غرب.

حق وتو

تصمیم ها در شورای امنیت با دو شیوه ، رأی گیری انجام می شود:

1 - در موارد دعوت شورا، دستور جلسه، معرفی کشورهای عضو به شورا و انتخاب قضات دیوان بین المللی دادگستری، رأی گیری با اکثریت (9) رأی گرفته می شود.

2 - در سایر موارد، شورای امنیت با اکثریت 9 رای نسبت به 15 رأی تصمیم می گیرد مشروط بر اینکه پنج رأی اعضای دائمی شورا در موقع تنظیم مثبت باشد.

بنابراین، اگر یک عضو دائم رأی منفی دهد، تصمیم گیری نسبت به آن موضوع «وتو» شده است. پس حق وتو عبارت است از استفاده از رأی منفی برای عدم تصویب موضوعی به وسیله اعضای دائم شورای امنیت.

بخش حقوق تبیان

منبع:سایت حقوقی هدی / نوشته شده توسط :سید جعفر حسینی